Mateusza 27
1 A gdy nastał ranek, wszyscy naczelni kapłani i starsi ludu naradzili się przeciwko Jezusowi, aby go zabić.
At daybreak all the Chief Priests and the Councillors of the Nation consulted together against Jesus, to bring about his death.
2 Związali go, odprowadzili i wydali namiestnikowi Poncjuszowi Piłatowi.
They put him in chains and led him away, and gave him up to the Roman Governor, Pilate.
3 Wtedy Judasz, który go wydał, widząc, że został skazany, żałował [tego] i zwrócił trzydzieści srebrników naczelnym kapłanom i starszym;
Then Judas, who betrayed him, seeing that Jesus was condemned, repented of what he had done, and returned the thirty pieces of silver to the Chief Priests and Councillors.
4 Mówiąc: Zgrzeszyłem, wydając krew niewinną. A oni powiedzieli: Cóż nam do tego? To twoja sprawa.
“I did wrong in betraying a good man to his death,” he said. “What has that to do with us?” they replied. “You must see to that yourself.”
5 Wtedy rzucił te srebrniki w świątyni i oddalił się, a [potem] poszedł i powiesił się.
Judas flung down the pieces of silver in the Temple, and left; and went away and hanged himself.
6 A naczelni kapłani wzięli srebrniki i mówili: Nie wolno ich kłaść do skarbca świątynnego, gdyż jest to zapłata za krew.
The Chief Priests took the pieces of silver, but they said: “We must not put them into the Temple treasury, because they are blood-money.”
7 I naradziwszy się, kupili za nie pole garncarza, aby grzebać [na nim] cudzoziemców.
So, after consultation, they bought with them the ‘Potter’s Field’ for a burial-ground for foreigners;
8 Dlatego to pole aż do dziś nazywa się Polem Krwi.
and that is why that field is called the ‘Field of Blood’ to this very day.
9 Wtedy się wypełniło, co zostało powiedziane przez proroka Jeremiasza: I wzięli trzydzieści srebrników, zapłatę [za] oszacowanego, którego oszacowali synowie Izraela;
Then it was that these words spoken by the Prophet Jeremiah were fulfilled — ‘They took the thirty pieces of silver, the price of him who was valued, whom some of the people of Israel valued,
10 I dali je za pole garncarza, jak mi nakazał Pan.
and gave them for the Potter’s field, as the Lord commanded me.’
11 Jezus stał przed namiestnikiem. I zapytał go namiestnik: Czy ty jesteś królem Żydów? Jezus mu odpowiedział: Ty [sam to] mówisz.
Meanwhile Jesus was brought before the Roman Governor. “Are you the King of the Jews?” asked the Governor. “It is true,” answered Jesus.
12 A gdy oskarżali go naczelni kapłani i starsi, nic nie odpowiedział.
While charges were being brought against him by the Chief Priests and Councillors, Jesus made no reply.
13 Wtedy Piłat zapytał go: Nie słyszysz, jak wiele zeznają przeciwko tobie?
Then Pilate said to him: “Do not you hear how many accusations they are making against you?”
14 Lecz mu nie odpowiedział na żadne słowo, tak że namiestnik bardzo się dziwił.
Yet Jesus made no reply — not even a single word; at which the Governor was greatly astonished.
15 A na święto namiestnik miał zwyczaj wypuszczać ludowi jednego więźnia, [tego], którego chcieli.
Now, at the Feast, the Governor was accustomed to grant the people the release of any one prisoner whom they might choose.
16 Trzymano zaś w tym czasie osławionego więźnia, zwanego Barabaszem.
At that time they had a notorious prisoner called Barabbas.
17 Gdy więc się zebrali, zapytał ich Piłat: Którego chcecie, abym wam wypuścił? Barabasza czy Jezusa, zwanego Chrystusem?
