Przysłów 14
1 Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
Toda a mulher sabia edifica a sua casa: mas a tola a derriba com as suas mãos.
2 Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
O que anda na sua sinceridade teme ao Senhor, mas o que se desvia de seus caminhos o despreza.
3 W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
Na boca do tolo está a vara da soberba, mas os lábios dos sábios os conservam.
4 Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
Não havendo bois, a mangedoura está limpa, mas pela força do boi há abundância de colheitas.
5 Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
A testemunha verdadeira não mentirá, mas a testemunha falsa se desboca em mentiras.
6 Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
O escarnecedor busca sabedoria, e nenhuma acha, mas para o prudente o conhecimento é fácil.
7 Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
Vai-te de diante do homem insensato, porque nele não divisarás os lábios do conhecimento.
8 Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
A sabedoria do prudente é entender o seu caminho, mas a estultícia dos tolos é engano.
9 Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
Os loucos zombam do pecado, mas entre os retos há benevolência.
10 Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
O coração conhece a sua própria amargura, e o estranho não se entremeterá na sua alegria.
11 Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
A casa dos ímpios se desfará, mas a tenda dos retos florescerá.
12 Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
Há caminho que ao homem parece direito, mas o fim dele são os caminhos da morte.
13 Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
Até no riso terá dor o coração, e o fim da alegria é tristeza.
14 Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
Dos seus caminhos se fartará o que declina no coração, mas o homem bom se fartará de si mesmo.
15 Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
O simples dá crédito a cada palavra, mas o prudente atenta para os seus passos.
16 Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
O sábio teme, e desvia-se do mal, mas o tolo se encoleriza, e dá-se por seguro.
17 [Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
O que presto se indigna, fará doidices, e o homem de más imaginações será aborrecido.
18 Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
Os símplices herdarão a estultícia, mas os prudentes se coroarão de conhecimento.
19 Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
Os maus se inclinaram diante dos bons, e os ímpios diante das portas do justo.
20 Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
O pobre é aborrecido até do companheiro, porém os amigos dos ricos são muitos.
21 Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
O que despreza ao seu companheiro peca, mas o que se compadece dos humildes é bem-aventurado.
22 Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
Porventura não erram os que obram o mal? mas beneficência e fidelidade serão para os que obram o bem.
23 Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
Em todo o trabalho proveito há, mas a palavra dos lábios só encaminha à pobreza.
24 Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
A coroa dos sábios é a sua riqueza, a estultícia dos tolos é só estultícia.
25 Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
A testemunha verdadeira livra as almas, mas o que se desboca em mentiras é enganador.
26 W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
No temor do Senhor há firme confiança, e ele será um refúgio para seus filhos.
27 Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
O temor do Senhor é uma fonte de vida, para se desviarem dos laços da morte.
28 Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
Na multidão do povo está a magnificência do rei, mas na falta do povo a perturbação do príncipe.
29 Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
O longânimo é grande em entendimento, mas o que é de espírito impaciente assinala a sua loucura.
30 Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
O coração com saúde é a vida da carne, mas a inveja é a podridão dos ossos.
31 Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
O que oprime ao pobre insulta àquele que o criou, mas o que se compadece do necessitado o honra.
32 Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
Pela sua malícia será lançado fora o ímpio, mas o justo até na sua morte tem confiança.
33 Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
No coração do prudente repousa a sabedoria, mas o que há no interior dos tolos se conhece.
34 Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
A justiça exalta ao povo, mas o pecado é o opróbrio das nações.
35 Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
O Rei tem seu contentamento no servo prudente, mas sobre o que envergonha cairá o seu furor.
