Przysłów 16
1 W człowieku są zamysły serca, ale odpowiedź języka jest od PANA.
The preparations of the heart belong to man, and the answer of the tongue, is from the LORD.
2 Wszystkie drogi człowieka są czyste w jego oczach, ale PAN waży duchy.
All the ways of a man are clean in his own eyes; but the LORD weigheth the spirits.
3 Powierz PANU swe dzieła, a twoje zamysły będą utwierdzone.
Commit thy works to the LORD, and thy thoughts shall be established.
4 PAN uczynił wszystko dla samego siebie, nawet niegodziwego na dzień zła.
The LORD hath made all things for himself: yea, even the wicked for the day of evil.
5 Każdy, który jest wyniosłego serca, budzi odrazę w PANU; choć weźmie innych do pomocy, nie uniknie kary.
Every one that is proud in heart is an abomination to the LORD: though hand join in hand, he shall not be unpunished.
6 Dzięki miłosierdziu i prawdzie oczyszcza się nieprawość, a w bojaźni PANA oddalamy się od zła.
By mercy and truth iniquity is purged: and by the fear of the LORD men depart from evil.
7 Gdy drogi człowieka podobają się PANU, to godzi z nim nawet jego nieprzyjaciół.
When a man’s ways please the LORD, he maketh even his enemies to be at peace with him.
8 Lepiej mieć mało ze sprawiedliwością niż wiele dochodów nieprawnych.
Better is a little with righteousness than great revenues without right.
9 Serce człowieka obmyśla swe drogi, ale PAN kieruje jego krokami.
A man’s heart deviseth his way: but the LORD directeth his steps.
10 Wyrok Boży [jest] na wargach króla; jego usta nie błądzą w sądzie.
A divine sentence is in the lips of the king: his mouth transgresseth not in judgment.
11 Sprawiedliwa waga i szale [należą do] PANA i wszystkie odważniki w worku są jego dziełem.
A just weight and balance are the LORD’S: all the weights of the bag are his work.
12 Popełnienie niegodziwości budzi odrazę w królach, bo sprawiedliwością tron jest umocniony.
It is an abomination to kings to commit wickedness: for the throne is established by righteousness.
13 Wargi sprawiedliwe są rozkoszą królów, kochają oni tego, który mówi to, co słuszne.
Righteous lips are the delight of kings; and they love him that speaketh right.
14 Gniew króla jest posłańcem śmierci, ale mądry człowiek przebłaga go.
The wrath of a king is as messengers of death: but a wise man will pacify it.
15 W jasności twarzy króla [jest] życie, a jego przychylność jest jak obłok z późnym deszczem.
In the light of a king’s countenance is life; and his favour is as a cloud of the latter rain.
16 O wiele lepiej jest nabyć mądrość niż złoto; a nabyć rozum lepiej niż srebro.
How much better is it to get wisdom than gold! and to get understanding rather to be chosen than silver!
17 Droga prawych [to] odstąpić od zła; kto strzeże swojej drogi, strzeże swej duszy.
The highway of the upright is to depart from evil: he that keepeth his way preserveth his soul.
18 Pycha poprzedza zgubę, a wyniosły duch – upadek.
Pride goeth before destruction, and an haughty spirit before a fall.
19 Lepiej być uniżonego ducha z pokornymi, niż dzielić łup z pysznymi.
Better it is to be of an humble spirit with the lowly, than to divide the spoil with the proud.
20 Kto zważa na słowo, znajdzie dobro, a kto ufa PANU, [jest] błogosławiony.
He that handleth a matter wisely shall find good: and whoever trusteth in the LORD, happy is he.
21 Kto [jest] mądrego serca, zwie się rozumnym, a słodycz warg pomnaża wiedzę.
The wise in heart shall be called prudent: and the sweetness of the lips increaseth learning.
22 Rozum [jest] zdrojem życia dla tych, którzy go mają, a pouczenie głupich jest głupotą.
Understanding is a wellspring of life to him that hath it: but the instruction of fools is folly.
23 Serce mądrego czyni jego usta roztropnymi i dodaje nauki jego wargom.
The heart of the wise teacheth his mouth, and addeth learning to his lips.
24 Miłe słowa są [jak] plaster miodu, słodycz dla duszy i lekarstwo dla kości.
Pleasant words are as an honeycomb, sweet to the soul, and health to the bones.
25 Jest droga, która [wydaje się] człowiekowi słuszna, ale jej końcem jest droga do śmierci.
There is a way that seemeth right to a man, but the end of it is the way of death.
26 Robotnik pracuje dla siebie, bo usta pobudzają go [do tego].
He that laboureth laboureth for himself; for his mouth craveth it of him.
27 Człowiek nikczemny wykopuje zło, a na jego wargach jakby ogień płonący.
An ungodly man diggeth up evil: and in his lips there is as a burning fire.
28 Człowiek przewrotny rozsiewa spory, a plotkarz rozdziela przyjaciół.
A perverse man soweth strife: and a whisperer separateth chief friends.
29 Człowiek gwałtowny zwabia swego bliźniego i wprowadza go na drogę niedobrą.
A violent man enticeth his neighbour, and leadeth him into the way that is not good.
30 Mruga swymi oczami, by knuć podstępy; rusza wargami i popełnia zło.
He shutteth his eyes to devise perverse things: moving his lips he bringeth evil to pass.
31 Siwa głowa [jest] koroną chwały, zdobywa się ją na drodze sprawiedliwości.
The hoary head is a crown of glory, if it is found in the way of righteousness.
32 Lepszy jest nieskory do gniewu niż mocarz, a kto panuje nad swym duchem, [jest lepszy] niż ten, kto zdobywa miasto.
He that is slow to anger is better than the mighty; and he that ruleth his spirit than he that taketh a city.
33 Losy wrzuca się w zanadrze, ale całe rozstrzygnięcie ich zależy od PANA.
The lot is cast into the lap; but its whole disposing is from the LORD.
