Przysłów 1
1 Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
Sentencoj de Salomono, filo de David, reĝo de Izrael:
2 Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
Por scii saĝon kaj moralinstruon; Por kompreni parolojn de prudento;
3 Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
Por ricevi instruon pri saĝo, Vero, justo, kaj honesto;
4 Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
Por doni al la malkleruloj spriton, Al la junulo scion kaj singardemon.
5 Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
Saĝulo aŭdu kaj plimultigu sian scion, Kaj prudentulo akiros gvidajn kapablojn,
6 Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
Por kompreni sentencon kaj retoraĵon, La vortojn de saĝuloj kaj iliajn enigmojn.
7 Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
La timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado. Saĝon kaj instruon malpiuloj malestimas.
8 Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
Aŭskultu, mia filo, la instruon de via patro, Kaj ne forĵetu la ordonon de via patrino;
9 Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
Ĉar ili estas bela krono por via kapo, Kaj ornamo por via kolo.
10 Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
Mia filo, se pekuloj vin logos, Ne sekvu ilin.
11 Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
Se ili diros: Iru kun ni, Ni embuskos por mortigi, Ni senkaŭze insidos senkulpulojn;
Kiel Ŝeol ni englutos ilin vivajn, Kaj la piulojn kiel irantajn en la tombon; (Sheol h7585)
13 Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
Ni trovos diversajn grandvaloraĵojn, Ni plenigos niajn domojn per rabaĵo;
14 Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
Vi lotos meze inter ni, Unu monujo estos por ni ĉiuj:
15 Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
Mia filo, ne iru la vojon kune kun ili; Gardu vian piedon de ilia vojstreko,
16 Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
Ĉar iliaj piedoj kuras al malbono, Kaj rapidas, por verŝi sangon.
17 Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
Ĉar vane estas metata reto Antaŭ la okuloj de ĉiu birdo.
18 Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
Kaj ili embuskas sian propran sangon, Ili insidas siajn proprajn animojn.
19 Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
Tiaj estas la vojoj de ĉiu, kiu avidas rabakiron; Ĝi forprenas la vivon de sia posedanto.
20 Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
La saĝo krias sur la strato; Ĝi aŭdigas sian voĉon sur la placoj;
21 Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
Ĝi vokas en la ĉefaj kunvenejoj, ĉe la pordegaj enirejoj; En la urbo ĝi diras siajn parolojn.
22 Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
Ĝis kiam, ho malkleruloj, vi amos nescion? Kaj al blasfemantoj plaĉos blasfemado, Kaj senprudentuloj malamos scion?
23 Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
Returnu vin al mia predikado; Jen mi eligos al vi mian spiriton, Mi sciigos al vi miajn vortojn.
24 Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
Ĉar mi vokis, kaj vi rifuzis; Mi etendis mian manon, kaj neniu atentis;
25 Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
Kaj vi forĵetis ĉiujn miajn konsilojn, Kaj miajn predikojn vi ne deziris:
26 Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
Tial ankaŭ mi ridos ĉe via malfeliĉo; Mi mokos, kiam timo vin atakos.
27 Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
Kiam la timo atakos vin kiel uragano, Kaj via malfeliĉo venos kiel ventego, Kiam venos al vi mizero kaj sufero:
28 Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
Tiam ili min vokos, sed mi ne respondos; Ili min serĉos, sed min ne trovos.
29 Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
Tial ke ili malamis scion, Kaj timon antaŭ la Eternulo ili ne deziris havi,
30 Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
Ili ne deziris miajn konsilojn, Ili malestimis ĉiujn miajn predikojn:
31 Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
Ili manĝu la fruktojn de sia agado, Kaj ili satiĝu de siaj pripensoj.
32 Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
Ĉar la kapricoj de la malsaĝuloj ilin mortigas, Kaj la senzorgeco de la senorduloj ilin pereigas.
33 [Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
Sed kiu min aŭskultas, tiu loĝos sendanĝere, Kaj estos trankvila, kaj ne timos malbonon.
