Przysłów 1
1 Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
2 Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
para conocer la sabiduría y la instrucción; para discernir las palabras del entendimiento;
3 Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
para recibir instrucción en el trato sabio, en la rectitud, la justicia y la equidad;
4 Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
para dar prudencia a los simples, conocimiento y discreción al joven —
5 Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
para que el sabio escuche y aumente su aprendizaje; para que el hombre de entendimiento alcance el sano consejo;
6 Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
para entender un proverbio y parábolas, las palabras y acertijos de los sabios.
7 Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
El temor a Yahvé es el principio del conocimiento, pero los necios desprecian la sabiduría y la instrucción.
8 Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
Hijo mío, escucha la instrucción de tu padre, y no abandones las enseñanzas de tu madre;
9 Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
pues serán una guirnalda que adornará tu cabeza, y cadenas alrededor del cuello.
10 Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
Hijo mío, si los pecadores te atraen no lo consienten.
11 Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
Si dicen: “Ven con nosotros. Acechemos la sangre. Acechemos en secreto a los inocentes sin causa.
Que se los trague vivos como el Seol, y entero, como los que bajan a la fosa. (Sheol h7585)
13 Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
Encontraremos toda la riqueza valiosa. Llenaremos nuestras casas con el botín.
14 Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
Echarán su suerte entre nosotros. Todos tendremos un bolso”—
15 Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
hijo mío, no camines por el camino con ellos. Mantén tu pie fuera de su camino,
16 Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
porque sus pies corren hacia el mal. Se apresuran a derramar sangre.
17 Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
Porque la red se tiende en vano a la vista de cualquier ave;
18 Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
pero estos acechan su propia sangre. Acechan en secreto por sus propias vidas.
19 Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
Así son los caminos de todo aquel que tiene afán de lucro. Le quita la vida a sus dueños.
20 Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
La sabiduría llama en voz alta en la calle. Ella pronuncia su voz en las plazas públicas.
21 Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
Llama a la cabeza de los lugares ruidosos. A la entrada de las puertas de la ciudad, pronuncia sus palabras:
22 Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
“¿Hasta cuándo, simples, amaréis la sencillez? Cuánto tiempo se deleitarán los burladores en la burla, ¿y los tontos odian el conocimiento?
23 Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
Vuélvete ante mi reprimenda. Mira, derramaré mi espíritu sobre ti. Te daré a conocer mis palabras.
24 Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
Porque te he llamado y te has negado; He extendido mi mano y nadie me ha hecho caso;
25 Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
pero has ignorado todos mis consejos, y no quería ninguna de mis reprimendas;
26 Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
Yo también me reiré de tu desastre. Me burlaré cuando la calamidad te alcance,
27 Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
cuando la calamidad te alcanza como una tormenta, cuando tu desastre llega como un torbellino, cuando la angustia y la angustia se apoderan de ti.
28 Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
Entonces me llamarán, pero no responderé. Me buscarán con ahínco, pero no me encontrarán,
29 Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
porque odiaban el conocimiento, y no eligió el temor a Yahvé.
30 Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
No querían ningún consejo mío. Despreciaron toda mi reprimenda.
31 Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
Por eso comerán del fruto de su propio camino, y se llenan de sus propios esquemas.
32 Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
Porque la reincidencia de los simples los matará. La despreocupación de los tontos los destruirá.
33 [Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
Pero el que me escuche habitará con seguridad, y estarán tranquilos, sin temor a sufrir daños”.
