Mateusza 22
1 A Jezus, odpowiadając, znowu mówił do nich w przypowieściach tymi słowy:
Et respondens Iesus, dixit iterum in parabolis eis, dicens:
2 Królestwo niebieskie podobne jest do króla, który wyprawił wesele swemu synowi.
Simile factum est regnum cælorum homini regi, qui fecit nuptias filio suo.
3 I posłał swe sługi, aby wezwali zaproszonych na wesele, ale oni nie chcieli przyjść.
Et misit servos suos vocare invitatos ad nuptias, et nolebant venire.
4 Ponownie posłał inne sługi, mówiąc: Powiedzcie zaproszonym: Oto przygotowałem moją ucztę, zabito moje woły i tuczne zwierzęta i wszystko jest gotowe. Chodźcie na wesele.
Iterum misit alios servos, dicens: Dicite invitatis: Ecce prandium meum paravi, tauri mei, et altilia occisa sunt, et omnia parata: venite ad nuptias.
5 Lecz oni zlekceważyli to i odeszli, jeden na swoje pole, a inny do swego kupiectwa;
Illi autem neglexerunt: et abierunt, alius in villam suam, alius vero ad negotiationem suam:
6 A inni schwytali jego sługi, znieważyli [ich] i zabili.
reliqui vero tenuerunt servos eius, et contumeliis affectos occiderunt.
7 Gdy król to usłyszał, rozgniewał się, a posławszy swoje wojska, wytracił tych morderców i spalił ich miasto.
Rex autem cum audisset, iratus est: et missis exercitibus suis, perdidit homicidas illos, et civitatem illorum succendit.
8 Potem powiedział swoim sługom: Wesele wprawdzie jest gotowe, lecz zaproszeni nie byli godni.
Tunc ait servis suis: Nuptiæ quidem paratæ sunt, sed qui invitati erant, non fuerunt digni.
9 Idźcie więc na rozstaje dróg i zaproście na wesele wszystkich, których spotkacie.
ite ergo ad exitus viarum, et quoscumque inveneritis, vocate ad nuptias.
10 Wtedy słudzy ci wyszli na drogi i zgromadzili wszystkich, których spotkali, złych i dobrych. I [sala] weselna napełniła się gośćmi.
Et egressi servi eius in vias, congregaverunt omnes, quos invenerunt, malos et bonos: et impletæ sunt nuptiæ discumbentium.
11 A gdy król wszedł, aby zobaczyć gości, ujrzał tam człowieka, który nie był ubrany w strój weselny.
Intravit autem rex ut viderent discumbentes, et vidit ibi hominem non vestitum veste nuptiali.
12 I zapytał go: Przyjacielu, jak tu wszedłeś, nie mając stroju weselnego? A on zaniemówił.
Et ait illi: Amice, quomodo huc intrasti non habens vestem nuptialem? At ille obmutuit.
13 Wtedy król powiedział sługom: Zwiążcie mu nogi i ręce, weźcie go i wrzućcie do ciemności zewnętrznych. Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.
Tunc dicit rex ministris: Ligatis manibus, et pedibus eius, mittite eum in tenebras exteriores: ibi erit fletus, et stridor dentium.
14 Wielu jest bowiem wezwanych, lecz mało wybranych.
Multi enim sunt vocati, pauci vero electi.
15 Wtedy faryzeusze odeszli i naradzali się, jak by go usidlić w mowie.
Tunc abeuntes Pharisæi, consilium inierunt ut caperent eum in sermone.
16 I posłali do niego swoich uczniów [wraz] z herodianami, którzy powiedzieli: Nauczycielu, wiemy, że jesteś prawdziwy i drogi Bożej w prawdzie nauczasz, i nie zważasz na nikogo. Nie oglądasz się bowiem na osobę ludzką.
Et mittunt ei discipulos suos cum Herodianis dicentes: Magister, scimus quia verax es, et viam Dei in veritate doces, et non est tibi cura de aliquo: non enim respicis personam hominum:
17 Powiedz nam więc, jak ci się wydaje: Czy wolno płacić podatek cesarzowi, czy nie?
dic ergo nobis quid tibi videtur, licet censum dare Cæsari, an non?
18 Ale Jezus poznał ich niegodziwość i powiedział: Czemu wystawiacie mnie na próbę, obłudnicy?
Cognita autem Iesus nequitia eorum, ait: Quid me tentatis hypocritæ?
19 Pokażcie mi monetę podatkową. I podali mu grosz.
ostendite mihi numisma census. At illi obtulerunt ei denarium.
20 A on ich zapytał: Czyj to wizerunek i napis?
Et ait illis Iesus: Cuius est imago hæc, et superscriptio?
21 Odpowiedzieli mu: Cesarza. Wtedy powiedział im: Oddajcie więc cesarzowi to, co należy do cesarza, a Bogu to, co należy do Boga.
