Mateusza 26
1 A gdy Jezus dokończył tych wszystkich mów, powiedział do swoich uczniów:
And it came to passe when Iesus had fynisshed all these sayinges he sayd vnto his disciples:
2 Wiecie, że za dwa dni będzie Pascha, a Syn Człowieczy zostanie wydany na ukrzyżowanie.
Ye knowe that after ii. dayes shalbe ester and the sonne of man shalbe delyvered to be crucified.
3 Wtedy to naczelni kapłani, uczeni w Piśmie i starsi ludu zebrali się na dziedzińcu najwyższego kapłana, zwanego Kajfaszem;
Then assembled togedder the chefe prestes and the scribes and the elders of the people to the palice of the hye preste called Cayphas
4 I naradzali się, jak by podstępnie schwytać i zabić Jezusa.
and heelde a counsell how they mygt take Iesus by suttelte and kyll him.
5 Lecz mówili: Nie w święto, aby nie wywołać rozruchu wśród ludu.
But they sayd not on the holy daye lest eny vproure aryse amonge the people.
6 A gdy Jezus był w Betanii, w domu Szymona Trędowatego;
When Iesus was in Bethany in the house of Symon the leper
7 Przyszła do niego kobieta, która miała alabastrowe naczynie bardzo drogiego olejku, i wylała go na jego głowę, gdy siedział przy stole.
ther came vnto him a woman which had an alablaster boxe of precious oyntment and powred it on his heed as he sate at the bourde.
8 Widząc to, jego uczniowie oburzyli się i powiedzieli: I na cóż to marnotrawstwo?
When his disciples sawe that they had indignacion sayinge: what neded this wast?
9 Przecież można było ten olejek drogo sprzedać, a [pieniądze] rozdać ubogim.
This oyntmet myght have bene well solde and geven to the povre.
10 Gdy Jezus to zauważył, powiedział im: Dlaczego sprawiacie przykrość tej kobiecie? Przecież dobry uczynek spełniła wobec mnie.
When Iesus vnderstod that he sayde vnto the: why trouble ye the woman? She hath wrought a good worke apon me.
11 Ubogich bowiem zawsze macie u siebie, ale mnie nie zawsze mieć będziecie.
For ye shall have povre folcke alwayes with you: but me shall ye not have all wayes.
12 Bo ona, wylewając ten olejek na moje ciało, zrobiła to, aby przygotować mnie na mój pogrzeb.
And in yt she casted this oyntment on my bodye she dyd it to burye me wt all.
13 Zaprawdę powiadam wam: Gdziekolwiek po całym świecie będzie głoszona ta ewangelia, będzie się też opowiadać na jej pamiątkę to, co zrobiła.
Verely I saye vnto you wheresoever this gospell shalbe preached throughoute all the worlde there shall also this that she hath done be tolde for a memoriall of her.
14 Wtedy jeden z dwunastu, zwany Judaszem Iskariotą, poszedł do naczelnych kapłanów;
Then one of the twelve called Iudas Iscarioth went vnto the chefe prestes
15 I powiedział: Co chcecie mi dać, a ja wam go wydam. A oni wyznaczyli mu trzydzieści srebrników.
and sayd: what will ye geve me and I will deliver him vnto you? And they apoynted vnto him thirty peces of sylver.
16 I odtąd szukał sposobności, aby go wydać.
And from that tyme he sought oportunite to betraye him.
17 W pierwszy dzień Przaśników uczniowie podeszli do Jezusa i zapytali go: Gdzie chcesz, abyśmy przygotowali ci Paschę do spożycia?
The fyrst daye of swete breed ye disciples cam to Iesus sayinge vnto him: where wylt thou that we prepare for ye to eate ye paschall lambe?
18 A on odpowiedział: Idźcie do miasta, do pewnego [człowieka] i powiedzcie mu: Nauczyciel mówi: Mój czas jest bliski; u ciebie będę obchodził Paschę z moimi uczniami.
And he sayd: Go into the cite vnto soche a man and saye to him: the master sayeth my tyme is at hande I will kepe myne ester at thy housse with my disciples.
19 Uczniowie zrobili tak, jak im nakazał Jezus, i przygotowali Paschę.
And the disciples did as Iesus had apoynted them and made redy the esterlambe.
20 Kiedy nastał wieczór, usiadł [za stołem] z dwunastoma.
When the even was come he sate doune wt the. xii.
21 A gdy jedli, powiedział: Zaprawdę powiadam wam, że jeden z was mnie wyda.
And as they dyd eate he sayde: Verely I saye vnto you that one of you shall betraye me.
22 I bardzo zasmuceni zaczęli pytać jeden po drugim: Czy to ja, Panie?
And they were excedinge sorowfull and beganne every one of the to saye vnto him: is it I master?
