Przysłów 14
1 Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
Der Frauen Weisheit baut ihr Haus, die Torheit reißt es ein mit eigenen Händen.
2 Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
Wer in seiner Redlichkeit wandelt, fürchtet den HERRN; wer aber verkehrte Wege geht, verachtet ihn.
3 W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
Im Munde des Narren ist eine Rute für [seinen] Hochmut, aber die Weisen behüten ihre Lippen.
4 Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
Wo keine Rinder sind, da bleibt die Krippe rein; die Kraft des Ochsen aber verschafft großen Gewinn.
5 Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
Ein treuer Zeuge lügt nicht; aber ein falscher Zeuge lügt, so viel er kann.
6 Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
Sucht ein Spötter Weisheit, so findet er keine; der Verständige aber begreift leicht.
7 Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
Gehe weg von dem dummen Menschen! Du hörst doch nichts Gescheites von ihm.
8 Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
Die Weisheit läßt den Klugen merken, welchen Weg er gehen soll; aber die Torheit der Narren betrügt sie selbst.
9 Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
Der Toren spottet das Schuldopfer; unter den Redlichen aber herrscht gutes Einvernehmen.
10 Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
Das Herz kennt seinen eigenen Kummer, und in seine Freude soll sich kein Fremder mischen!
11 Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
Das Haus der Gottlosen wird zerstört; aber die Hütte der Redlichen wird aufblühen.
12 Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
Es gibt einen Weg, der dem Menschen richtig scheint; aber sein Ende ist der Weg zum Tod.
13 Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
Auch beim Lachen kann das Herz Kummer empfinden, und die Freude kann enden in Traurigkeit.
14 Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
Ein abtrünniges Herz bekommt genug von seinen eigenen Wegen und ebenso ein guter Mensch von seinem Tun.
15 Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
Der Einfältige glaubt jedem Geschwätz; aber der Kluge gibt auf seine Schritte acht.
16 Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
Der Weise ist vorsichtig und weicht vom Bösen; aber der Tor ist übermütig und sorglos.
17 [Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
Ein Ungeduldiger macht Dummheiten, und ein boshafter Mensch macht sich verhaßt.
18 Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
Dummheit ist das Erbteil der Einfältigen, Erfahrung die Krone der Klugen.
19 Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
Die Bösen müssen sich bücken vor den Guten und die Gottlosen bei den Toren der Gerechten.
20 Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
Ein Armer wird sogar von seinem Nächsten gehaßt; ein Reicher aber hat viele Liebhaber.
21 Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
Seinen Nächsten verachten ist Sünde, aber wohl dem, der sich des Elenden erbarmt!
22 Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
Werden nicht irre gehen, die Böses schmieden? Gnade aber und Wahrheit widerfahre dem, der gute Absichten hat!
23 Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
Wo man sich alle Mühe gibt, da ist Überfluß; aber wo man nur Worte macht, da herrscht Mangel.
24 Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
Reichtum ist der Weisen Krone; aber die Narren haben nichts als Dummheit.
25 Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
Ein treuer Zeuge rettet Seelen; ein Lügner aber ist ein Betrüger.
26 W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
In der Furcht des HERRN liegt starkes Vertrauen; Er wird auch den Kindern eine Zuflucht sein.
27 Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
Die Furcht des HERRN ist eine Quelle des Lebens; man meidet durch sie die Stricke des Todes.
28 Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
In der Menge des Volkes besteht des Königs Schmuck; aber das Schwinden der Bevölkerung ist des Fürsten Untergang.
29 Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
Der Langmütige hat viel Verstand, der Jähzornige aber begeht große Torheiten.
30 Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
Ein gelassenes Herz ist des Leibes Leben; aber Eifersucht ist Knochenfraß.
31 Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
Wer den Schwachen unterdrückt, beschimpft seinen Schöpfer; wer Ihn aber ehren will, erbarmt sich des Armen.
32 Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
Der Gottlose wird durch seine Bosheit gestürzt; der Gerechte aber ist auch im Tode getrost.
33 Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
Die Weisheit wohnt im Herzen des Verständigen, sie bezeugt sich auch am Gewissen der Toren.
34 Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
Gerechtigkeit erhöht ein Volk; die Sünde aber ist der Völker Schande.
35 Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
Ein König hat Wohlgefallen an einem verständigen Knechte; sein Zorn aber trifft einen Schändlichen.
