Przysłów 14
1 Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
La femme sage bâtit sa maison, Et la femme insensée la renverse de ses propres mains.
2 Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
Celui qui marche dans la droiture craint l’Éternel, Mais celui qui prend des voies tortueuses le méprise.
3 W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
Dans la bouche de l’insensé est une verge pour son orgueil, Mais les lèvres des sages les gardent.
4 Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
S’il n’y a pas de bœufs, la crèche est vide; C’est à la vigueur des bœufs qu’on doit l’abondance des revenus.
5 Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
Un témoin fidèle ne ment pas, Mais un faux témoin dit des mensonges.
6 Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
Le moqueur cherche la sagesse et ne la trouve pas, Mais pour l’homme intelligent la science est chose facile.
7 Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
Éloigne-toi de l’insensé; Ce n’est pas sur ses lèvres que tu aperçois la science.
8 Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
La sagesse de l’homme prudent, c’est l’intelligence de sa voie; La folie des insensés, c’est la tromperie.
9 Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
Les insensés se font un jeu du péché, Mais parmi les hommes droits se trouve la bienveillance.
10 Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
Le cœur connaît ses propres chagrins, Et un étranger ne saurait partager sa joie.
11 Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
La maison des méchants sera détruite, Mais la tente des hommes droits fleurira.
12 Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
Telle voie paraît droite à un homme, Mais son issue, c’est la voie de la mort.
13 Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
Au milieu même du rire le cœur peut être affligé, Et la joie peut finir par la détresse.
14 Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
Celui dont le cœur s’égare se rassasie de ses voies, Et l’homme de bien se rassasie de ce qui est en lui.
15 Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
L’homme simple croit tout ce qu’on dit, Mais l’homme prudent est attentif à ses pas.
16 Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
Le sage a de la retenue et se détourne du mal, Mais l’insensé est arrogant et plein de sécurité.
17 [Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
Celui qui est prompt à la colère fait des sottises, Et l’homme plein de malice s’attire la haine.
18 Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
Les simples ont en partage la folie, Et les hommes prudents se font de la science une couronne.
19 Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
Les mauvais s’inclinent devant les bons, Et les méchants aux portes du juste.
20 Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
Le pauvre est odieux même à son ami, Mais les amis du riche sont nombreux.
21 Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
Celui qui méprise son prochain commet un péché, Mais heureux celui qui a pitié des misérables!
22 Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
Ceux qui méditent le mal ne s’égarent-ils pas? Mais ceux qui méditent le bien agissent avec bonté et fidélité.
23 Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
Tout travail procure l’abondance, Mais les paroles en l’air ne mènent qu’à la disette.
24 Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
La richesse est une couronne pour les sages; La folie des insensés est toujours de la folie.
25 Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
Le témoin véridique délivre des âmes, Mais le trompeur dit des mensonges.
26 W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
Celui qui craint l’Éternel possède un appui ferme, Et ses enfants ont un refuge auprès de lui.
27 Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
La crainte de l’Éternel est une source de vie, Pour détourner des pièges de la mort.
28 Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
Quand le peuple est nombreux, c’est la gloire d’un roi; Quand le peuple manque, c’est la ruine du prince.
29 Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
Celui qui est lent à la colère a une grande intelligence, Mais celui qui est prompt à s’emporter proclame sa folie.
30 Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
Un cœur calme est la vie du corps, Mais l’envie est la carie des os.
31 Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
Opprimer le pauvre, c’est outrager celui qui l’a fait; Mais avoir pitié de l’indigent, c’est l’honorer.
32 Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
Le méchant est renversé par sa méchanceté, Mais le juste trouve un refuge même en sa mort.
33 Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
Dans un cœur intelligent repose la sagesse, Mais au milieu des insensés elle se montre à découvert.
34 Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
La justice élève une nation, Mais le péché est la honte des peuples.
35 Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
La faveur du roi est pour le serviteur prudent, Et sa colère pour celui qui fait honte.
