Mateusza 13
1 A tego dnia Jezus wyszedł z domu i usiadł nad [brzegiem] morza.
On that day Jesus having come out from the house, was sitting by the sea:
2 I zebrały się wokół niego wielkie tłumy, dlatego wszedł do łodzi i usiadł, a wszyscy ludzie stali na brzegu.
and many multitudes were gathered unto Him, so that having gone into a ship, He sat; and the whole multitude stood on the shore.
3 I mówił do nich wiele w przypowieściach. I powiedział: Oto siewca wyszedł siać.
And He spoke many things to them in parables, saying, Behold a sower went out to sow.
4 A gdy siał, niektóre [ziarna] padły przy drodze, przyleciały ptaki i wydziobały je.
And while he was sowing, some seeds fell by the wayside, and the fowls came and ate them up.
5 Inne padły na [miejsca] skaliste, gdzie nie miały wiele ziemi. Zaraz wzeszły, bo ziemia nie była głęboka.
And others fell among stones, where they had not much earth: and sprang up immediately, because they had no depth of earth:
6 Lecz gdy wzeszło słońce, zostały spalone, a ponieważ nie miały korzenia, uschły.
and the sun having risen, they were scorched; and because they had no root, they withered away.
7 Inne padły między ciernie, a ciernie wyrosły i zagłuszyły je.
But others fell among thorns; and the thorns sprang up and choked them.
8 Inne zaś padły na dobrą ziemię i wydały plon, jedne stokrotny, inne sześćdziesięciokrotny, a jeszcze inne trzydziestokrotny.
But others fell in good ground, and gave fruit, some a hundred, some sixty, and some thirty.
9 Kto ma uszy do słuchania, niech słucha.
Let him that hath ears to hear, hear.
10 Wtedy uczniowie podeszli i zapytali go: Dlaczego mówisz do nich w przypowieściach?
And His disciples coming, said to Him; Wherefore do you speak to them in parables?
11 A on odpowiedział im: Wam dano poznać tajemnice królestwa niebieskiego, ale im nie jest dane.
He responding said to them, Because it has been given unto you to know the mysteries of the kingdom of the heavens, but to them it has not been given.
12 Kto bowiem ma, temu będzie dodane i będzie miał w obfitości, ale kto nie ma, zostanie mu zabrane nawet to, co ma.
But whosoever has, it shall be given to him, and he shall have more abundantly: but whosoever has not, it shall be taken from him even what he has.
13 Dlatego mówię do nich w przypowieściach, bo patrzą, a nie widzą, i słuchają, a nie słyszą ani nie rozumieją.
Therefore I speak to them in parables; because seeing they see not, and hearing they hear not, neither do they understand.
14 I spełnia się na nich proroctwo Izajasza, które mówi: Słuchając, będziecie słyszeć, ale nie zrozumiecie i patrząc, będziecie widzieć, ale nie zobaczycie.
And the prophecy of Isaiah is fulfilled unto them, saying, By hearing ye shall hear, and may not understand; and seeing you shall see, and may not perceive.
15 Utyło bowiem serce tego ludu, stępiały ich uszy i zamknęli swe oczy, żeby przypadkiem oczami nie widzieli ani uszami [nie] słyszeli, a sercem [nie] zrozumieli i [nie] nawrócili się, i żebym ich [nie] uzdrowił.
Because the heart of this people is waxed gross, and they heard heavily with their ears, and closed their eyes; lest they may see with their eyes, and hear with their ears, and understand with their hearts, and turn, and I shall heal them.
16 Ale błogosławione wasze oczy, bo widzą, i wasze uszy, bo słyszą.
But happy are your eyes, because they see; and your ears, because they hear.
17 Bo zaprawdę powiadam wam: Wielu proroków i sprawiedliwych pragnęło widzieć [to], co [wy] widzicie, ale nie zobaczyli, i słyszeć [to], co [wy] słyszycie, ale nie usłyszeli.
Truly I say unto you, that many prophets and righteous men desired to see those things which you see, and saw them not; and to hear those things which you hear, and heard them not.
18 Wysłuchajcie więc przypowieści o siewcy.
Therefore hear ye the parable of the sower.
19 Gdy ktoś słucha słowa o królestwie, a nie rozumie, przychodzi zły i porywa to, co zostało zasiane w jego sercu. To jest ten posiany przy drodze.
Every one hearing the word of the kingdom, and not understanding it, the wicked one comes, and seizes away that which is sown in his heart: he is the one sown by the wayside.
20 A posiany na [miejscach] skalistych to ten, który słucha słowa i natychmiast z radością je przyjmuje.
But the one sown upon the rocks, is he who heareth the word, and immediately with joy receives it;
21 Nie ma jednak w sobie korzenia, lecz trwa do czasu. Gdy bowiem przychodzi ucisk albo prześladowanie z powodu słowa, zaraz się gorszy.
but it has no root in him, but is temporary; and tribulation or persecution arising on account of the word, immediately he is offended.