So, when the people had collected, Pilate said to them: “Which do you wish me to release for you? Barabbas? Or Jesus who is called ‘Christ’?”
18 Wiedział bowiem, że wydali go z zawiści.
For he knew that it was out of jealousy that they had given Jesus up to him.
19 A gdy on siedział na krześle [sędziowskim], jego żona posłała [wiadomość] do niego: Nie miej nic do czynienia z tym sprawiedliwym, bo dzisiaj we śnie wiele wycierpiałam z jego powodu.
While he was still on the Bench, his wife sent this message to him — “Do not have anything to do with that good man, for I have been very unhappy to-day in a dream on account of him.”
20 Tymczasem naczelni kapłani i starsi namówili tłumy, aby prosiły o Barabasza, a [domagały się] stracenia Jezusa.
But the Chief Priests and the Councillors persuaded the crowds to ask for Barabbas, and to kill Jesus.
21 Namiestnik zapytał ich: Którego z tych dwóch chcecie, abym wam wypuścił? A oni odpowiedzieli: Barabasza.
The Governor, however, said to them: “Which of these two do you wish me to release for you?” “Barabbas,” they answered.
22 Piłat zapytał ich: Cóż więc mam zrobić z Jezusem, którego nazywają Chrystusem? Odpowiedzieli mu wszyscy: Niech będzie ukrzyżowany!
“What then,” Pilate asked, “shall I do with Jesus who is called ‘Christ?’ “Let him be crucified,” they all replied.
23 Namiestnik zaś zapytał: Cóż właściwie złego uczynił? Lecz oni jeszcze głośniej wołali: Niech będzie ukrzyżowany!
“Why, what harm has he done?” he asked. But they kept shouting furiously: “Let him be crucified!”
24 Gdy Piłat zobaczył, że nic nie osiąga, ale [przeciwnie], zamieszanie staje się większe, wziął wodę i umył ręce przed tłumem, mówiąc: Nie jestem winny krwi tego sprawiedliwego. To wasza sprawa.
When Pilate saw that his efforts were unavailing, but that, on the contrary, a riot was beginning, he took some water, and washed his hands in the sight of the crowd, saying as he did so: “I am not answerable for this bloodshed; you must see to it yourselves.”
25 A cały lud odpowiedział: Krew jego na nas i na nasze dzieci.
And all the people answered: “His blood be on our heads and on our children’s!”
26 Wtedy wypuścił im Barabasza, a Jezusa, po ubiczowaniu, wydał na ukrzyżowanie.
The Pilate released Barabbas to them; but Jesus he scourged, and gave him up to be crucified.
27 Wówczas żołnierze namiestnika zaprowadzili Jezusa na ratusz i zebrali wokół niego cały oddział.
After that, the Governor’s soldiers took Jesus with them into the Government House, and gathered the whole garrison round him.
28 A rozebrawszy go, ubrali go w szkarłatny płaszcz.
They stripped him, and put on him a red military cloak,
29 Upletli koronę z cierni i włożyli mu na głowę, a w prawą rękę [dali] trzcinę. I padając przed nim na kolana, naśmiewali się z niego, mówiąc: Witaj, królu Żydów!
and having twisted some thorns into a crown, put it on his head, and a rod in his right hand, and then, going down on their knees before him, they mocked him. “Long life to you, King of the Jews!” they said.
30 A plując na niego, brali tę trzcinę i bili go po głowie.
They spat at him and, taking the rod, kept striking him on the head;
31 Kiedy go wyszydzili, zdjęli z niego płaszcz, ubrali go w jego szaty i odprowadzili na ukrzyżowanie.
and, when they had left off mocking him, they took off the military cloak, and put his own clothes on him, and led him away to be crucified.
32 A wychodząc, spotkali człowieka z Cyreny, imieniem Szymon. Tego przymusili, aby niósł jego krzyż.
As they were on their way out, they came upon a man from Cyrene of the name of Simon; and they compelled him to go with them to carry the cross.
