Mateusza 26
1 A gdy Jezus dokończył tych wszystkich mów, powiedział do swoich uczniów:
And it came to pass, when Jesus had concluded all these discourses, that he said to his disciples:
2 Wiecie, że za dwa dni będzie Pascha, a Syn Człowieczy zostanie wydany na ukrzyżowanie.
Ye know that after two days is the Passover; and the Son of man is betrayed to be crucified.
3 Wtedy to naczelni kapłani, uczeni w Piśmie i starsi ludu zebrali się na dziedzińcu najwyższego kapłana, zwanego Kajfaszem;
Then assembled the chief priests and the Scribes and the Elders of the people, at the hall of the high priest, who was called Caiaphas.
4 I naradzali się, jak by podstępnie schwytać i zabić Jezusa.
And they held a counsel against Jesus, that they might take him by guile, and kill him.
5 Lecz mówili: Nie w święto, aby nie wywołać rozruchu wśród ludu.
But they said: Not on the festival, lest there be a commotion among the people.
6 A gdy Jezus był w Betanii, w domu Szymona Trędowatego;
And when Jesus was at Bethany, in the house of Simon the leper,
7 Przyszła do niego kobieta, która miała alabastrowe naczynie bardzo drogiego olejku, i wylała go na jego głowę, gdy siedział przy stole.
there came to him a woman having a vase of aromatic ointment very precious, and she poured it on the head of Jesus as he was reclining.
8 Widząc to, jego uczniowie oburzyli się i powiedzieli: I na cóż to marnotrawstwo?
And when his disciples saw it they were displeased, and said: Why is this waste?
9 Przecież można było ten olejek drogo sprzedać, a [pieniądze] rozdać ubogim.
For this ointment might have been sold for much, and have been given to the poor.
10 Gdy Jezus to zauważył, powiedział im: Dlaczego sprawiacie przykrość tej kobiecie? Przecież dobry uczynek spełniła wobec mnie.
But Jesus knew their dissatisfaction, and said to them: Why trouble ye the woman? She hath performed a good deed towards me.
11 Ubogich bowiem zawsze macie u siebie, ale mnie nie zawsze mieć będziecie.
For the poor ye have at all times with you; but I am not with you always
12 Bo ona, wylewając ten olejek na moje ciało, zrobiła to, aby przygotować mnie na mój pogrzeb.
And this her act, pouring the ointment on my body, she hath done as it were for my burial.
13 Zaprawdę powiadam wam: Gdziekolwiek po całym świecie będzie głoszona ta ewangelia, będzie się też opowiadać na jej pamiątkę to, co zrobiła.
Verily I say to you, That wherever this my gospel shall be proclaimed, in all the world, this thing that she hath done shall be told for a memorial of her.
14 Wtedy jeden z dwunastu, zwany Judaszem Iskariotą, poszedł do naczelnych kapłanów;
Then one of the twelve, named Judas Iscariot, went to the chief priests,
15 I powiedział: Co chcecie mi dać, a ja wam go wydam. A oni wyznaczyli mu trzydzieści srebrników.
and said to them: What will ye give me, if I will deliver him to you? And they promised him thirty pieces of silver.
16 I odtąd szukał sposobności, aby go wydać.
And from that time he sought opportunity to betray him.
17 W pierwszy dzień Przaśników uczniowie podeszli do Jezusa i zapytali go: Gdzie chcesz, abyśmy przygotowali ci Paschę do spożycia?
And on the first day of unleavened bread, the disciples came to Jesus, and said to him: Where wilt thou that we prepare for thee to eat the Passover?
18 A on odpowiedział: Idźcie do miasta, do pewnego [człowieka] i powiedzcie mu: Nauczyciel mówi: Mój czas jest bliski; u ciebie będę obchodził Paschę z moimi uczniami.
And he said to them: Go ye into the city, to such a man, and say to him: Our Rabbi saith, My time approaches: with thee will I keep the Passover with my disciples
19 Uczniowie zrobili tak, jak im nakazał Jezus, i przygotowali Paschę.
And his disciples did as Jesus directed them, and made ready the Passover.
20 Kiedy nastał wieczór, usiadł [za stołem] z dwunastoma.
And when it was evening, he reclined with his twelve disciples.
21 A gdy jedli, powiedział: Zaprawdę powiadam wam, że jeden z was mnie wyda.
And as they were eating, he said: Verily I say to you, That one of you will betray me.
22 I bardzo zasmuceni zaczęli pytać jeden po drugim: Czy to ja, Panie?
And it troubled them much. And they began each one of them to say to him; My Lord is it I?
