Przysłów 1
1 Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
The proverbs of Solomon the son of David, the king of Israel:
2 Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
To know wisdom and instruction; to comprehend the sayings of understanding;
3 Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
To accept the instruction of intelligence, righteousness, and justice, and equity;
4 Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
To give to the simple prudence, to the youth knowledge and discretion.
5 Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
The wise will hear, and will increase [his] information; and the man of understanding will obtain wise counsels:
6 Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
To understand a proverb, and a sage sentence; the words of the wise, and their riddles.
7 Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
The fear of the Lord is the beginning of knowledge: wisdom and instruction fools [alone] despise.
8 Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
Hear, my son, the instruction of thy father, and cast not off the teaching of thy mother;
9 Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
For a wreath of grace are they unto thy head, and chains for thy throat.
10 Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
My son, if sinners wish to entice thee, consent thou not.
11 Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
If they should say, Come with us, let us lie in wait for blood, let us watch in concealment for the uselessly innocent;
We will swallow them up like the grave alive; and the men of integrity, as those that go down into the pit; (Sheol h7585)
13 Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
We shall find all [kinds of] precious wealth, we will fill our houses with booty;
14 Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
Thy lot must thou cast in our midst; one purse shall be for us all:
15 Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
My son, walk not thou on the way with them; withhold thy foot from their path;
16 Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
For their feet run after evil, and they make haste to shed blood.
17 Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
For uselessly is the net spread out before the eyes of every winged bird:
18 Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
While they lie in wait for their [own] blood; they watch in concealment for their [own] lives.
19 Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
So are the paths of every one that is greedy after [unlawful] gain; it taketh away the life of those that own it.
20 Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
Wisdom crieth loudly without; in the public places she uttereth her voice;
21 Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
At the corner of noisy streets she calleth, at the entrances of gates; in the city she sayeth her speeches:
22 Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
How long, ye simple ones, will ye love simplicity? and the scorners take their delight in scorning, and fools hate knowledge?
23 Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
Turn back to my admonition: behold, I will pour out my spirit unto you, I will make known my words unto you.
24 Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
Whereas I called, and ye refused; I stretched out my hand, and no man was attentive;
25 Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
And ye have set at nought all my counsel, and would not accept my admonition:
26 Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
[Therefore] I also will truly laugh at your calamity; I will deride [you] when your terror cometh;
27 Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
When your terror cometh like the tempest-cloud, and your calamity hasteneth like a whirlwind; when there come upon you distress and affliction.
28 Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
Then will they call me, but I will not answer; they will seek me earnestly, but they shall not find me;
29 Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
For the reason that they hated knowledge, and the fear of the Lord they did not choose;
30 Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
[That] they would not attend to my counsel: [that] they rejected all my admonition.
31 Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
Therefore shall they eat of the fruit of their own way, and from their own counsels shall they be satisfied.
32 Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
For the defection of the simple will slay them, and the prosperity of fools will cause them to be lost.
33 [Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
But he that hearkeneth unto me shall dwell safely, and shall be at rest from the dread of evil.
