Mateusza 22
1 A Jezus, odpowiadając, znowu mówił do nich w przypowieściach tymi słowy:
Once again, Jesus spoke to them in parables:
2 Królestwo niebieskie podobne jest do króla, który wyprawił wesele swemu synowi.
“The kingdom of heaven is like a king who prepared a wedding banquet for his son.
3 I posłał swe sługi, aby wezwali zaproszonych na wesele, ale oni nie chcieli przyjść.
He sent his servants to call those he had invited to the banquet, but they refused to come.
4 Ponownie posłał inne sługi, mówiąc: Powiedzcie zaproszonym: Oto przygotowałem moją ucztę, zabito moje woły i tuczne zwierzęta i wszystko jest gotowe. Chodźcie na wesele.
Again, he sent other servants and said, ‘Tell those who have been invited that I have prepared my dinner. My oxen and fattened cattle have been killed, and everything is ready. Come to the wedding banquet.’
5 Lecz oni zlekceważyli to i odeszli, jeden na swoje pole, a inny do swego kupiectwa;
But they paid no attention and went away, one to his field, another to his business.
6 A inni schwytali jego sługi, znieważyli [ich] i zabili.
The rest seized his servants, mistreated them, and killed them.
7 Gdy król to usłyszał, rozgniewał się, a posławszy swoje wojska, wytracił tych morderców i spalił ich miasto.
The king was enraged, and he sent his troops to destroy those murderers and burn their city.
8 Potem powiedział swoim sługom: Wesele wprawdzie jest gotowe, lecz zaproszeni nie byli godni.
Then he said to his servants, ‘The wedding banquet is ready, but those I invited were not worthy.
9 Idźcie więc na rozstaje dróg i zaproście na wesele wszystkich, których spotkacie.
Go therefore to the crossroads and invite to the banquet as many as you can find.’
10 Wtedy słudzy ci wyszli na drogi i zgromadzili wszystkich, których spotkali, złych i dobrych. I [sala] weselna napełniła się gośćmi.
So the servants went out into the streets and gathered everyone they could find, both evil and good, and the wedding hall was filled with guests.
11 A gdy król wszedł, aby zobaczyć gości, ujrzał tam człowieka, który nie był ubrany w strój weselny.
But when the king came in to see the guests, he spotted a man who was not dressed in wedding clothes.
12 I zapytał go: Przyjacielu, jak tu wszedłeś, nie mając stroju weselnego? A on zaniemówił.
‘Friend,’ he asked, ‘how did you get in here without wedding clothes?’ But the man was speechless.
13 Wtedy król powiedział sługom: Zwiążcie mu nogi i ręce, weźcie go i wrzućcie do ciemności zewnętrznych. Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.
Then the king told the servants, ‘Tie him hand and foot, and throw him into the outer darkness, where there will be weeping and gnashing of teeth.’
14 Wielu jest bowiem wezwanych, lecz mało wybranych.
For many are called, but few are chosen.”
15 Wtedy faryzeusze odeszli i naradzali się, jak by go usidlić w mowie.
Then the Pharisees went out and conspired to trap Jesus in His words.
16 I posłali do niego swoich uczniów [wraz] z herodianami, którzy powiedzieli: Nauczycielu, wiemy, że jesteś prawdziwy i drogi Bożej w prawdzie nauczasz, i nie zważasz na nikogo. Nie oglądasz się bowiem na osobę ludzką.
They sent their disciples to Him along with the Herodians. “Teacher,” they said, “we know that You are honest and that You teach the way of God in accordance with the truth. You seek favor from no one, because You pay no attention to external appearance.
17 Powiedz nam więc, jak ci się wydaje: Czy wolno płacić podatek cesarzowi, czy nie?
So tell us what You think: Is it lawful to pay taxes to Caesar or not?”
18 Ale Jezus poznał ich niegodziwość i powiedział: Czemu wystawiacie mnie na próbę, obłudnicy?
But Jesus knew their evil intent and said, “You hypocrites, why are you testing Me?
19 Pokażcie mi monetę podatkową. I podali mu grosz.
Show Me the coin used for the tax.” And they brought Him a denarius.
20 A on ich zapytał: Czyj to wizerunek i napis?
“Whose image is this,” He asked, “and whose inscription?”
21 Odpowiedzieli mu: Cesarza. Wtedy powiedział im: Oddajcie więc cesarzowi to, co należy do cesarza, a Bogu to, co należy do Boga.