Dicunt ei: Cæsaris. Tunc ait illis: Reddite ergo quæ sunt Cæsaris, Cæsari: et quæ sunt Dei, Deo.
22 A gdy to usłyszeli, zdziwili się, zostawili go i odeszli.
Et audientes mirati sunt, et relicto eo abierunt.
23 Tego dnia przyszli do niego saduceusze, którzy mówią, że nie ma zmartwychwstania, i pytali go:
In illo die accesserunt ad eum Sadducæi, qui dicunt non esse resurrectionem: et interrogaverunt eum,
24 Nauczycielu, Mojżesz powiedział: Jeśli ktoś umrze, nie mając dzieci, to jego brat ma ożenić się z jego żoną i wzbudzić potomstwo swemu bratu.
dicentes: Magister, Moyses dixit: Si quis mortuus fuerit non habens filium, ut ducat frater eius uxorem illius, et suscitet semen fratri suo.
25 Było więc u nas siedmiu braci. Pierwszy ożenił się i umarł, a nie mając potomstwa, zostawił żonę swemu bratu.
Erant autem apud nos septem fratres: et primus, uxore ducta, defunctus est: et non habens semen, reliquit uxorem suam fratri suo.
26 Podobnie drugi i trzeci, aż do siódmego.
Similiter secundus, et tertius usque ad septimum.
27 A w końcu po wszystkich umarła też ta kobieta.
Novissime autem omnium et mulier defuncta est.
28 Żoną którego z tych siedmiu będzie więc przy zmartwychwstaniu? Gdyż wszyscy ją mieli [za żonę].
In resurrectione ergo cuius erit de septem uxor? omnes enim habuerunt eam.
29 A Jezus im odpowiedział: Błądzicie, nie znając Pisma ani mocy Boga.
Respondens autem Iesus, ait illis: Erratis nescientes Scripturas, neque virtutem Dei.
30 Przy zmartwychwstaniu bowiem ani nie będą się żenić, ani za mąż wychodzić, ale będą jak aniołowie Boga w niebie.
In resurrectione enim neque nubent, neque nubentur: sed erunt sicut angeli Dei in cælo.
31 A co do zmartwychwstania umarłych, czy nie czytaliście, co wam zostało powiedziane przez Boga:
De resurrectione autem mortuorum non legistis quod dictum est a Deo dicente vobis:
32 Ja jestem Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba? Bóg nie jest Bogiem umarłych, ale żywych.
Ego sum Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Iacob? Non est Deus mortuorum, sed viventium.
33 A tłumy, słysząc to, zdumiewały się jego nauką.
Et audientes turbæ, mirabantur in doctrina eius.
34 Lecz gdy faryzeusze usłyszeli, że zamknął usta saduceuszom, zeszli się razem.
Pharisæi autem audientes quod silentium imposuisset Sadducæis, convenerunt in unum:
35 I jeden z nich, znawca prawa, wystawiając go na próbę, spytał:
et interrogavit eum unus ex eis legis doctor, tentans eum:
36 Nauczycielu, które przykazanie w prawie jest największe?
Magister, quod est mandatum magnum in lege?
37 A Jezus mu odpowiedział: Będziesz miłował Pana, swego Boga, całym swym sercem, całą swą duszą i całym swym umysłem.
Ait illi Iesus: Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et in tota anima tua, et in tota mente tua.
38 To jest pierwsze i największe przykazanie.
Hoc est maximum, et primum mandatum.
39 A drugie jest do niego podobne: Będziesz miłował swego bliźniego jak samego siebie.
Secundum autem simile est huic: Diliges proximum tuum, sicut teipsum.
40 Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy.
In his duobus mandatis universa lex pendet, et prophetæ.
41 A gdy faryzeusze byli zebrani, Jezus ich zapytał:
Congregatis autem Pharisæis, interrogavit eos Iesus,
42 Co sądzicie o Chrystusie? Czyim jest synem? Odpowiedzieli mu: Dawida.
dicens: Quid vobis videtur de Christo? cuius filius est? Dicunt ei: David.
43 I powiedział im: Jakże więc Dawid w Duchu nazywa go Panem, mówiąc:
Ait illis: Quomodo ergo David in spiritu vocat eum Dominum, dicens:
44 Powiedział Pan memu Panu: Siądź po mojej prawicy, aż położę twoich nieprzyjaciół jako podnóżek pod twoje stopy?
Dixit Dominus Domino meo: sede a dextris meis, donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum?
45 Jeśli więc Dawid nazywa go Panem, to jakże może być jego synem?
Si ergo David vocat eum Dominum, quomodo filius eius est?
46 I nikt nie mógł mu odpowiedzieć ani słowa. Od tego też dnia nikt nie śmiał go więcej pytać.
et nemo poterat ei respondere verbum: neque ausus fuit quisquam ex illa die eum amplius interrogare.