23 A on odpowiedział: Ten, który macza ze mną rękę w misie, on mnie wyda.
And he answered and said: One that dippeth his hand with me in the dish, he will betray me.
24 Syn Człowieczy odchodzi, jak jest o nim napisane, ale biada człowiekowi, przez którego Syn Człowieczy będzie wydany! Lepiej byłoby dla tego człowieka, aby się nie urodził.
And the Son of man goeth, as it is written of him: but woe to that man, by whom the Son of man is betrayed. It would have been better for that man, if he had not been born.
25 Wtedy Judasz, który go zdradził, zapytał: Czy to ja, Mistrzu? Odpowiedział mu: Ty [sam to] powiedziałeś.
Judas the betrayer answered and said: Rabbi, is it I? Jesus said to him: Thou hast said.
26 A gdy jedli, Jezus wziął chleb, pobłogosławił, połamał i dał uczniom, mówiąc: Bierzcie, jedzcie, to jest moje ciało.
And as they were eating, Jesus took bread, and blessed, and brake; and gave to his disciples, and said: Take, eat; this is my body.
27 Potem wziął kielich, złożył dziękczynienie i dał im, mówiąc: Pijcie z niego wszyscy;
And he took the cup, and offered thanks and gave it to them, saying: Take, drink of this all of you.
28 To bowiem jest moja krew nowego testamentu, która wylewa się za wielu na przebaczenie grzechów.
This is my blood of the new testament, which, in behalf of many, is shed for the remission of sins.
29 Ale mówię wam: Odtąd nie będę pił z tego owocu winorośli aż do dnia, gdy go będę pił z wami nowy w królestwie mego Ojca.
But I say to you, that I will henceforth not drink of this product of the vine, until the day in which I shall drink it with you new in the kingdom of God.
30 A gdy zaśpiewali hymn, wyszli ku Górze Oliwnej.
And they sang praises, and went forth to the mount of Olives.
31 Wtedy Jezus powiedział do nich: Wy wszyscy zgorszycie się z mojego powodu tej nocy. Jest bowiem napisane: Uderzę pasterza i rozproszą się owce stada.
Then said Jesus to them: Ye will all be offended in me this night; for it is written, I will smite the shepherd, and the sheep of his flock will be dispersed.
32 Lecz gdy zmartwychwstanę, udam się do Galilei przed wami.
But after I am arisen, I will go before you into Galilee.
33 A Piotr odezwał się do niego: Choćby się wszyscy zgorszyli z twojego powodu, ja się nigdy nie zgorszę.
Cephas replied, and said to him: Though all men should be offended in thee, I will never be offended in thee.
34 Powiedział mu Jezus: Zaprawdę powiadam ci, że tej nocy, zanim kogut zapieje, trzy razy się mnie wyprzesz.
Jesus said to him: Verily I say to thee, That this night, before the cock crow, thou wilt thrice deny me.
35 Odpowiedział mu Piotr: Choćbym miał z tobą umrzeć, nie wyprę się ciebie. Podobnie mówili wszyscy uczniowie.
Cephas said to him: If I were to die with thee, I would not deny thee: and so also said all the disciples.
36 Wtedy Jezus przyszedł z nimi na miejsce zwane Getsemani i powiedział do uczniów: Siądźcie tu, a ja tymczasem odejdę tam i będę się modlił.
Then came Jesus with them to a place called Gethsemane: and he said to his disciples, Sit ye here, while I go and pray.
37 A wziąwszy ze sobą Piotra i dwóch synów Zebedeusza, zaczął się smucić i odczuwać udrękę.
And he took Cephas and the two sons of Zebedee, and began to be dejected and sorrowful.
38 Wtedy [Jezus] powiedział do nich: Smutna jest moja dusza aż do śmierci. Zostańcie tu i czuwajcie ze mną.
And he said to them: There is anguish in my soul, even unto death. Wait for me here; and watch with me.
39 A odszedłszy trochę dalej, upadł na twarz i modlił się, mówiąc: Mój Ojcze, jeśli to możliwe, niech mnie ominie ten kielich. Jednak [niech się stanie] nie jak ja chcę, ale jak ty.
And retiring a little, he fell on his face, and prayed, and said: My Father, if it can be so, let this cup pass from me. Yet not as I choose, but as thou.
40 Potem przyszedł do uczniów i zastał ich śpiących, i powiedział do Piotra: Czy nie mogliście przez jedną godzinę czuwać ze mną?
