Przysłów 14
1 Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
La sagesse des femmes édifie la maison; leur folie la renverse de ses propres mains.
2 Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
Qui craint l’Eternel va droit son chemin; qui le méprise suit des voies obliques.
3 W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
Dans la bouche de l’insensé éclôt l’orgueil; mais les lèvres des sages les en préservent.
4 Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
Faute de bétail, le râtelier reste vide; c’est la vigueur du bœuf qui produit les riches moissons.
5 Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
Un témoin loyal ne ment pas; un témoin mensonger n’exhale que faussetés.
6 Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
Le persifleur recherche la sagesse: elle lui échappe; mais le savoir est facilement abordable à l’homme intelligent.
7 Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
Quand tu te sépareras d’un homme sot, tu n’auras pas appris ce que c’est que des lèvres raisonnables.
8 Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
C’Est une sagesse chez l’homme prudent de bien discerner sa voie; la sottise des fous est une cause de tromperie.
9 Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
Le péché se joue des insensés; parmi les hommes droits règne le contentement.
10 Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
Le cœur seul sent l’amertume qui l’envahit; de même ses joies, l’étranger n’y est pour rien.
11 Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
La maison des méchants sera ruinée; la tente des hommes droits est florissante.
12 Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
Tel chemin se présente tout uni devant l’homme et, finalement, il conduit à la mort.
13 Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
Même dans le rire le cœur peut souffrir, et la joie elle-même finit en tristesse.
14 Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
Un cœur dévoyé recueille le fruit de sa conduite; et l’homme de bien trouve sa satisfaction en lui-même.
15 Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
Le niais croit tout; l’homme réfléchi considère chacun de ses pas.
16 Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
Le sage est craintif et évite le mal; le sot se laisse entraîner et se croit en sûreté.
17 [Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
Un homme prompt à la colère fait des sottises; l’homme fertile en roueries s’attire la haine.
18 Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
Les niais ont en partage la sottise; la raison est la couronne des gens avisés.
19 Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
Les méchants baissent la tête devant les bons; et les impies se tiennent à la porte du juste.
20 Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
Même pour son intime le pauvre est un objet d’antipathie; mais nombreux sont les amis du riche.
21 Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
Qui méprise son prochain est fautif; mais heureux qui prend pitié des humbles!
22 Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
Certes, ils font fausse route, ceux qui machinent le mal; amour et bienveillance récompensent ceux qui méditent le bien.
23 Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
Tout effort sérieux donne du profit; les vaines paroles ne causent que des pertes.
24 Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
Pour les sages la richesse est une couronne; la folie des sots reste toujours folie.
25 Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
Un témoin véridique sauve des existences; un témoin déloyal débite des faussetés.
26 W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
La crainte de l’Eternel vaut une place forte; on en fait un abri pour ses enfants.
27 Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
La crainte de l’Eternel est une source de vie; elle éloigne des pièges de la mort.
28 Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
Quand la nation s’accroit, c’est une gloire pour le roi; quand la population vient à manquer, c’est une ruine pour le prince.
29 Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
Etre longanime, c’est faire preuve de grande intelligence; se montrer irascible, c’est mettre en relief sa sottise.
30 Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
Un cœur paisible est un gage de vie pour le corps mais la jalousie est la carie des os.
31 Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
Qui opprime le pauvre outrage son Créateur; qui a pitié de l’indigent l’honore.
32 Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
Le méchant est accablé par son malheur; le juste a confiance jusque dans la mort.
33 Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
La sagesse réside dans un cœur intelligent; elle se fait remarquer parmi les sots.
34 Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
La justice grandit une nation; le crime est l’opprobre des peuples.
35 Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
La faveur du roi va au serviteur intelligent; celui qui agit sans vergogne est l’objet de sa colère.
