Przysłów 1
1 Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
Dies sind die Sprüche Salomos, des Königs Israels, Davids Sohns,
2 Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
zu lernen Weisheit und Zucht, Verstand,
3 Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
Klugheit, Gerechtigkeit, Recht und Schlecht,
4 Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
daß die Albernen witzig und die Jünglinge vernünftig und vorsichtig werden.
5 Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
Wer weise ist, der höret zu und bessert sich; und wer verständig ist, der läßt ihm raten,
6 Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
daß er vernehme die Sprüche und ihre Deutung, die Lehre der Weisen und ihre Beispiele.
7 Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
Des HERRN Furcht ist Anfang zu lernen. Die Ruchlosen verachten Weisheit und Zucht.
8 Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
Mein Kind gehorche der Zucht deines Vaters und verlaß nicht das Gebot deiner Mutter!
9 Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
Denn solches ist ein schöner Schmuck deinem Haupt und eine Kette an deinem Halse.
10 Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
Mein Kind, wenn dich die bösen Buben locken, so folge nicht!
11 Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
Wenn sie sagen: Gehe mit uns, wir wollen auf Blut lauern und den Unschuldigen ohne Ursache nachstellen;
wir wollen sie lebendig verschlingen wie die Hölle, und die Frommen, als die hinunter in die Grube fahren; (Sheol h7585)
13 Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
wir wollen groß Gut finden; wir wollen unsere Häuser mit Raube füllen;
14 Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
wage es mit uns; es soll unser aller ein Beutel sein:
15 Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
mein Kind, wandle den Weg nicht mit ihnen; wehre deinem Fuß von ihrem Pfad!
16 Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
Denn ihre Füße laufen zum Bösen und eilen, Blut zu vergießen.
17 Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
Denn es ist vergeblich, das Netz auswerfen vor den Augen der Vögel.
18 Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
Auch lauern sie selbst untereinander auf ihr Blut, und stellet einer dem andern nach dem Leben.
19 Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
Also tun alle Geizigen, daß einer dem andern das Leben nimmt.
20 Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
Die Weisheit klagt draußen und läßt sich hören auf den Gassen.
21 Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
Sie ruft in der Tür am Tor vorne unter dem Volk; sie redet ihre Worte in der Stadt:
22 Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
Wie lange wollt ihr Albernen albern sein und die Spötter Lust zu Spötterei haben und die Ruchlosen die Lehre hassen?
23 Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
Kehret euch zu meiner Strafe! Siehe, ich will euch heraussagen meinen Geist und euch meine Worte kundtun.
24 Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
Weil ich denn rufe, und ihr weigert euch; ich recke meine Hand aus, und niemand achtet drauf,
25 Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
und laßt fahren allen meinen Rat und wollt meiner Strafe nicht:
26 Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
so will ich auch lachen in eurem Unfall und euer spotten, wenn da kommt, das ihr fürchtet,
27 Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
wenn über euch kommt wie ein Sturm, das ihr fürchtet, und euer Unfall als ein Wetter, wenn über euch Angst und Not kommt.
28 Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
Dann werden sie mir rufen, aber ich werde nicht antworten; sie werden mich frühe suchen und nicht finden.
29 Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
Darum daß sie hasseten die Lehre und wollten des HERRN Furcht nicht haben,
30 Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
wollten meines Rats nicht und lästerten alle meine Strafe,
31 Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
so sollen sie essen von den Früchten ihres Wesens und ihres Rats satt werden.
32 Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
Das die Albernen gelüstet, tötet sie, und der Ruchlosen Glück bringt sie um.
33 [Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
Wer aber mir gehorchet, wird sicher bleiben und genug haben und kein Unglück fürchten.