And he came to his disciples, and found them asleep: and he said to Cephas: So! could ye not watch with me one hour?
41 Czuwajcie i módlcie się, abyście nie ulegli pokusie. Duch wprawdzie jest ochoczy, ale ciało słabe.
Wake ye, and pray, lest ye fall into temptation. The mind is prepared, but the body is infirm.
42 Znowu, po raz drugi odszedł i modlił się, mówiąc: Mój Ojcze, jeśli ten kielich nie może mnie minąć, tylko abym go wypił, niech się stanie twoja wola.
Again he went away the second time, and prayed, and said: My Father, if it cannot be that this cup pass, except I drink it, thy will be done.
43 A gdy przyszedł, znowu zastał ich śpiących, bo oczy same im się zamykały.
And he came again and found them sleeping, for their eyes were heavy.
44 I zostawiwszy ich, odszedł znowu i modlił się po raz trzeci tymi samymi słowami.
And he left them, and went again and prayed the third time, and used the same language.
45 Potem przyszedł do swoich uczniów i powiedział do nich: Śpijcie jeszcze i odpoczywajcie. Oto nadchodzi godzina i Syn Człowieczy będzie wydany w ręce grzeszników.
Then he came to his disciples, and said to them: Sleep on now, and take rest. Behold, the hour is come: and the Son of man is betrayed into the hands of sinners.
46 Wstańcie, chodźmy! Oto zbliża się ten, który mnie wyda.
Arise, let us go. Behold, he that betrayeth me hath come.
47 A gdy on jeszcze mówił, nadszedł Judasz, jeden z dwunastu, a z nim liczny tłum z mieczami i kijami, od naczelnych kapłanów i starszych ludu.
And while he was yet speaking, lo, Judas the betrayer, one of the twelve, arrived; and a great multitude with him, with swords and clubs, from the presence of the chief priests and elders of the people.
48 Ten zaś, który go zdradził, ustalił z nimi znak, mówiąc: Ten, którego pocałuję, to on. Schwytajcie go.
And Judas the betrayer had given them a sign, saying: He it is, whom I shall kiss: him seize ye.
49 Zaraz też podszedł do Jezusa i powiedział: Witaj, Mistrzu! I pocałował go.
And forthwith he approached Jesus, and said: Hail, Rabbi; and kissed him.
50 Jezus powiedział do niego: Przyjacielu, po co przyszedłeś? Wtedy podeszli, rzucili się na Jezusa i schwytali go.
And Jesus said to him: My friend, is it for this thou hast come? Then they came up, and laid their hands on Jesus, and took him.
51 A oto jeden z tych, [którzy] byli z Jezusem, wyciągnął rękę i dobył miecz, a uderzywszy sługę najwyższego kapłana, odciął mu ucho.
And lo, one of them with Jesus stretched out his hand, and drew a sword, and smote a servant of the high priest, and cut off his ear.
52 Wtedy Jezus powiedział do niego: Schowaj miecz na swoje miejsce. Wszyscy bowiem, którzy za miecz chwytają, od miecza zginą.
Then Jesus said to him: Return the sword to its place; for all they that take swords, shall die by swords.
53 Czy sądzisz, że nie mógłbym teraz prosić mego Ojca, a wystawiłby mi więcej niż dwanaście legionów aniołów?
Supposest thou that I cannot ask of my Father, and he now assign me more than twelve legions of angels?
54 Ale jakże wypełniłyby się Pisma, [które mówią], że musi się tak stać?
But how then would the scriptures be fulfilled, that thus it must be?
55 W tym momencie Jezus powiedział do tłumów: Wyszliście jak na bandytę z mieczami i kijami, aby mnie schwytać. Codziennie siadałem z wami, nauczając w świątyni, a nie schwytaliście mnie.
At that time Jesus said to the multitude: Have ye come out, as against a cut-throat, with swords and clubs, to take me? I daily sat with you, and taught in the temple, and ye did not apprehend me.
56 Ale to wszystko się stało, aby się wypełniły Pisma proroków. Wtedy wszyscy uczniowie opuścili go i uciekli.
And this occurred, that the writings of the prophets might be fulfilled. Then the disciples all forsook him and fled.
57 A ci, którzy schwytali Jezusa, zaprowadzili go do Kajfasza, najwyższego kapłana, gdzie zebrali się uczeni w Piśmie i starsi.
And they who apprehended Jesus carried him to Caiaphas the high priest, where the Scribes and Elders were assembled.