33 Gdy przyszli na miejsce zwane Golgotą, czyli Miejscem Czaszki;
On reaching a place named Golgotha (a place named from its likeness to a skull),
34 Dali mu do picia ocet zmieszany z żółcią. Skosztował, ale nie chciał pić.
they gave him some wine to drink which had been mixed with gall; but after tasting it, Jesus refused to drink it.
35 A gdy go ukrzyżowali, rozdzielili jego szaty i rzucali losy, aby się wypełniło, co zostało powiedziane przez proroka: Rozdzielili między siebie moje szaty, a o moje ubranie rzucali losy.
When they had crucified him, they divided his clothes among them by casting lots.
36 A siedząc, tam go pilnowali.
Then they sat down, and kept watch over him there.
37 I umieścili nad jego głową napis z podaniem jego winy: To jest Jezus, król Żydów.
Above his head they fixed the accusation against him written out — ‘THIS IS JESUS THE KING OF THE JEWS.’
38 Ukrzyżowano też z nim dwóch bandytów, jednego po prawej, a drugiego po lewej stronie.
At the same time two robbers were crucified with him, one on the right, the other on the left.
39 A ci, którzy przechodzili obok, bluźnili mu, kiwając głowami;
The passers-by railed at him, shaking their heads as they said:
40 I mówiąc: Ty, który burzysz świątynię i w trzy dni [ją] odbudowujesz, ratuj samego siebie. Jeśli jesteś Synem Bożym, zejdź z krzyża.
“You who ‘destroy the Temple and build one in three days,’ save yourself! If you are God’s Son, come down from the cross!”
41 Podobnie naczelni kapłani z uczonymi w Piśmie i starszymi, naśmiewając się, mówili:
In the same way the Chief Priests, with the Teaches of the Law and Councillors, said in mockery:
42 Innych ratował, a samego siebie uratować nie może. Jeśli jest królem Izraela, niech teraz zejdzie z krzyża, a uwierzymy mu.
“He saved others, but he cannot save himself! He is the ‘King of Israel’! Let him come down from the cross now, and we will believe in him.
43 Ufał Bogu, niech go teraz wybawi, jeśli go sobie upodobał. Przecież powiedział: Jestem Synem Bożym.
He has trusted in God; if God wants him, let him deliver him now; for he said ‘I am God’s Son.’”
44 Tak samo urągali mu też bandyci, którzy byli z nim ukrzyżowani.
Even the robbers, who were crucified with him, reviled him in the same way.
45 A od godziny szóstej aż do dziewiątej ciemność ogarnęła całą ziemię.
After mid-day a darkness came over all the country, lasting till three in the afternoon.
46 Około godziny dziewiątej Jezus zawołał donośnym głosem: Eli, Eli, lama sabachthani? To znaczy: Boże mój, Boże mój, czemu mnie opuściłeś?
And about three Jesus called out loudly: “Eloi, Eloi, lema sabacthani” — that is to say, ‘O my God, my God, why has thou forsaken me?’
47 Wtedy niektórzy z tych, co tam stali, usłyszawszy to, mówili: On woła Eliasza.
Some of those standing by heard this, and said: “The man is calling for Elijah!”
48 I zaraz jeden z nich podbiegł, wziął gąbkę i napełnił ją octem, a włożywszy na trzcinę, dał mu pić.
One of them immediately ran and took a sponge, and, filling it with common wine, put it on the end of a rod, and offered it to him to drink.
49 Lecz inni mówili: Przestań, zobaczmy, czy przyjdzie Eliasz, aby go wybawić.
But the rest said: “Wait and let us see if Elijah is coming to save him.” [However another man took a spear, and pierced his side; and water and blood flowed from it.]
50 Jezus zaś zawołał ponownie donośnym głosem i oddał ducha.
But Jesus, uttering another loud cry, gave up his spirit.
