Mateusza 5
1 A [Jezus], widząc tłumy, wszedł na górę, a gdy usiadł, podeszli do niego jego uczniowie.
When Jesus saw the crowds, he went up on the mountain. When he had sat down, his disciples came to him.
2 Wtedy otworzył usta i nauczał ich:
He opened his mouth and taught them, saying,
3 Błogosławieni ubodzy w duchu, ponieważ do nich należy królestwo niebieskie.
“Blessed are the poor in spirit, for theirs is the kingdom of heaven.
4 Błogosławieni, którzy się smucą, ponieważ oni będą pocieszeni.
Blessed are those who mourn, for they will be comforted.
5 Błogosławieni cisi, ponieważ oni odziedziczą ziemię.
Blessed are the meek, for they will inherit the earth.
6 Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, ponieważ oni będą nasyceni.
Blessed are those who hunger and thirst for righteousness, for they will be filled.
7 Błogosławieni miłosierni, ponieważ oni dostąpią miłosierdzia.
Blessed are the merciful, for they will obtain mercy.
8 Błogosławieni czystego serca, ponieważ oni zobaczą Boga.
Blessed are the pure in heart, for they will see God.
9 Błogosławieni czyniący pokój, ponieważ oni będą nazwani synami Bożymi.
Blessed are the peacemakers, for they will be called sons of God.
10 Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie z powodu sprawiedliwości, ponieważ do nich należy królestwo niebieskie.
Blessed are those who have been persecuted for righteousness' sake, for theirs is the kingdom of heaven.
11 Błogosławieni jesteście, gdy z mego powodu będą wam złorzeczyć, prześladować was i mówić kłamliwie wszystko, co złe, przeciwko wam.
Blessed are you when people insult you and persecute you, and say all kinds of evil things against you falsely for my sake.
12 Radujcie się i weselcie, ponieważ obfita jest wasza nagroda w niebie; tak bowiem prześladowali proroków, którzy [byli] przed wami.
Rejoice and be very glad, for great is your reward in heaven. For in this way people persecuted the prophets who lived before you.
13 Wy jesteście solą ziemi; lecz jeśli sól zwietrzeje, czym [ją] posolą? Na nic się już nie przyda, tylko na wyrzucenie i podeptanie przez ludzi.
You are the salt of the earth. But if the salt has lost its taste, how can it be made salty again? It is never again good for anything except to be thrown out and trampled under people's feet.
14 Wy jesteście światłością świata. Nie może się ukryć miasto położone na górze.
You are the light of the world. A city set on a hill cannot be hidden.
15 Nie zapala się świecy i nie stawia jej pod naczyniem, ale na świeczniku, i świeci wszystkim, którzy [są] w domu.
Neither do people light a lamp and put it under a basket, but rather on the lampstand, and it shines for everyone in the house.
16 Tak niech wasza światłość świeci przed ludźmi, aby widzieli wasze dobre uczynki i chwalili waszego Ojca, który jest w niebie.
Let your light shine before people in such a way that they see your good deeds and praise your Father who is in heaven.
17 Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić.
Do not think that I have come to destroy the law or the prophets. I have come not to destroy them, but to fulfill them.
18 Zaprawdę bowiem powiadam wam: Dopóki niebo i ziemia nie przeminą, ani jedna jota, ani jedna kreska nie przeminie z prawa, aż wszystko się wypełni.
For truly I say to you that until heaven and earth pass away, not one jot or one tittle shall in any way pass away from the law, until all things have been accomplished.
19 Kto by więc złamał jedno z tych najmniejszych przykazań i uczyłby tak ludzi, będzie nazwany najmniejszym w królestwie niebieskim. A kto by [je] wypełniał i uczył, ten będzie nazwany wielkim w królestwie niebieskim.
Therefore whoever breaks the least one of these commandments and teaches others to do so will be called least in the kingdom of heaven. But whoever keeps them and teaches them will be called great in the kingdom of heaven.
20 Mówię wam bowiem: Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie obfitsza niż uczonych w Piśmie i faryzeuszy, żadnym sposobem nie wejdziecie do królestwa niebieskiego.
For I say to you that unless your righteousness exceeds the righteousness of the scribes and Pharisees, you will in no way enter the kingdom of heaven.
21 Słyszeliście, że powiedziano przodkom: Nie będziesz zabijał, a kto by zabił, podlega sądowi.
You have heard that it was said to them in ancient times, 'Do not kill,' and, 'Whoever kills will be in danger of the judgment.'
22 Lecz ja wam mówię: Każdy, kto się gniewa na swego brata bez przyczyny, podlega sądowi, a kto powie swemu bratu: Raka, podlega Radzie, a kto powie: Głupcze, podlega [karze] ognia piekielnego. (Geenna g1067)
But I say to you that everyone who is angry with his brother will be in danger of the judgment; and whoever says to his brother, 'You worthless person!' will be in danger of the council; and whoever says, 'You fool!' will be in danger of the fire of hell. (Geenna g1067)
23 Jeśli więc przyniesiesz swój dar na ołtarz i tam przypomnisz sobie, że twój brat ma coś przeciwko tobie;
Therefore if you are offering your gift at the altar and there remember that your brother has anything against you,
24 Zostaw swój dar tam przed ołtarzem, idź i najpierw pojednaj się ze swoim bratem, a potem przyjdź i ofiaruj swój dar.
leave your gift there in front of the altar, and go on your way. First be reconciled with your brother, and then come and offer your gift.
25 Pogódź się ze swoim przeciwnikiem szybko, dopóki jesteś z nim w drodze, aby przeciwnik nie wydał cię sędziemu, a sędzia strażnikowi, i aby nie wtrącono cię do więzienia.
