Mateusza 27
1 A gdy nastał ranek, wszyscy naczelni kapłani i starsi ludu naradzili się przeciwko Jezusowi, aby go zabić.
Now when morning came, all the chief priests and the elders of the people took counsel against Jesus to put him to death.
2 Związali go, odprowadzili i wydali namiestnikowi Poncjuszowi Piłatowi.
They bound him, led him away, and handed him over to Pontius Pilate, the governor.
3 Wtedy Judasz, który go wydał, widząc, że został skazany, żałował [tego] i zwrócił trzydzieści srebrników naczelnym kapłanom i starszym;
When Judas, who had betrayed him, saw that Jesus had been condemned, he regretted what he had done and returned the thirty pieces of silver to the chief priests and the elders,
4 Mówiąc: Zgrzeszyłem, wydając krew niewinną. A oni powiedzieli: Cóż nam do tego? To twoja sprawa.
saying, “I have sinned by betraying innocent blood.” But they said, “What is that to us? See to it yoʋrself.”
5 Wtedy rzucił te srebrniki w świątyni i oddalił się, a [potem] poszedł i powiesił się.
So he threw the pieces of silver into the temple and departed. Then he went away and hanged himself.
6 A naczelni kapłani wzięli srebrniki i mówili: Nie wolno ich kłaść do skarbca świątynnego, gdyż jest to zapłata za krew.
The chief priests took the pieces of silver and said, “It is not lawful to put them into the temple treasury, since they are a price paid for blood.”
7 I naradziwszy się, kupili za nie pole garncarza, aby grzebać [na nim] cudzoziemców.
So they took counsel and used the money to buy the potter's field as a burial place for foreigners.
8 Dlatego to pole aż do dziś nazywa się Polem Krwi.
Therefore that field has been called the Field of Blood to this day.
9 Wtedy się wypełniło, co zostało powiedziane przez proroka Jeremiasza: I wzięli trzydzieści srebrników, zapłatę [za] oszacowanego, którego oszacowali synowie Izraela;
Then what was spoken by the prophet Jeremiah was fulfilled: “They took the thirty pieces of silver, the price of him on whom a price had been set, on whom some of the sons of Israel had set a price,
10 I dali je za pole garncarza, jak mi nakazał Pan.
and they gave them for the potter's field, as the Lord directed me.”
11 Jezus stał przed namiestnikiem. I zapytał go namiestnik: Czy ty jesteś królem Żydów? Jezus mu odpowiedział: Ty [sam to] mówisz.
Meanwhile, Jesus stood before the governor, and the governor asked him, “Are yoʋ the king of the Jews?” Jesus said to him, “Yoʋ have said it yoʋrself.”
12 A gdy oskarżali go naczelni kapłani i starsi, nic nie odpowiedział.
But when he was accused by the chief priests and the elders, he gave no answer.
13 Wtedy Piłat zapytał go: Nie słyszysz, jak wiele zeznają przeciwko tobie?
Then Pilate said to him, “Do yoʋ not hear all the things they are testifying against yoʋ?”
14 Lecz mu nie odpowiedział na żadne słowo, tak że namiestnik bardzo się dziwił.
But he gave him no answer, not even to a single charge, so the governor was greatly amazed.
15 A na święto namiestnik miał zwyczaj wypuszczać ludowi jednego więźnia, [tego], którego chcieli.
Now at the feast the governor was accustomed to release one prisoner for the crowd, whomever they wanted.
16 Trzymano zaś w tym czasie osławionego więźnia, zwanego Barabaszem.
At that time they had a notorious prisoner named Barabbas.
17 Gdy więc się zebrali, zapytał ich Piłat: Którego chcecie, abym wam wypuścił? Barabasza czy Jezusa, zwanego Chrystusem?
So when the crowds were gathered together, Pilate said to them, “Whom do you want me to release for you? Barabbas, or Jesus, who is called Christ?”
18 Wiedział bowiem, że wydali go z zawiści.
(For he knew they had handed Jesus over out of envy.)
19 A gdy on siedział na krześle [sędziowskim], jego żona posłała [wiadomość] do niego: Nie miej nic do czynienia z tym sprawiedliwym, bo dzisiaj we śnie wiele wycierpiałam z jego powodu.
While Pilate was sitting on the judgment seat, his wife sent him this message: “Have nothing to do with that righteous man, for I have suffered a great deal today in a dream because of him.”
20 Tymczasem naczelni kapłani i starsi namówili tłumy, aby prosiły o Barabasza, a [domagały się] stracenia Jezusa.
But the chief priests and the elders persuaded the crowds to ask for Barabbas to be released and for Jesus to be executed.
21 Namiestnik zapytał ich: Którego z tych dwóch chcecie, abym wam wypuścił? A oni odpowiedzieli: Barabasza.
In response the governor said to them, “Which of the two do you want me to release for you?” They said, “Barabbas.”
22 Piłat zapytał ich: Cóż więc mam zrobić z Jezusem, którego nazywają Chrystusem? Odpowiedzieli mu wszyscy: Niech będzie ukrzyżowany!