51 A oto zasłona świątyni rozerwała się na pół, od góry aż do dołu, ziemia się zatrzęsła i skały popękały.
Suddenly the Temple curtain was torn in two from top to bottom, the earth shook, the rocks were torn asunder,
52 Grobowce się otworzyły, a wiele ciał świętych, którzy zasnęli, powstało.
the tombs opened, and the bodies of many of God’s People who had fallen asleep rose,
53 I wyszli z grobów po jego zmartwychwstaniu, weszli do miasta świętego i ukazali się wielu.
and they, leaving their tombs, went, after the resurrection of Jesus, into the Holy City, and appeared to many people.
54 Wtedy setnik i ci, którzy z nim pilnowali Jezusa, widząc trzęsienie ziemi i to, co się działo, bardzo się zlękli i powiedzieli: On prawdziwie był Synem Bożym.
The Roman Captain, and the men with him who were watching Jesus, on seeing the earthquake and all that was happening, became greatly frightened and exclaimed: “This must indeed have been God’s Son!”
55 A było tam wiele kobiet, które przypatrywały się z daleka. Szły one za Jezusem od Galilei i usługiwały mu.
There were many women there, watching from a distance, who had accompanied Jesus from Galilee and had been attending on him.
56 Wśród nich były: Maria Magdalena, Maria, matka Jakuba i Józefa, oraz matka synów Zebedeusza.
Among them were Mary of Magdala, Mary the mother of James and Joseph, and the mother of Zebediah’s sons.
57 A gdy nastał wieczór, przyszedł bogaty człowiek z Arymatei, imieniem Józef, który też był uczniem Jezusa.
When evening had fallen, there came a rich man belonging to Ramah, named Joseph, who had himself become a disciple of Jesus.
58 Udał się on do Piłata i poprosił o ciało Jezusa. Wtedy Piłat rozkazał, aby [mu] je wydano.
He went to see Pilate, and asked for the body of Jesus; upon which Pilate ordered it to be given him.
59 A Józef zabrał ciało, owinął je w czyste płótno;
So Joseph took the body, and wrapped it in a clean linen sheet,
60 I złożył w swoim nowym grobowcu, który wykuł w skale. Przed wejście do grobowca zatoczył wielki kamień i odszedł.
and laid it in his newly-made tomb which he had cut in the rock; and, before he left, he rolled a great stone against the entrance of the tomb.
61 A Maria Magdalena i druga Maria siedziały tam naprzeciw grobowca.
Mary of Magdala and the other Mary remained behind, sitting in front of the grave.
62 Następnego dnia, [pierwszego] po [dniu] przygotowania, naczelni kapłani i faryzeusze zebrali się u Piłata;
The next day — that is, the day following the Preparation-Day — the Chief Priests and Pharisees came in a body to Pilate, and said:
63 I oznajmili: Panie, przypomnieliśmy sobie, że ten zwodziciel powiedział, gdy jeszcze żył: Po trzech dniach zmartwychwstanę.
“Sir, we remember that, during his lifetime, that impostor said ‘I shall rise after three days.’
64 Rozkaż więc zabezpieczyć grobowiec aż do trzeciego dnia, by przypadkiem jego uczniowie nie przyszli w nocy, nie wykradli go i nie powiedzieli ludowi: Powstał z martwych. I ostatni błąd będzie gorszy niż pierwszy.
So order the tomb to be made secure till the third day. Otherwise his disciples may come and steal him, and then say to the people ‘He has risen from the dead,’ when the latest imposture will be worse than the first.”
65 Piłat powiedział im: Macie straż. Idźcie, zabezpieczcie, jak umiecie.
“You may have a guard,” was Pilate’s reply; “go and make the tomb as secure as you can.”
66 Poszli więc i zabezpieczyli grobowiec, pieczętując kamień i stawiając straż.
So they went made the tomb secure, by sealing the stone, in presence of the guard.