23 A on odpowiedział: Ten, który macza ze mną rękę w misie, on mnie wyda.
He answered and sayde: he yt deppeth his honde wt me in ye disshe the same shall betraye me.
24 Syn Człowieczy odchodzi, jak jest o nim napisane, ale biada człowiekowi, przez którego Syn Człowieczy będzie wydany! Lepiej byłoby dla tego człowieka, aby się nie urodził.
The sonne of ma goeth as it is written of him: but wo be to yt ma by whom ye sonne of man shalbe betrayed. It had bene good for that man yf he had never bene borne.
25 Wtedy Judasz, który go zdradził, zapytał: Czy to ja, Mistrzu? Odpowiedział mu: Ty [sam to] powiedziałeś.
Then Iudas wich betrayed him answered and sayde: is it I master? He sayde vnto him: thou hast sayde.
26 A gdy jedli, Jezus wziął chleb, pobłogosławił, połamał i dał uczniom, mówiąc: Bierzcie, jedzcie, to jest moje ciało.
As they dyd eate Iesus toke breed and gave thankes brake it and gave it to the disciples and sayde: Take eate this is my body.
27 Potem wziął kielich, złożył dziękczynienie i dał im, mówiąc: Pijcie z niego wszyscy;
And he toke the cup and thanked and gave it them sayinge: drinke of it every one.
28 To bowiem jest moja krew nowego testamentu, która wylewa się za wielu na przebaczenie grzechów.
For this is my bloude of the new testament that shalbe shedde for many for the remission of synnes.
29 Ale mówię wam: Odtąd nie będę pił z tego owocu winorośli aż do dnia, gdy go będę pił z wami nowy w królestwie mego Ojca.
I saye vnto you: I will not drinke hence forth of this frute of the vyne tree vntyll that daye when I shall drinke it new with you in my fathers kyngdome.
30 A gdy zaśpiewali hymn, wyszli ku Górze Oliwnej.
And when they had sayde grace they went out into mounte olyvete.
31 Wtedy Jezus powiedział do nich: Wy wszyscy zgorszycie się z mojego powodu tej nocy. Jest bowiem napisane: Uderzę pasterza i rozproszą się owce stada.
Then sayd Iesus vnto them: all ye shall be offended by me this night. For it is wrytten. I will smyte ye shepe herde and the shepe of ye flocke shalbe scattered abroode.
32 Lecz gdy zmartwychwstanę, udam się do Galilei przed wami.
But after I am rysen ageyne I will goo before you into Galile.
33 A Piotr odezwał się do niego: Choćby się wszyscy zgorszyli z twojego powodu, ja się nigdy nie zgorszę.
Peter answered and sayde vnto him: though all men shulde be offended by ye yet wolde I never be offended.
34 Powiedział mu Jezus: Zaprawdę powiadam ci, że tej nocy, zanim kogut zapieje, trzy razy się mnie wyprzesz.
Iesus sayde vnto him. Verely I saye vnto ye that this same night before the cocke crowe thou shalt denye me thryse.
35 Odpowiedział mu Piotr: Choćbym miał z tobą umrzeć, nie wyprę się ciebie. Podobnie mówili wszyscy uczniowie.
Peter sayde vnto him: Yf I shulde dye with ye yet wolde I not denye ye Lyke wyse also sayde all ye disciples.
36 Wtedy Jezus przyszedł z nimi na miejsce zwane Getsemani i powiedział do uczniów: Siądźcie tu, a ja tymczasem odejdę tam i będę się modlił.
Then went Iesus with them into a place which is called Gethsemane and sayde vnto the disciples syt ye here whyll I go and praye yonder.
37 A wziąwszy ze sobą Piotra i dwóch synów Zebedeusza, zaczął się smucić i odczuwać udrękę.
And he toke with him Peter and the two sonnes of zebede and began to wexe sorowfull and to be in an agonye.
38 Wtedy [Jezus] powiedział do nich: Smutna jest moja dusza aż do śmierci. Zostańcie tu i czuwajcie ze mną.
Then sayd Iesus vnto them: my soule is hevy even vnto the deeth. Tary ye here and watche wt me.
39 A odszedłszy trochę dalej, upadł na twarz i modlił się, mówiąc: Mój Ojcze, jeśli to możliwe, niech mnie ominie ten kielich. Jednak [niech się stanie] nie jak ja chcę, ale jak ty.
And he went a lytell aparte and fell flat on his face and prayed sayinge: O my father yf it be possible let this cuppe passe from me: neverthelesse not as I wyll but as thou wylt.
40 Potem przyszedł do uczniów i zastał ich śpiących, i powiedział do Piotra: Czy nie mogliście przez jedną godzinę czuwać ze mną?