So Pilate said to them, “What then shall I do with Jesus, who is called Christ?” They all said to him, “Let him be crucified!”
23 Namiestnik zaś zapytał: Cóż właściwie złego uczynił? Lecz oni jeszcze głośniej wołali: Niech będzie ukrzyżowany!
Then the governor said, “Why? What evil has he done?” But they cried out all the more, “Let him be crucified!”
24 Gdy Piłat zobaczył, że nic nie osiąga, ale [przeciwnie], zamieszanie staje się większe, wziął wodę i umył ręce przed tłumem, mówiąc: Nie jestem winny krwi tego sprawiedliwego. To wasza sprawa.
When Pilate saw that he was achieving nothing and that a riot was breaking out, he took water and washed his hands before the crowd, saying, “I am innocent of the blood of this righteous man. See to it yourselves.”
25 A cały lud odpowiedział: Krew jego na nas i na nasze dzieci.
All the people answered, “His blood be on us and on our children!”
26 Wtedy wypuścił im Barabasza, a Jezusa, po ubiczowaniu, wydał na ukrzyżowanie.
Then he released for them Barabbas, but he scourged Jesus and handed him over to be crucified.
27 Wówczas żołnierze namiestnika zaprowadzili Jezusa na ratusz i zebrali wokół niego cały oddział.
Then the governor's soldiers took Jesus with them into the governor's headquarters and gathered against him the entire cohort of soldiers.
28 A rozebrawszy go, ubrali go w szkarłatny płaszcz.
They stripped him and put a scarlet robe on him,
29 Upletli koronę z cierni i włożyli mu na głowę, a w prawą rękę [dali] trzcinę. I padając przed nim na kolana, naśmiewali się z niego, mówiąc: Witaj, królu Żydów!
and then twisted together a crown of thorns and put it on his head. They put a reed in his right hand, and kneeling before him, they mocked him, saying, “Hail, King of the Jews!”
30 A plując na niego, brali tę trzcinę i bili go po głowie.
Then they spit on him, took the reed, and beat him repeatedly on his head.
31 Kiedy go wyszydzili, zdjęli z niego płaszcz, ubrali go w jego szaty i odprowadzili na ukrzyżowanie.
When they had finished mocking him, they stripped him of the robe and put his own garments back on him. Then they led him away to crucify him.
32 A wychodząc, spotkali człowieka z Cyreny, imieniem Szymon. Tego przymusili, aby niósł jego krzyż.
As they went out, they found a Cyrenian man named Simon. They pressed him into service, forcing him to carry Jesus' cross.
33 Gdy przyszli na miejsce zwane Golgotą, czyli Miejscem Czaszki;
When they came to a place called Golgotha (which means, “Place of the Skull”),
34 Dali mu do picia ocet zmieszany z żółcią. Skosztował, ale nie chciał pić.
they gave Jesus sour wine to drink, mixed with gall. But when he tasted it, he refused to drink it.
35 A gdy go ukrzyżowali, rozdzielili jego szaty i rzucali losy, aby się wypełniło, co zostało powiedziane przez proroka: Rozdzielili między siebie moje szaty, a o moje ubranie rzucali losy.
After crucifying him, they divided his garments among themselves by casting lots.
36 A siedząc, tam go pilnowali.
Then they sat down and kept watch over him there.
37 I umieścili nad jego głową napis z podaniem jego winy: To jest Jezus, król Żydów.
Over his head they placed the written charge against him, which read, “This is Jesus, the King of the Jews.”
38 Ukrzyżowano też z nim dwóch bandytów, jednego po prawej, a drugiego po lewej stronie.
Then two robbers were crucified with him, one on his right and one on his left.
39 A ci, którzy przechodzili obok, bluźnili mu, kiwając głowami;
Those who passed by reviled him, shaking their heads
40 I mówiąc: Ty, który burzysz świątynię i w trzy dni [ją] odbudowujesz, ratuj samego siebie. Jeśli jesteś Synem Bożym, zejdź z krzyża.
and saying, “Yoʋ who would destroy the temple and build it in three days, save yoʋrself. If yoʋ are the Son of God, come down from the cross!”
41 Podobnie naczelni kapłani z uczonymi w Piśmie i starszymi, naśmiewając się, mówili:
In the same way the chief priests also, along with the scribes, elders, and Pharisees, were mocking him, saying,
42 Innych ratował, a samego siebie uratować nie może. Jeśli jest królem Izraela, niech teraz zejdzie z krzyża, a uwierzymy mu.
“He saved others, but he cannot save himself. If he is the king of Israel, let him come down now from the cross, and we will believe in him.
43 Ufał Bogu, niech go teraz wybawi, jeśli go sobie upodobał. Przecież powiedział: Jestem Synem Bożym.
He has put his trust in God; let God deliver him now if he wants him, for he said, ‘I am the Son of God.’”
44 Tak samo urągali mu też bandyci, którzy byli z nim ukrzyżowani.
The robbers who were crucified with him were also reviling him in the same way.