“Caesar’s,” they answered. So Jesus told them, “Give to Caesar what is Caesar’s, and to God what is God’s.”
22 A gdy to usłyszeli, zdziwili się, zostawili go i odeszli.
And when they heard this, they were amazed. So they left Him and went away.
23 Tego dnia przyszli do niego saduceusze, którzy mówią, że nie ma zmartwychwstania, i pytali go:
That same day the Sadducees, who say there is no resurrection, came to Jesus and questioned Him.
24 Nauczycielu, Mojżesz powiedział: Jeśli ktoś umrze, nie mając dzieci, to jego brat ma ożenić się z jego żoną i wzbudzić potomstwo swemu bratu.
“Teacher,” they said, “Moses declared that if a man dies without having children, his brother is to marry the widow and raise up offspring for him.
25 Było więc u nas siedmiu braci. Pierwszy ożenił się i umarł, a nie mając potomstwa, zostawił żonę swemu bratu.
Now there were seven brothers among us. The first one married and died without having children. So he left his wife to his brother.
26 Podobnie drugi i trzeci, aż do siódmego.
The same thing happened to the second and third brothers, down to the seventh.
27 A w końcu po wszystkich umarła też ta kobieta.
And last of all, the woman died.
28 Żoną którego z tych siedmiu będzie więc przy zmartwychwstaniu? Gdyż wszyscy ją mieli [za żonę].
In the resurrection, then, whose wife will she be of the seven? For all of them were married to her.”
29 A Jezus im odpowiedział: Błądzicie, nie znając Pisma ani mocy Boga.
Jesus answered, “You are mistaken because you do not know the Scriptures or the power of God.
30 Przy zmartwychwstaniu bowiem ani nie będą się żenić, ani za mąż wychodzić, ale będą jak aniołowie Boga w niebie.
In the resurrection, people will neither marry nor be given in marriage. Instead, they will be like the angels in heaven.
31 A co do zmartwychwstania umarłych, czy nie czytaliście, co wam zostało powiedziane przez Boga:
But concerning the resurrection of the dead, have you not read what God said to you:
32 Ja jestem Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba? Bóg nie jest Bogiem umarłych, ale żywych.
‘I am the God of Abraham, the God of Isaac, and the God of Jacob’? He is not the God of the dead, but of the living.”
33 A tłumy, słysząc to, zdumiewały się jego nauką.
When the crowds heard this, they were astonished at His teaching.
34 Lecz gdy faryzeusze usłyszeli, że zamknął usta saduceuszom, zeszli się razem.
And when the Pharisees heard that Jesus had silenced the Sadducees, they themselves gathered together.
35 I jeden z nich, znawca prawa, wystawiając go na próbę, spytał:
One of them, an expert in the law, tested Him with a question:
36 Nauczycielu, które przykazanie w prawie jest największe?
“Teacher, which commandment is the greatest in the Law?”
37 A Jezus mu odpowiedział: Będziesz miłował Pana, swego Boga, całym swym sercem, całą swą duszą i całym swym umysłem.
Jesus declared, “‘Love the Lord your God with all your heart and with all your soul and with all your mind.’
38 To jest pierwsze i największe przykazanie.
This is the first and greatest commandment.
39 A drugie jest do niego podobne: Będziesz miłował swego bliźniego jak samego siebie.
And the second is like it: ‘Love your neighbor as yourself.’
40 Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy.
All the Law and the Prophets hang on these two commandments.”
41 A gdy faryzeusze byli zebrani, Jezus ich zapytał:
While the Pharisees were assembled, Jesus questioned them:
42 Co sądzicie o Chrystusie? Czyim jest synem? Odpowiedzieli mu: Dawida.
“What do you think about the Christ? Whose son is He?” “David’s,” they answered.
43 I powiedział im: Jakże więc Dawid w Duchu nazywa go Panem, mówiąc:
Jesus said to them, “How then does David in the Spirit call Him ‘Lord’? For he says:
44 Powiedział Pan memu Panu: Siądź po mojej prawicy, aż położę twoich nieprzyjaciół jako podnóżek pod twoje stopy?
‘The Lord said to my Lord, “Sit at My right hand until I put Your enemies under Your feet.”’
45 Jeśli więc Dawid nazywa go Panem, to jakże może być jego synem?
So if David calls Him ‘Lord,’ how can He be David’s son?”
46 I nikt nie mógł mu odpowiedzieć ani słowa. Od tego też dnia nikt nie śmiał go więcej pytać.
No one was able to answer a word, and from that day on no one dared to question Him any further.