And he came vnto the disciples and founde them a slepe and sayde to Peter: what coulde ye not watche with me one houre:
41 Czuwajcie i módlcie się, abyście nie ulegli pokusie. Duch wprawdzie jest ochoczy, ale ciało słabe.
watche and praye that ye fall not into temptacion. The spirite is willynge but the flesshe is weake.
42 Znowu, po raz drugi odszedł i modlił się, mówiąc: Mój Ojcze, jeśli ten kielich nie może mnie minąć, tylko abym go wypił, niech się stanie twoja wola.
He went awaye once moare and prayed sayinge: O my father yf this cuppe can not passe away from me but yt I drinke of it thy wyll be fulfylled.
43 A gdy przyszedł, znowu zastał ich śpiących, bo oczy same im się zamykały.
And he came and founde the a slepe agayne. For their eyes were hevy.
44 I zostawiwszy ich, odszedł znowu i modlił się po raz trzeci tymi samymi słowami.
And he lefte them and went agayne and prayed ye thrid tyme sayinge ye same wordes.
45 Potem przyszedł do swoich uczniów i powiedział do nich: Śpijcie jeszcze i odpoczywajcie. Oto nadchodzi godzina i Syn Człowieczy będzie wydany w ręce grzeszników.
Then came he to his disciples and sayd vnto them: Slepe hence forth and take youre reest. Take hede the houre is at honde and ye sonne of man shalbe betrayed into ye hondes of synners.
46 Wstańcie, chodźmy! Oto zbliża się ten, który mnie wyda.
Ryse let vs be goinge: beholde he is at honde yt shall betraye me.
47 A gdy on jeszcze mówił, nadszedł Judasz, jeden z dwunastu, a z nim liczny tłum z mieczami i kijami, od naczelnych kapłanów i starszych ludu.
Whyll he yet spake: lo Iudas one of ye xii. came and wt him a greate multitude wt sweardes and staves sent from the chefe prestes and elders of the people.
48 Ten zaś, który go zdradził, ustalił z nimi znak, mówiąc: Ten, którego pocałuję, to on. Schwytajcie go.
And he that betrayed him had geven the a token sayinge: whosoever I kysse yt same is he ley hondes on him.
49 Zaraz też podszedł do Jezusa i powiedział: Witaj, Mistrzu! I pocałował go.
And forth wt all he came to Iesus and sayde: hayle master and kyssed him.
50 Jezus powiedział do niego: Przyjacielu, po co przyszedłeś? Wtedy podeszli, rzucili się na Jezusa i schwytali go.
And Iesus sayde vnto him: frende wherfore arte thou come? Then came they and layed hondes on Iesus and toke him.
51 A oto jeden z tych, [którzy] byli z Jezusem, wyciągnął rękę i dobył miecz, a uderzywszy sługę najwyższego kapłana, odciął mu ucho.
And beholde one of them which were with Iesus stretched oute his honde and drue his swearde and stroke a servaunt of the hye preste and smote of his eare.
52 Wtedy Jezus powiedział do niego: Schowaj miecz na swoje miejsce. Wszyscy bowiem, którzy za miecz chwytają, od miecza zginą.
Then sayde Iesus vnto him: put vp thy swearde into his sheathe. For all that ley hond on ye swearde shall perisshe with ye swearde.
53 Czy sądzisz, że nie mógłbym teraz prosić mego Ojca, a wystawiłby mi więcej niż dwanaście legionów aniołów?
Ether thinkest thou that I cannot now praye to my father and he shall geve me moo then. xii. legions of angelles?
54 Ale jakże wypełniłyby się Pisma, [które mówią], że musi się tak stać?
But how then shuld the scriptures be fulfylled: for so must it be.
55 W tym momencie Jezus powiedział do tłumów: Wyszliście jak na bandytę z mieczami i kijami, aby mnie schwytać. Codziennie siadałem z wami, nauczając w świątyni, a nie schwytaliście mnie.
The same tyme sayd Iesus to the multitude: ye be come out as it were vnto a thefe with sweardes and staves for to take me. I sate daylie teachinge in the temple amoge you and ye toke me not.
56 Ale to wszystko się stało, aby się wypełniły Pisma proroków. Wtedy wszyscy uczniowie opuścili go i uciekli.
All this was done that the scriptures of the Prophetes myght be fulfilled.
57 A ci, którzy schwytali Jezusa, zaprowadzili go do Kajfasza, najwyższego kapłana, gdzie zebrali się uczeni w Piśmie i starsi.
Then all the disciples forsoke him and fleed. And they toke Iesus and leed him to Cayphas the hye preeste where the Scribes and the Elders where assembled.