22 A posiany między ciernie to ten, który słucha słowa, ale troski tego świata i ułuda bogactwa zagłuszają słowo i staje się [on] bezowocny. (aiōn g165)
But the one sown among the thorns, is he who heareth the word; and the care of this age, and the deceitfulness of riches, choke out the word, and he becomes unfruitful. (aiōn g165)
23 A posiany na dobrej ziemi to ten, który słucha słowa i rozumie je. On też wydaje plon: jeden stokrotny, inny sześćdziesięciokrotny, a jeszcze inny trzydziestokrotny.
And the one having been sown on good ground, is he that heareth the word, and understandeth it; who truly bears fruit, and produces, some a hundred, some sixty, and some thirty.
24 Podał im [też] inną przypowieść: Królestwo niebieskie podobne jest do człowieka, który zasiał dobre ziarno na swoim polu.
He put forth another parable to them, saying, The kingdom of the heavens is like unto a man sowing good seed in his field.
25 Lecz gdy ludzie spali, przyszedł jego nieprzyjaciel, nasiał kąkolu między pszenicę i odszedł.
And while the men slept, an enemy came, and sowed tares in the midst of the wheat, and departed.
26 A gdy zboże urosło i wydało plon, wtedy ukazał się też kąkol.
And when the blades sprang up, and produced fruit, then the tares were also made manifest.
27 Wówczas słudzy gospodarza przyszli i zapytali go: Panie, czy nie posiałeś na swoim polu dobrego ziarna? Skąd więc ten kąkol?
And the servants of the landlord having come to him said, Sir, did you not sow good seed in your field? whence then hath it tares?
28 A on im odpowiedział: Nieprzyjaciel to zrobił. I zapytali go słudzy: Czy chcesz, żebyśmy poszli i zebrali go?
And he said to them, A hostile man did this. And the servants say to him, Then do you wish that we, having gone, may gather them?
29 Lecz on odpowiedział: Nie, żebyście przypadkiem, zbierając kąkol, nie wykorzenili razem z nim [i] pszenicy.
And he says, No; lest gathering the tares together you may at the same time along with them root up the wheat.
30 Pozwólcie obydwu razem rosnąć aż do żniwa, a w czasie żniwa powiem żniwiarzom: Zbierzcie najpierw kąkol i zwiążcie go w snopki na spalenie, pszenicę zaś zgromadźcie w moim spichlerzu.
Let both grow together till the harvest: and at the time of the harvest, I will say to the reapers, First gather the tares, and bind them in bundles, in order to burn them: and gather the wheat into my barn.
31 Podał im [też] inną przypowieść: Królestwo niebieskie podobne jest do ziarna gorczycy, które człowiek, wziąwszy, zasiał na swoim polu.
And He submitted another parable to them, saying; The kingdom of the heavens is like unto a grain of mustard seed, which, a man having taken, sowed in his field;
32 Jest ono najmniejsze ze wszystkich nasion, ale kiedy wyrośnie, jest największe ze wszystkich jarzyn i staje się drzewem, tak że ptaki niebieskie przylatują i gnieżdżą się w jego gałęziach.
which indeed is the smallest of all seeds; and when it grows up, is the greatest of herbs, and becomes a tree, so that the birds of heaven indeed lodge in its branches.
33 Opowiedział im [jeszcze] inną przypowieść: Królestwo niebieskie podobne jest do zakwasu, który kobieta wzięła i włożyła w trzy miary mąki, aż wszystko się zakwasiło.
And he spake another parable unto them; The kingdom of the heavens is like unto the leaven, which a woman took, and hid in three measures of meal, until the whole was leavened.
34 To wszystko mówił Jezus do tłumu w przypowieściach, a bez przypowieści nic do nich nie mówił;
Jesus spoke all of these things to the multitudes in parables; and without a parable He was not speaking to them:
35 Aby się wypełniło, co zostało powiedziane przez proroka: Otworzę moje usta w przypowieściach, wypowiem rzeczy ukryte od założenia świata.
in order that the word spoken by Isaiah, the prophet, saying, I will open my mouth in parables: I will make known the things which have been hidden from the foundation.
36 Wtedy Jezus odprawił tłum i przyszedł do domu. Podeszli do niego jego uczniowie i mówili: Wyjaśnij nam przypowieść o kąkolu na polu.
Then leaving the multitudes, He came into the house: and His disciples came to Him saying; Explain to us the parable of the tares of the field.
