Przysłów 15
1 Łagodna odpowiedź uśmierza zapalczywość, a przykre słowa wzniecają gniew.
Anger slays even wise men; yet a submissive answer turns away wrath: but a grievous word stirs up anger.
2 Język mądrych zdobi wiedzę, ale usta głupich tryskają głupotą.
The tongue of the wise knows what is good: but the mouth of the foolish tells out evil things.
3 Oczy PANA są na każdym miejscu, upatrują złych i dobrych.
The eyes of the Lord behold both the evil and the good in every place.
4 Zdrowy język [jest] drzewem życia, a jego przewrotność [jest] zniszczeniem dla ducha.
The wholesome tongue is a tree of life, and he that keeps it shall be filled with understanding.
5 Głupi gardzi pouczeniem swego ojca, a kto przyjmuje upomnienia, jest roztropny.
A fool scorns his father's instruction; but he that keeps his commandments is more prudent. In abounding righteousness is great strength: but the ungodly shall utterly perish from the earth.
6 W domu sprawiedliwego [jest] wielki dostatek, a w dochodach niegodziwego jest zamieszanie.
In the houses of the righteous is much strength: but the fruits of the ungodly shall perish.
7 Wargi mądrych szerzą wiedzę, a serce głupich nie.
The lips of the wise are bound by discretion: but the hearts of the foolish are not safe.
8 Ofiara niegodziwych budzi odrazę w PANU, [a] modlitwa prawych mu się podoba.
The sacrifices of the ungodly are an abomination to the Lord; but the prayers of them that walk honestly are acceptable with him.
9 Droga niegodziwego wzbudza odrazę w PANU, a miłuje on tego, kto podąża za sprawiedliwością.
The ways of an ungodly [man] are an abomination to the Lord; but he loves those that follow after righteousness.
10 Sroga kara [należy się] temu, kto zbacza z drogi, a kto nienawidzi upomnień, umrze.
The instruction of the simple is known by them that pass by; but they that hate reproofs die disgracefully.
Hell and destruction are manifest to the Lord; how shall not also be the hearts of men? (Sheol h7585)
12 Szyderca nie miłuje tego, który go strofuje, ani nie pójdzie do mądrych.
An uninstructed person will not love those that reprove him; neither will he associate with the wise.
13 Radosne serce rozwesela twarz, [ale] gdy smutek w sercu, duch jest przygnębiony.
When the heart rejoices the countenance is cheerful; but when it is in sorrow, [the countenance] is sad.
14 Serce rozumne szuka wiedzy, a usta głupich karmią się głupotą.
An upright heart seeks discretion; but the mouth of the uninstructed will experience evils.
15 Wszystkie dni strapionego [są] złe, ale kto jest wesołego serca, ma nieustanną ucztę.
The eyes of the wicked are always looking for evil things; but the good are always quiet.
16 Lepiej [mieć] mało z bojaźnią PANA niż wielki skarb z kłopotem.
Better is a small portion with the fear of the Lord, than great treasures without the fear [of the Lord].
17 Lepsza jest potrawa z jarzyn, gdzie miłość, niż tuczny wół, gdzie panuje nienawiść.
Better is an entertainment of herbs with friendliness and kindness, than a feast of calves, with enmity.
18 Człowiek gniewny wszczyna kłótnie, a nieskory do gniewu łagodzi spory.
A passionate man stirs up strife; but [he that is] slow to anger appeases even a rising one. A man slow to anger will extinguish quarrels; but an ungodly man rather stirs [them] up.
19 Droga leniwego jest jak płot cierniowy, a ścieżka prawych jest wyrównana.
The ways of sluggards are strewn with thorns; but those of the diligent are made smooth.
20 Mądry syn jest radością ojca, a człowiek głupi gardzi własną matką.
A wise son gladdens [his] father; but a foolish son sneers at his mother.
21 Głupota [jest] radością dla nierozumnego, a człowiek roztropny postępuje uczciwie.
The ways of a foolish man are void of sense; but a wise man proceeds on his way aright.
22 Gdzie nie ma rady, nie udają się zamysły; powiodą się zaś przy mnóstwie doradców.
They that honor not councils put off deliberation; but counsel abides in the hearts of counselors.
23 Człowiek cieszy się z odpowiedzi swoich ust, a słowo powiedziane we właściwym czasie jakże jest dobre!
A bad man will by no means attend to counsel; neither will he say anything seasonable, or good for the common [weal].
The thoughts of the wise are ways of life, that he may turn aside and escape from hell. (Sheol h7585)
25 PAN zniszczy dom pysznych, a utwierdzi granicę wdowy.
The Lord pulls down the houses of scorners; but he establishes the border of the widow.
26 Myśli złego budzą odrazę w PANU, a słowa czystych [są] przyjemne.
An unrighteous thought is abomination to the Lord; but the sayings of the pure are held in honor.
27 Kto jest chciwy zysku, ściąga kłopoty na własny dom, a kto nienawidzi darów, będzie żył.
A receiver of bribes destroys himself; but he that hates the receiving of bribes is safe. [By alms and by faithful dealings sins are purged away; ] but by the fear of the Lord every one departs from evil.
28 Serce sprawiedliwego rozmyśla nad odpowiedzią, a usta niegodziwych tryskają złymi rzeczami.
The hearts of the righteous meditate faithfulness; but the mouth of the ungodly answers evil things. The ways of righteous men are acceptable with the Lord; and through them even enemies become friends.
29 PAN jest daleko od niegodziwych, ale wysłuchuje modlitwy sprawiedliwych.
God is far from the ungodly; but he hearkens to the prayers of the righteous. Better are small receipts with righteousness, than abundant fruits with unrighteousness. Let the heart of a man think justly, that his steps may be rightly ordered of God. The eye that sees rightly rejoices the heart; and a good report fattens the bones.
30 Światło oczu rozwesela serce, a dobra wieść tuczy kości.
31 Ucho, które słucha upomnienia życia, będzie mieszkać pośród mądrych.
32 Kto odrzuca karność, gardzi własną duszą, a kto przyjmuje upomnienie, nabiera rozumu.
He that rejects instruction hates himself; but he that mind reproofs loves his soul.
33 Bojaźń PANA [jest] pouczeniem w mądrości, a pokora poprzedza chwałę.
The fear of the Lord is instruction and wisdom; and the highest honor will correspond therewith.