58 Piotr zaś szedł za nim z daleka aż do dziedzińca najwyższego kapłana i wszedłszy tam, siedział ze sługami, aby zobaczyć, jak to się skończy.
And Peter folowed him a farre of vnto the hye prestes place: and went in and sate with the servauntes to se the ende.
59 Tymczasem naczelni kapłani, starsi i cała Rada szukali fałszywego świadectwa przeciwko Jezusowi, aby go skazać na śmierć;
The chefe prestes and the elders and all the counsell sought false witnes agenste Iesus for to put him to deeth
60 Lecz nie znaleźli. I chociaż przychodziło wielu fałszywych świadków, [jednak niczego] nie znaleźli. A na koniec wystąpili dwaj fałszywi świadkowie;
but founde none: in somoche that when many false witnesses cam yet founde they none. At the last came two false witnesses
61 Mówiąc: On powiedział: Mogę zburzyć świątynię Bożą i w trzy dni ją odbudować.
and sayd: This felowe sayde: I can distroye the temple of God and bylde it agayne in. iii. dayes.
62 Wtedy najwyższy kapłan powstał i zapytał go: Nic nie odpowiadasz? [Cóż znaczy to], co oni przeciwko tobie zeznają?
And the chefe preste arose and sayde to him: answerest thou nothinge? How is it yt these beare witnes ageynst the?
63 Lecz Jezus milczał. A najwyższy kapłan powiedział mu: Zaklinam cię na Boga żywego, abyś nam powiedział, czy ty jesteś Chrystusem, Synem Bożym?
But Iesus helde his peace: And the chefe Preeste answered and sayd to him: I charge the in the name of the lyvinge God that thou tell vs whether thou be Christ the sonne of God.
64 Odpowiedział mu Jezus: Ty powiedziałeś. Ale mówię wam: Odtąd ujrzycie Syna Człowieczego siedzącego po prawicy mocy [Boga] i przychodzącego na obłokach niebieskich.
Iesus sayd to him: thou haste sayd. Neverthelesse I saye vnto you hereafter shall ye se the sonne of ma syttinge on the right honde of power and come in the clowddes of the skye.
65 Wtedy najwyższy kapłan rozdarł swoje szaty i powiedział: Zbluźnił! Czyż potrzebujemy jeszcze świadków? Oto teraz słyszeliście bluźnierstwo.
Then the hye preste rent his clothes sayinge: He hath blasphemed: what nede we of eny moo witnesses? Behold now ye have hearde his blasphemy:
66 Jak wam się zdaje? A oni odpowiedzieli: Zasługuje na śmierć.
what thinke ye? They answered and sayd: he his worthy to dye.
67 Wówczas [zaczęli] pluć mu w twarz i bili go pięściami, a inni go policzkowali;
Then spat they in his face and boffeted him with fistes. And other smote him with the palme af their hondes
68 Mówiąc: Prorokuj nam, Chrystusie: Kto cię uderzył?
on ye face sayinge: tell vs thou Christ who is he that smote the?
69 Piotr zaś siedział na zewnątrz, na dziedzińcu. Podeszła do niego pewna dziewczyna i powiedziała: Ty też byłeś z Jezusem z Galilei.
Peter sate with out in the palice. And a damsell came to him sayinge: Thou also waste wt Iesus of Galilee:
70 Lecz on wyparł się wobec wszystkich, mówiąc: Nie wiem, o czym mówisz.
but he denyed before the all sayinge: I woot not what thou sayst.
71 A gdy wyszedł do przedsionka, zobaczyła go inna [dziewczyna] i powiedziała do tych, którzy tam byli: On też był z Jezusem z Nazaretu.
When he was goone out into the poorche another wenche sawe him and sayde vnto them that were there: This felowe was also with Iesus of Nazareth.
72 I znowu wyparł się pod przysięgą: Nie znam tego człowieka.
And agayne he denyed with an oothe that he knew the man.
73 Po chwili ci, którzy tam stali, podeszli i powiedzieli do Piotra: Na pewno ty też jesteś [jednym] z nich, bo i twoja mowa cię zdradza.
And after a whyle came vnto him they yt stode bye and sayde vnto Peter: suerly thou arte even one of the for thy speache bewreyeth ye.
74 Wtedy zaczął się zaklinać i przysięgać: Nie znam tego człowieka. I zaraz zapiał kogut.
Then beganne he to course and to sweare that he knewe not the man. And immedyatly the cocke krewe.
75 I przypomniał sobie Piotr słowa Jezusa, który mu powiedział: Zanim kogut zapieje, trzy razy się mnie wyprzesz. Wyszedł na zewnątrz i gorzko zapłakał.
And Peter remembred the wordes of Iesu which sayde vnto him: before the cocke crowe thou shalt deny me thryse: and went out at the dores and wepte bitterly.