37 A on odpowiedział im: Tym, który sieje dobre ziarno, jest Syn Człowieczy.
And He responding said, The one sowing the good seed is the Son of man;
38 Polem jest świat, dobrym ziarnem są synowie królestwa, kąkolem zaś są synowie złego.
and the field is the world; and the good seed, these are the sons of the kingdom; and the tares are the sons of the wicked one,
39 Nieprzyjacielem, który go posiał, jest diabeł, żniwem jest koniec świata, a żniwiarzami są aniołowie. (aiōn g165)
and the enemy sowing them is the devil: and the harvest is the end of the age; and the reapers are the angels. (aiōn g165)
Then as the tares are gathered and burnt up with fire; so it will be in the end of the age. (aiōn g165)
41 Syn Człowieczy pośle swoich aniołów, a oni zbiorą z jego królestwa wszystkie zgorszenia i tych, którzy popełniają nieprawość;
The Son of man will send forth His angels, and they will gather out of his kingdom all things that offend, and those who do iniquity,
42 I wrzucą ich do pieca ognistego. Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.
and will cast them into the furnace of the fire: and there shall be weeping and gnashing of teeth.
43 Wtedy sprawiedliwi będą jaśnieć jak słońce w królestwie swego Ojca. Kto ma uszy do słuchania, niech słucha.
Then the righteous will shine as the sun in the kingdom of their Father. But let the one having ears, hear.
44 Ponownie królestwo niebieskie jest podobne do skarbu ukrytego w polu, który człowiek znalazł i ukrył. Uradowany nim poszedł, sprzedał wszystko, co miał, i kupił to pole.
The kingdom of the heavens is like unto a treasure having been hidden in a field; which a man having found, concealed; and from his joy he goes and sells all things so many as he has, and buys that field.
45 Królestwo niebieskie podobne jest też do kupca, który szukał pięknych pereł.
Again, the kingdom of the heavens is like unto a man seeking beautiful pearls:
46 A znalazłszy jedną bardzo cenną perłę, poszedł, sprzedał wszystko, co miał, i kupił ją.
and having found one pearl of great price, having gone away he sold all things, so many as he had, and bought it.
47 Królestwo niebieskie podobne jest również do sieci zarzuconej w morze i zagarniającej [ryby] wszelkiego rodzaju.
Again, the kingdom of the heavens is like unto a net cast into the sea, and gathering of every kind;
48 Gdy się napełniła, [rybacy] wyciągnęli ją na brzeg, a usiadłszy, dobre [ryby] wybrali do naczyń, a złe wyrzucili.
which, when it was filled, drawing up on the shore, and sitting down, they gathered the good into baskets, and threw the bad away.
49 Tak będzie przy końcu świata: wyjdą aniołowie i wyłączą złych spośród sprawiedliwych; (aiōn g165)
So it will be in the end of the age: the angels will go forth, and will separate the wicked from the midst of the righteous, (aiōn g165)
50 I wrzucą ich do pieca ognistego. Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.
and will cast them into the furnace of the fire: and there shall be weeping and gnashing of teeth.
51 Jezus ich zapytał: Zrozumieliście to wszystko? Odpowiedzieli mu: Tak, Panie.
Do you understand all these things? They say to Him, Yea.
52 A on powiedział do nich: Dlatego każdy uczony w Piśmie, [który jest] pouczony o królestwie niebieskim, podobny jest do gospodarza, który wydobywa ze swego skarbca nowe i stare rzeczy.
And He said to them, Therefore every scribe having been discipled into the kingdom of the heavens is like unto a man who is a landlord, who bringeth out of his treasure things both new and old.
53 Kiedy Jezus dokończył tych przypowieści, odszedł stamtąd.
And it came to pass, when Jesus finished these parables, He departed thence.
54 A przyszedłszy w swoje rodzinne strony, nauczał ludzi w ich synagodze, tak że się bardzo zdumiewali i mówili: Skąd on ma tę mądrość i moc?
And having come into His own country He was teaching them in their synagogue, so that they were astonished, and said, Whence this wisdom and these miracles unto Him?
55 Czyż to nie jest syn cieśli? Czyż jego matce nie jest na imię Maria, a jego bracia [to] Jakub, Józef, Szymon i Juda?
Is not He the son of the carpenter? is not His mother called Mary? are not His brothers, James, and Joses, and Simon, and Judas?
56 A jego siostry, czyż wszystkie nie są wśród nas? Skąd więc on ma to wszystko?
And are not His sisters all here with us? Whence then are these things to Him?
57 I byli nim zgorszeni. Lecz Jezus powiedział do nich: Nigdzie nie jest prorok bez czci, tylko w swojej ojczyźnie i w swoim domu.
And they were offended in Him. And Jesus said to them; A prophet is not without honor, except in his own country, and in his own house.
58 I nie uczynił tam wielu cudów z powodu ich niewiary.
And He did not many mighty works there on account of their unbelief.
