Przysłów 14
1 Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
The wise woman buildeth her house; But the foolish teareth it down with her hands.
2 Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
He who walketh in uprightness feareth the LORD; But he who is perverse in his ways despiseth him.
3 W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
In the mouth of the foolish pride is a scourge; But the lips of the wise preserve them.
4 Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
Where there are no oxen, the crib is clean; But there is great increase by the strength of the ox.
5 Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
A faithful witness doth not lie; But a false witness poureth forth lies.
6 Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
The scoffer seeketh wisdom, and findeth it not; But knowledge is easy to the man of understanding.
7 Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
Go from the presence of a foolish man; For thou hast not perceived in him the lips of knowledge.
8 Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
The wisdom of the prudent is in giving heed to his way; But the folly of fools is deceit.
9 Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
Fools make a mock at sin; But with the upright is favor.
10 Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
The heart knoweth its own bitterness. And a stranger cannot intermeddle with its joy.
11 Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
The house of the wicked shall be destroyed; But the tent of the upright shall flourish.
12 Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
There is a way which seemeth right to a man, But its end is the way to death.
13 Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
Even in laughter the heart is sorrowful, And the end of joy is grief.
14 Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
The perverse in heart shall be filled with his own ways; And from himself shall the good man be satisfied.
15 Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
The simple man believeth every word; But the prudent looketh well to his steps.
16 Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
The wise man feareth, and departeth from evil; But the fool is haughty and confident.
17 [Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
He who is hasty in his anger will commit folly; And the man of wicked devices will be hated.
18 Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
The simple inherit folly; But the prudent are crowned with knowledge.
19 Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
The evil bow before the good; Yea, the wicked at the gates of the righteous.
20 Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
The poor is hated even by his own neighbor; But the rich hath many friends.
21 Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
He who despiseth his neighbor sinneth; But happy is he who hath mercy on the poor.
22 Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
Do not they who devise evil fail of their end? But they who devise good meet with kindness and truth.
23 Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
In all labor there is profit; But the talk of the lips tendeth only to penury.
24 Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
Riches are a crown to the wise; But the promotion of fools is folly.
25 Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
A true witness saveth lives; But a deceitful witness poureth forth lies.
26 W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
In the fear of the LORD is strong confidence; Yea, to his children he will be a refuge.
27 Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
The fear of the LORD is a fountain of life; By it men escape from the snares of death.
28 Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
In a numerous people is the glory of a king; But the want of people is the destruction of a prince.
29 Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
He who is slow to anger is of great understanding. But he who is of a hasty spirit setteth folly on high.
30 Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
A quiet heart is the life of the flesh; But the ferment of passion is rottenness to the bones.
31 Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
He who oppresseth the poor reproacheth his Maker; But he who hath mercy on the poor honoreth him.
32 Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
By his wickedness the wicked is thrust down; But the righteous hath hope even in death.
33 Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
Wisdom resteth quietly in the heart of the wise; But in the breast of fools it will be made known.
34 Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
Righteousness exalteth a people; But the reproach of nations is sin.
35 Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
The king's favor is toward a wise servant; But his wrath is against him that causeth shame.
