Przysłów 12
1 Kto kocha karność, kocha wiedzę, a kto nienawidzi upomnienia, jest głupi.
Those who want to know [what is right to do] want to be (disciplined/corrected) when they do what is wrong; it is foolish to not want to be (corrected/told that what you did is wrong).
2 Dobry [człowiek] zdobędzie łaskę PANA, ale [PAN] potępi podstępnego.
Yahweh is pleased with good people, but he condemns those who plan to harm [others].
3 Człowiek nie umocni się niegodziwością, lecz korzeń sprawiedliwych nie będzie poruszony.
People do not become secure/safe by doing what is wicked; righteous [people] will be very safe and secure [LIT] like [MET] a tree that has deep roots.
4 Żona cnotliwa [jest] koroną swego męża, ale ta, która go hańbi, [jest] jak zgnilizna w jego kościach.
A good wife is one who causes her husband to be greatly honored, but a wife who does things that cause her husband to be ashamed [will destroy him] like [SIM] cancer [destroys] his bones.
5 Myśli sprawiedliwych są prawe, a rady niegodziwych zdradliwe.
What righteous [people] want to do is [to treat people] fairly; what wicked [people] want to do is to deceive people.
6 Słowa niegodziwych czyhają na krew, lecz usta prawych ocalą ich.
What wicked [people] say is like a trap [MET] that kills [MTY] people [who pass by], but what righteous [people] say [MTY] rescues those whom [wicked people threaten to harm].
7 Niegodziwi zostają powaleni i już ich nie ma, a dom sprawiedliwych się ostoi.
Wicked [people] will die [before they become old and we will see] them no more, but righteous people will live [for many years] and have many descendants.
8 Człowiek będzie chwalony za jego mądrość, a kto jest przewrotnego serca, zostanie wzgardzony.
[People will] praise those who have good sense, but [people will] despise those (who are always thinking about doing evil things/whose thinking is twisted).
9 Lepszy [jest człowiek] wzgardzony, który ma sługę, niż ten, kto się chwali, a któremu brak chleba.
It is better to be a humble/ordinary person who has only one servant than to think that you are very important while you have nothing to eat.
10 Sprawiedliwy dba o życie swego bydła, a serce niegodziwych jest okrutne.
Righteous people take care of their domestic animals, but wicked people act cruelly [toward their animals].
11 Kto uprawia swoją ziemię, nasyci się chlebem, a kto naśladuje próżnujących, jest nierozumny.
Farmers who work hard in their fields will [produce good crops] that will give them plenty to eat, but those who waste their time working on worthless projects are foolish.
12 Niegodziwy pragnie sieci złych, a korzeń sprawiedliwych wydaje [owoc].
Wicked [people] desire to take away what [other] evil people have, but [Yahweh] enables righteous/godly [people] to be steadfast and productive [MET].
13 Zły zostaje usidlony przez grzech swoich warg, a sprawiedliwy wyjdzie z ucisku.
Evil people are trapped by the evil things that they say [MTY], but righteous [people] escape from trouble.
14 Człowiek nasyci się dobrem z owocu swoich ust, a za [dzieła] swoich rąk otrzyma zapłatę.
People are rewarded for [the good things] that they say [to others], and people are [also] rewarded for the good work that they do [MTY].
15 Droga głupiego [wydaje się] słuszna w jego oczach, ale kto słucha rady, jest mądry.
Foolish people [always] think that what they are doing is right; wise people heed [other people when they give them good] advice.
16 Gniew głupiego objawia się od razu, a roztropny skrywa hańbę.
Foolish people quickly become angry when someone does something that they don’t like; but those who have good sense ignore it when others insult them.
17 Kto mówi prawdę, wyraża sprawiedliwość, ale fałszywy świadek – oszustwo.
[In the courtroom], honest people say what is true, but untruthful/dishonest people tell [nothing but] lies.
18 Znajdzie się taki, którego [słowa] są jak miecz przeszywający, lecz język mądrych [jest] lekarstwem.
What some people say [hurts people badly], as much as [SIM] a sword can; but what wise [people] say (heals [others’ souls]/comforts others).
19 Prawdomówne wargi będą trwać na wieki, ale język kłamliwy [trwa] króciutko.
When people tell [MTY] lies, others soon realize that what they said is not true [IDM]; but when people say what is true, others will remember that forever.
20 Podstęp [jest] w sercu tych, którzy knują zło, lecz u doradzających pokój [jest] radość.
Those who plan to do what is evil are always wanting to deceive [others], but things will go well for those who plan [to do] good things.
21 Sprawiedliwego nie spotka żadne zło, ale niegodziwi będą pełni nieszczęścia.
Bad things [usually] [HYP] do not happen to righteous [people], but wicked [people] always have troubles.
22 Wargi kłamliwe budzą odrazę w PANU, a ci, którzy postępują w prawdzie, podobają mu się.
Yahweh detests those [MTY] who tell lies, but he is delighted with those who faithfully do what they promise that they will do.
23 Człowiek roztropny ukrywa wiedzę, a serce głupich rozgłasza głupotę.
Those with good sense do not reveal [all] that they know; foolish people show [clearly] by what they say that they (are ignorant/have not learned much).
24 Ręka pracowitych będzie panowała, a leniwa będzie płaciła daninę.
Those [SYN] who work hard become rulers [of others]; those who are lazy become slaves [of others.]
25 Troska w sercu człowieka przygnębia je, a dobre słowo je rozwesela.
When people are anxious/worried, they become depressed/dejected, but when others speak kindly to them, it causes them to be cheerful again.
26 Sprawiedliwy jest zacniejszy od swego bliźniego, a droga niegodziwych prowadzi ich na manowce.
Godly/Righteous people try to [give good advice to] their friends (OR, try to make friends with others), but the manner in which wicked [people] live misleads their friends.
27 Leniwy nie upiecze tego, co upolował, ale mienie człowieka pracowitego [jest] cenne.
Lazy people do not even [cook the meat of] the animals that they catch/kill, but those who work hard will acquire (OR, are like) a valuable treasure.
28 Na ścieżce sprawiedliwości jest życie, na jej drodze nie ma śmierci.
Those who (live righteously/continually do what is right) are [walking] on the road to a long life; (it is not a road to death/they will not die when they are still young).
