Przysłów 16
1 W człowieku są zamysły serca, ale odpowiedź języka jest od PANA.
Hominis est animam præparare: et Domini gubernare linguam.
2 Wszystkie drogi człowieka są czyste w jego oczach, ale PAN waży duchy.
Omnes viæ hominis patent oculis eius: spirituum ponderator est Dominus.
3 Powierz PANU swe dzieła, a twoje zamysły będą utwierdzone.
Revela Domino opera tua, et dirigentur cogitationes tuæ.
4 PAN uczynił wszystko dla samego siebie, nawet niegodziwego na dzień zła.
Universa propter semetipsum operatus est Dominus: impium quoque ad diem malum.
5 Każdy, który jest wyniosłego serca, budzi odrazę w PANU; choć weźmie innych do pomocy, nie uniknie kary.
Abominatio Domini est omnis arrogans: etiamsi manus ad manum fuerit, non est innocens. Initium viæ bonæ, facere iustitiam: accepta est autem apud Deum magis, quam immolare hostias.
6 Dzięki miłosierdziu i prawdzie oczyszcza się nieprawość, a w bojaźni PANA oddalamy się od zła.
Misericordia et veritate redimitur iniquitas: et in timore Domini declinatur a malo.
7 Gdy drogi człowieka podobają się PANU, to godzi z nim nawet jego nieprzyjaciół.
Cum placuerint Domino viæ hominis, inimicos quoque eius convertet ad pacem.
8 Lepiej mieć mało ze sprawiedliwością niż wiele dochodów nieprawnych.
Melius est parum cum iustitia, quam multi fructus cum iniquitate.
9 Serce człowieka obmyśla swe drogi, ale PAN kieruje jego krokami.
Cor hominis disponit viam suam: sed Domini est dirigere gressus eius.
10 Wyrok Boży [jest] na wargach króla; jego usta nie błądzą w sądzie.
Divinatio in labiis regis, in iudicio non errabit os eius.
11 Sprawiedliwa waga i szale [należą do] PANA i wszystkie odważniki w worku są jego dziełem.
Pondus et statera iudicia Domini sunt: et opera eius omnes lapides sacculi.
12 Popełnienie niegodziwości budzi odrazę w królach, bo sprawiedliwością tron jest umocniony.
Abominabiles regi qui agunt impie: quoniam iustitia firmatur solium.
13 Wargi sprawiedliwe są rozkoszą królów, kochają oni tego, który mówi to, co słuszne.
Voluntas regum labia iusta: qui recta loquitur, diligetur:
14 Gniew króla jest posłańcem śmierci, ale mądry człowiek przebłaga go.
Indignatio regis, nuncii mortis: et vir sapiens placabit eam.
15 W jasności twarzy króla [jest] życie, a jego przychylność jest jak obłok z późnym deszczem.
In hilaritate vultus regis, vita: et clementia eius quasi imber serotinus.
16 O wiele lepiej jest nabyć mądrość niż złoto; a nabyć rozum lepiej niż srebro.
Posside sapientiam, quia auro melior est: et acquire prudentiam, quia pretiosior est argento.
17 Droga prawych [to] odstąpić od zła; kto strzeże swojej drogi, strzeże swej duszy.
Semita iustorum declinat mala: custos animæ suæ servat viam suam.
18 Pycha poprzedza zgubę, a wyniosły duch – upadek.
Contritionem præcedit superbia: et ante ruinam exaltatur spiritus.
19 Lepiej być uniżonego ducha z pokornymi, niż dzielić łup z pysznymi.
Melius est humiliari cum mitibus, quam dividere spolia cum superbis.
20 Kto zważa na słowo, znajdzie dobro, a kto ufa PANU, [jest] błogosławiony.
Eruditus in verbo reperiet bona: et qui sperat in Domino, beatus est.
21 Kto [jest] mądrego serca, zwie się rozumnym, a słodycz warg pomnaża wiedzę.
Qui sapiens est corde, appellabitur prudens: et qui dulcis eloquio, maiora percipiet.
22 Rozum [jest] zdrojem życia dla tych, którzy go mają, a pouczenie głupich jest głupotą.
Fons vitæ eruditio possidentis: doctrina stultorum fatuitas.
23 Serce mądrego czyni jego usta roztropnymi i dodaje nauki jego wargom.
Cor sapientis erudiet os eius: et labiis eius addet gratiam.
24 Miłe słowa są [jak] plaster miodu, słodycz dla duszy i lekarstwo dla kości.
Favus mellis, composita verba: dulcedo animæ, sanitas ossium.
25 Jest droga, która [wydaje się] człowiekowi słuszna, ale jej końcem jest droga do śmierci.
Est via quæ videtur homini recta: et novissima eius ducunt ad mortem.
26 Robotnik pracuje dla siebie, bo usta pobudzają go [do tego].
Anima laborantis laborat sibi, quia compulit eum os suum:
27 Człowiek nikczemny wykopuje zło, a na jego wargach jakby ogień płonący.
Vir impius fodit malum, et in labiis eius ignis ardescit.
28 Człowiek przewrotny rozsiewa spory, a plotkarz rozdziela przyjaciół.
Homo perversus suscitat lites: et verbosus separat principes.
29 Człowiek gwałtowny zwabia swego bliźniego i wprowadza go na drogę niedobrą.
Vir iniquus lactat amicum suum: et ducit eum per viam non bonam.
30 Mruga swymi oczami, by knuć podstępy; rusza wargami i popełnia zło.
Qui attonitis oculis cogitat prava, mordens labia sua perficit malum.
31 Siwa głowa [jest] koroną chwały, zdobywa się ją na drodze sprawiedliwości.
Corona dignitatis senectus, quæ in viis iustitiæ reperietur.
32 Lepszy jest nieskory do gniewu niż mocarz, a kto panuje nad swym duchem, [jest lepszy] niż ten, kto zdobywa miasto.
Melior est patiens viro forti: et qui dominatur animo suo, expugnatore urbium.
33 Losy wrzuca się w zanadrze, ale całe rozstrzygnięcie ich zależy od PANA.
Sortes mittuntur in sinum, sed a Domino temperantur.