58 Piotr zaś szedł za nim z daleka aż do dziedzińca najwyższego kapłana i wszedłszy tam, siedział ze sługami, aby zobaczyć, jak to się skończy.
And Simon Cephas followed after him at a distance, unto the high priest's hall, and entered, and sat with the servants within, that he might see the issue.
59 Tymczasem naczelni kapłani, starsi i cała Rada szukali fałszywego świadectwa przeciwko Jezusowi, aby go skazać na śmierć;
And the chief priests and the Elders and the whole assembly sought for witnesses against Jesus, that they might put him to death;
60 Lecz nie znaleźli. I chociaż przychodziło wielu fałszywych świadków, [jednak niczego] nie znaleźli. A na koniec wystąpili dwaj fałszywi świadkowie;
and found them not. And many false witnesses came; and at last, two came forward,
61 Mówiąc: On powiedział: Mogę zburzyć świątynię Bożą i w trzy dni ją odbudować.
and said: This man said, I can destroy the temple of God, and in three days rebuild it.
62 Wtedy najwyższy kapłan powstał i zapytał go: Nic nie odpowiadasz? [Cóż znaczy to], co oni przeciwko tobie zeznają?
And the high priest rose up and said to him: Respondest thou nothing? What do these testify against thee?
63 Lecz Jezus milczał. A najwyższy kapłan powiedział mu: Zaklinam cię na Boga żywego, abyś nam powiedział, czy ty jesteś Chrystusem, Synem Bożym?
And Jesus was silent. And the high priest answered, and said to him: I adjure thee by the living God, that thou tell us whether thou art the Messiah, the Son of God.
64 Odpowiedział mu Jezus: Ty powiedziałeś. Ale mówię wam: Odtąd ujrzycie Syna Człowieczego siedzącego po prawicy mocy [Boga] i przychodzącego na obłokach niebieskich.
Jesus saith to him: Thou hast said. And I say to you, That hereafter ye will see the Son of man sitting on the right hand of power, and coming on the clouds of heaven.
65 Wtedy najwyższy kapłan rozdarł swoje szaty i powiedział: Zbluźnił! Czyż potrzebujemy jeszcze świadków? Oto teraz słyszeliście bluźnierstwo.
Then the high priest rent his clothes, and said: Behold, he hath blasphemed! Why therefore should we seek for witnesses? Behold, ye have now heard his blasphemy.
66 Jak wam się zdaje? A oni odpowiedzieli: Zasługuje na śmierć.
What is your pleasure? They answered and said: He is liable to death.
67 Wówczas [zaczęli] pluć mu w twarz i bili go pięściami, a inni go policzkowali;
Then they spit in his face, and buffeted him, and others smote him,
68 Mówiąc: Prorokuj nam, Chrystusie: Kto cię uderzył?
and said to him: Prophesy to us, thou Messiah, who is it smote thee?
69 Piotr zaś siedział na zewnątrz, na dziedzińcu. Podeszła do niego pewna dziewczyna i powiedziała: Ty też byłeś z Jezusem z Galilei.
And Cephas was sitting without in the hall, and a certain maid approached him, and said to him: Thou also wast with Jesus the Nazarean.
70 Lecz on wyparł się wobec wszystkich, mówiąc: Nie wiem, o czym mówisz.
But he denied it before them all, and said: I know not what thou sayest.
71 A gdy wyszedł do przedsionka, zobaczyła go inna [dziewczyna] i powiedziała do tych, którzy tam byli: On też był z Jezusem z Nazaretu.
And as he went out into the porch, another maid saw him, and said to them: This man was also there with Jesus the Nazarean.
72 I znowu wyparł się pod przysięgą: Nie znam tego człowieka.
And again he denied, with oaths: I know not that man.
73 Po chwili ci, którzy tam stali, podeszli i powiedzieli do Piotra: Na pewno ty też jesteś [jednym] z nich, bo i twoja mowa cię zdradza.
And a little after, those standing there came up and said to Cephas: Certainly, thou too art one of them; and thy speech maketh thee manifest.
74 Wtedy zaczął się zaklinać i przysięgać: Nie znam tego człowieka. I zaraz zapiał kogut.
Then he began to imprecate and to swear, I know not that man. And in that hour the cock crew.
75 I przypomniał sobie Piotr słowa Jezusa, który mu powiedział: Zanim kogut zapieje, trzy razy się mnie wyprzesz. Wyszedł na zewnątrz i gorzko zapłakał.
And Cephas remembered the declaration of Jesus, who said to him: Before the cock croweth, thou wilt three times deny me. And he went out, and wept bitterly.