45 A od godziny szóstej aż do dziewiątej ciemność ogarnęła całą ziemię.
From the sixth hour until the ninth hour, there was darkness over the whole land.
46 Około godziny dziewiątej Jezus zawołał donośnym głosem: Eli, Eli, lama sabachthani? To znaczy: Boże mój, Boże mój, czemu mnie opuściłeś?
And about the ninth hour Jesus cried out with a loud voice, “Eli, Eli, lima sabachthani?” that is, “My God, my God, why have yoʋ forsaken me?”
47 Wtedy niektórzy z tych, co tam stali, usłyszawszy to, mówili: On woła Eliasza.
When some of those standing there heard this, they said, “This man is calling for Elijah.”
48 I zaraz jeden z nich podbiegł, wziął gąbkę i napełnił ją octem, a włożywszy na trzcinę, dał mu pić.
Immediately one of them ran, got a sponge, filled it with sour wine, put it on a reed, and gave it to him to drink.
49 Lecz inni mówili: Przestań, zobaczmy, czy przyjdzie Eliasz, aby go wybawić.
But the rest said, “Leave him alone. Let us see if Elijah comes to save him.”
50 Jezus zaś zawołał ponownie donośnym głosem i oddał ducha.
Then Jesus cried out again with a loud voice and gave up his spirit.
51 A oto zasłona świątyni rozerwała się na pół, od góry aż do dołu, ziemia się zatrzęsła i skały popękały.
And behold, the veil of the temple was torn in two from top to bottom. The earth was shaken, and the rocks were split.
52 Grobowce się otworzyły, a wiele ciał świętych, którzy zasnęli, powstało.
The tombs were opened, and the bodies of many saints who had fallen asleep were raised.
53 I wyszli z grobów po jego zmartwychwstaniu, weszli do miasta świętego i ukazali się wielu.
(They came out of the tombs, and after his resurrection they went into the holy city and appeared to many.)
54 Wtedy setnik i ci, którzy z nim pilnowali Jezusa, widząc trzęsienie ziemi i to, co się działo, bardzo się zlękli i powiedzieli: On prawdziwie był Synem Bożym.
Now when the centurion and those who were keeping watch with him over Jesus saw the earthquake and the things that had happened, they became very frightened and said, “Truly this man was the Son of God.”
55 A było tam wiele kobiet, które przypatrywały się z daleka. Szły one za Jezusem od Galilei i usługiwały mu.
Many women who had followed Jesus from Galilee and provided for him were there looking on from a distance,
56 Wśród nich były: Maria Magdalena, Maria, matka Jakuba i Józefa, oraz matka synów Zebedeusza.
among whom were Mary Magdalene, Mary the mother of James and Joses, and the mother of the sons of Zebedee.
57 A gdy nastał wieczór, przyszedł bogaty człowiek z Arymatei, imieniem Józef, który też był uczniem Jezusa.
When it was evening, there came a rich man from Arimathea named Joseph, who was himself also a disciple of Jesus.
58 Udał się on do Piłata i poprosił o ciało Jezusa. Wtedy Piłat rozkazał, aby [mu] je wydano.
He went to Pilate and asked for Jesus' body. So Pilate commanded that the body be given to him.
59 A Józef zabrał ciało, owinął je w czyste płótno;
Joseph took the body, wrapped it in a clean linen cloth,
60 I złożył w swoim nowym grobowcu, który wykuł w skale. Przed wejście do grobowca zatoczył wielki kamień i odszedł.
and laid it in his own new tomb, which he had hewn in a rock. Then he rolled a large stone against the entrance of the tomb and went away.
61 A Maria Magdalena i druga Maria siedziały tam naprzeciw grobowca.
Mary Magdalene was there, and so was the other Mary, sitting across from the tomb.
62 Następnego dnia, [pierwszego] po [dniu] przygotowania, naczelni kapłani i faryzeusze zebrali się u Piłata;
The next day (that is, after the day of Preparation), the chief priests and the Pharisees gathered together before Pilate
63 I oznajmili: Panie, przypomnieliśmy sobie, że ten zwodziciel powiedział, gdy jeszcze żył: Po trzech dniach zmartwychwstanę.
and said, “Sir, we remember that while he was still alive that deceiver said, ‘After three days I will rise again.’
64 Rozkaż więc zabezpieczyć grobowiec aż do trzeciego dnia, by przypadkiem jego uczniowie nie przyszli w nocy, nie wykradli go i nie powiedzieli ludowi: Powstał z martwych. I ostatni błąd będzie gorszy niż pierwszy.
Therefore command that the tomb be secured until the third day, lest his disciples come by night, steal him away, and say to the people, ‘He has been raised from the dead.’ This last deception would be worse than the first.”
65 Piłat powiedział im: Macie straż. Idźcie, zabezpieczcie, jak umiecie.
Pilate said to them, “You have a guard of soldiers. Go and make it as secure as you know how.”
66 Poszli więc i zabezpieczyli grobowiec, pieczętując kamień i stawiając straż.
So they went and secured the tomb by sealing the stone and posting the guard of soldiers.
