< Przysłów 15 >
1 Łagodna odpowiedź uśmierza zapalczywość, a przykre słowa wzniecają gniew.
Responsio mollis frangit iram: sermo durus suscitat furorem.
2 Język mądrych zdobi wiedzę, ale usta głupich tryskają głupotą.
Lingua sapientium ornat scientiam: os fatuorum ebullit stultitiam.
3 Oczy PANA są na każdym miejscu, upatrują złych i dobrych.
In omni loco oculi Domini contemplantur bonos et malos.
4 Zdrowy język [jest] drzewem życia, a jego przewrotność [jest] zniszczeniem dla ducha.
Lingua placabilis, lignum vitae: quae autem immoderata est, conteret spiritum.
5 Głupi gardzi pouczeniem swego ojca, a kto przyjmuje upomnienia, jest roztropny.
Stultus irridet disciplinam patris sui: qui autem custodit increpationes, astutior fiet. In abundanti iustitia virtus maxima est: cogitationes autem impiorum eradicabuntur.
6 W domu sprawiedliwego [jest] wielki dostatek, a w dochodach niegodziwego jest zamieszanie.
Domus iusti plurima fortitudo: et in fructibus impii conturbatio.
7 Wargi mądrych szerzą wiedzę, a serce głupich nie.
Labia sapientium disseminabunt scientiam: cor stultorum dissimile erit.
8 Ofiara niegodziwych budzi odrazę w PANU, [a] modlitwa prawych mu się podoba.
Victimae impiorum abominabiles Domino: vota iustorum placabilia:
9 Droga niegodziwego wzbudza odrazę w PANU, a miłuje on tego, kto podąża za sprawiedliwością.
Abominatio est Domino via impii: qui sequitur iustitiam, diligitur ab eo.
10 Sroga kara [należy się] temu, kto zbacza z drogi, a kto nienawidzi upomnień, umrze.
Doctrina mala deserentium viam vitae: qui increpationes odit, morietur.
11 Piekło i zatracenie [są] przed PANEM; o ileż bardziej serca synów ludzkich. (Sheol )
Infernus, et perditio coram Domino: quanto magis corda filiorum hominum? (Sheol )
12 Szyderca nie miłuje tego, który go strofuje, ani nie pójdzie do mądrych.
Non amat pestilens eum, qui se corripit: nec ad sapientes graditur.
13 Radosne serce rozwesela twarz, [ale] gdy smutek w sercu, duch jest przygnębiony.
Cor gaudens exhilarat faciem: in moerore animi deiicitur spiritus.
14 Serce rozumne szuka wiedzy, a usta głupich karmią się głupotą.
Cor sapientis quaerit doctrinam: et os stultorum pascitur imperitia.
15 Wszystkie dni strapionego [są] złe, ale kto jest wesołego serca, ma nieustanną ucztę.
Omnes dies pauperis, mali: secura mens quasi iuge convivium.
16 Lepiej [mieć] mało z bojaźnią PANA niż wielki skarb z kłopotem.
Melius est parum cum timore Domini, quam thesauri magni et insatiabiles.
17 Lepsza jest potrawa z jarzyn, gdzie miłość, niż tuczny wół, gdzie panuje nienawiść.
Melius est vocari ad olera cum charitate: quam ad vitulum saginatum cum odio.
18 Człowiek gniewny wszczyna kłótnie, a nieskory do gniewu łagodzi spory.
Vir iracundus provocat rixas: qui patiens est, mitigat suscitatas.
19 Droga leniwego jest jak płot cierniowy, a ścieżka prawych jest wyrównana.
Iter pigrorum quasi sepes spinarum: via iustorum absque offendiculo.
20 Mądry syn jest radością ojca, a człowiek głupi gardzi własną matką.
Filius sapiens laetificat patrem: et stultus homo despicit matrem suam.
21 Głupota [jest] radością dla nierozumnego, a człowiek roztropny postępuje uczciwie.
Stultitia gaudium stulto: et vir prudens dirigit gressus suos.
22 Gdzie nie ma rady, nie udają się zamysły; powiodą się zaś przy mnóstwie doradców.
Dissipantur cogitationes ubi non est consilium: ubi vero sunt plures consiliarii, confirmantur.
23 Człowiek cieszy się z odpowiedzi swoich ust, a słowo powiedziane we właściwym czasie jakże jest dobre!
Laetatur homo in sententia oris sui: et sermo opportunus est optimus.
24 Droga życia dla mądrego [jest] w górze, aby uniknął głębokiego piekła. (Sheol )
Semita vitae super eruditum, ut declinet de inferno novissimo. (Sheol )
25 PAN zniszczy dom pysznych, a utwierdzi granicę wdowy.
Domum superborum demolietur Dominus: et firmos faciet terminos viduae.
26 Myśli złego budzą odrazę w PANU, a słowa czystych [są] przyjemne.
Abominatio Domini cogitationes malae: et purus sermo pulcherrimus firmabitur ab eo.
27 Kto jest chciwy zysku, ściąga kłopoty na własny dom, a kto nienawidzi darów, będzie żył.
Conturbat domum suam qui sectatur avaritiam: qui autem odit munera, vivet. Per misericordiam et fidem purgantur peccata: per timorem autem Domini declinat omnis a malo.
28 Serce sprawiedliwego rozmyśla nad odpowiedzią, a usta niegodziwych tryskają złymi rzeczami.
Mens iusti meditatur obedientiam: os impiorum redundat malis.
29 PAN jest daleko od niegodziwych, ale wysłuchuje modlitwy sprawiedliwych.
Longe est Dominus ab impiis: et orationes iustorum exaudiet.
30 Światło oczu rozwesela serce, a dobra wieść tuczy kości.
Lux oculorum laetificat animam: fama bona impinguat ossa.
31 Ucho, które słucha upomnienia życia, będzie mieszkać pośród mądrych.
Auris, quae audit increpationes vitae, in medio sapientium commorabitur.
32 Kto odrzuca karność, gardzi własną duszą, a kto przyjmuje upomnienie, nabiera rozumu.
Qui abiicit disciplinam, despicit animam suam: qui autem acquiescit increpationibus, possessor est cordis.
33 Bojaźń PANA [jest] pouczeniem w mądrości, a pokora poprzedza chwałę.
Timor Domini, disciplina sapientiae: et gloriam praecedit humilitas.