Agree with your accuser quickly while you are with him on the way to court, or your accuser may hand you over to the judge, and the judge may hand you over to the officer, and you may be thrown into prison.
26 Zaprawdę powiadam ci: Nie wyjdziesz stamtąd, dopóki nie oddasz ostatniego grosza.
Truly I say to you, you will never come out from there until you have paid the last bit of money you owe.
27 Słyszeliście, że powiedziano przodkom: Nie będziesz cudzołożył.
You have heard that it was said, 'Do not commit adultery.'
28 Lecz ja wam mówię: Każdy, kto patrzy na kobietę, aby jej pożądać, już popełnił z nią cudzołóstwo w swoim sercu.
But I say to you that everyone who looks on a woman to lust after her has already committed adultery with her in his heart.
29 Jeśli więc twoje prawe oko jest ci powodem upadku, wyłup je i odrzuć od siebie. Pożyteczniej bowiem jest dla ciebie, aby zginął jeden z twoich członków, niż żeby całe twoje ciało było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
If your right eye causes you to stumble, pluck it out and throw it away from you. For it is better for you that one of your body parts should perish than that your whole body should be thrown into hell. (Geenna g1067)
30 A jeśli twoja prawa ręka jest ci powodem upadku, odetnij ją i odrzuć od siebie. Pożyteczniej bowiem jest dla ciebie, aby zginął jeden z twoich członków, niż żeby całe twoje ciało było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
If your right hand causes you to stumble, cut it off and throw it away from you. For it is better for you that one of your body parts should perish than that your whole body should go into hell. (Geenna g1067)
31 Powiedziano też: Kto oddala swoją żonę, niech jej da list rozwodowy.
It was also said, 'Whoever sends his wife away, let him give her a certificate of divorce.'
32 Lecz ja wam mówię: Kto oddala swoją żonę – poza przypadkiem nierządu – prowadzi ją do cudzołóstwa, a kto żeni się z oddaloną, cudzołoży.
But I say to you that everyone who divorces his wife, except for the cause of sexual immorality, makes her an adulteress. Whoever marries her after she has been divorced commits adultery.
33 Słyszeliście też, że powiedziano przodkom: Nie będziesz fałszywie przysięgał, ale dotrzymasz Panu swych przysiąg.
Again, you have heard that it was said to those in ancient times, 'Do not swear a false oath, but carry out your oaths to the Lord.'
34 Lecz ja wam mówię: Wcale nie przysięgajcie – ani na niebo, gdyż jest tronem Boga;
But I say to you, swear not at all, neither by heaven, for it is the throne of God;
35 Ani na ziemię, gdyż jest podnóżkiem jego stóp, ani na Jerozolimę, gdyż jest miastem wielkiego króla.
nor by the earth, for it is the footstool for his feet; nor by Jerusalem, for it is the city of the great King.
36 Ani na swoją głowę nie będziesz przysięgał, gdyż nie możesz jednego włosa uczynić białym albo czarnym.
Neither swear by your head, for you cannot make one hair white or black.
37 Ale wasza mowa niech będzie: Tak – tak, nie – nie. A co jest ponadto, pochodzi od złego.
But let your speech be 'Yes, yes,' or 'No, no.' Anything that is more than this is from the evil one.
38 Słyszeliście, że powiedziano: Oko za oko i ząb za ząb.
You have heard that it was said, 'An eye for an eye, and a tooth for a tooth.'
39 Lecz ja wam mówię: Nie sprzeciwiajcie się złemu, ale jeśli ktoś uderzy cię w prawy policzek, nadstaw mu i drugi.
But I say to you, do not resist one who is evil. Instead, whoever strikes you on your right cheek, turn to him the other also.
40 Temu, kto chce się z tobą procesować i wziąć twoją szatę, zostaw i płaszcz.
If anyone wishes to go to court with you and takes away your coat, let that person also have your cloak.
41 A jeśli ktoś cię przymusza, żebyś [szedł] z nim jedną milę, idź z nim [i] dwie.
Whoever compels you to go one mile, go with him two.
42 Temu, kto cię prosi, daj, a od tego, kto chce od ciebie pożyczyć, nie odwracaj się.
Give to anyone who asks you, and do not turn away from anyone who wishes to borrow from you.
43 Słyszeliście, że powiedziano: Będziesz miłował swego bliźniego, a swego nieprzyjaciela będziesz nienawidził.
You have heard that it was said, 'You must love your neighbor and hate your enemy.'
44 Lecz ja wam mówię: Miłujcie waszych nieprzyjaciół, błogosławcie tym, którzy was przeklinają, dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą i módlcie się za tych, którzy wam wyrządzają zło i prześladują was;
But I say to you, love your enemies and pray for those who persecute you,
45 Abyście byli synami waszego Ojca, który [jest] w niebie. On bowiem sprawia, że jego słońce wschodzi nad złymi i nad dobrymi i deszcz zsyła na sprawiedliwych i niesprawiedliwych.
so that you may be sons of your Father who is in heaven. For he makes his sun to rise on the evil and the good, and sends rain on the just and the unjust.
46 Jeśli bowiem miłujecie tych, którzy was miłują, jakąż macie nagrodę? Czyż i celnicy tego nie czynią?
For if you love those who love you, what reward do you get? Do not even the tax collectors do the same thing?
47 A jeśli tylko waszych braci pozdrawiacie, cóż szczególnego czynicie? Czyż i celnicy tak nie czynią?
If you greet only your brothers, what do you do more than others? Do not even the Gentiles do the same thing?
48 Bądźcie więc doskonali, tak jak doskonały jest wasz Ojciec, który jest w niebie.
Therefore you must be perfect, as your heavenly Father is perfect.
