< Mateusza 12 >
1 W tym czasie Jezus przechodził w szabat wśród zbóż, a jego uczniowie byli głodni i zaczęli zrywać kłosy, i jeść.
At that time Iesus went on a Sabbath day through ye corne, and his disciples were an hungred, and bega to plucke ye eares of corne and to eate.
2 Kiedy faryzeusze to zobaczyli, powiedzieli mu: Oto twoi uczniowie robią to, czego nie wolno robić w szabat.
And when the Pharises sawe it, they saide vnto him, Beholde, thy disciples doe that which is not lawfull to doe vpon the Sabbath.
3 A on im powiedział: Czy nie czytaliście, co zrobił Dawid, gdy był głodny, on i ci, którzy z nim byli?
But he said vnto them, Haue ye not read what Dauid did when he was an hungred, and they that were with him?
4 Jak wszedł do domu Bożego i jadł chleby pokładne, których nie wolno było jeść jemu ani tym, którzy z nim byli, tylko samym kapłanom?
Howe he entred into ye house of God, and did eate the shewe bread, which was not lawfull for him to eate, neither for them which were with him, but onely for the Priestes?
5 Albo czy nie czytaliście w prawie, że w szabat kapłani w świątyni naruszają szabat, a są bez winy?
Or haue ye not read in the Lawe, how that on the Sabbath dayes the Priestes in the Temple breake the Sabbath, and are blameles?
6 Ale mówię wam, że tu jest [ktoś] większy niż świątynia.
But I say vnto you, that here is one greater then the Temple.
7 A gdybyście wiedzieli, co to znaczy: Miłosierdzia chcę, a nie ofiary, nie potępialibyście niewinnych.
Wherefore if ye knewe what this is, I will haue mercie, and not sacrifice, ye would not haue condemned the innocents.
8 Syn Człowieczy bowiem jest też Panem szabatu.
For the sonne of man is Lord, euen of the Sabbath.
9 I odszedłszy stamtąd, wszedł do ich synagogi.
And he departed thence, and went into their Synagogue:
10 A był tam człowiek, który miał uschłą rękę. I chcąc go oskarżyć, zapytali: Czy wolno uzdrawiać w szabat?
And beholde, there was a man which had his hand dried vp. And they asked him, saying, Is it lawfull to heale vpon a Sabbath day? that they might accuse him.
11 A on im odpowiedział: Któż z was, mając jedną owcę, która w szabat wpadłaby do dołu, nie chwyci jej i nie wyciągnie?
And he said vnto the, What man shall there be among you, that hath a sheepe, and if it fal on a Sabbath day into a pit, doth not take it and lift it out?
12 A o ileż ważniejszy jest człowiek niż owca! Tak więc wolno w szabat dobrze czynić.
How much more then is a man better then a sheepe? therefore, it is lawfull to doe well on a Sabbath day.
13 Wtedy powiedział do tego człowieka: Wyciągnij rękę. On ją wyciągnął i znowu stała się zdrowa jak i druga.
Then said he to the man, Stretch forth thine hand. And he stretched it foorth, and it was made whole as the other.
14 A faryzeusze, wyszedłszy, naradzali się przeciwko niemu, w jaki sposób go zgładzić.
Then the Pharises went out, and consulted against him, howe they might destroy him.
15 Lecz Jezus, poznawszy to, odszedł stamtąd. Poszło za nim mnóstwo ludzi, a on uzdrowił ich wszystkich.
But whe Iesus knew it, he departed thece, and great multitudes folowed him, and he healed the al,
16 I przykazał im, aby go nie ujawniali;
And charged them in threatning wise, that they should not make him knowen,
17 Żeby się wypełniło, co zostało powiedziane przez proroka Izajasza, który powiedział:
That it might be fulfilled, which was spoken by Esaias the Prophet, saying,
18 Oto mój sługa, którego wybrałem, mój umiłowany, w którym moja dusza ma upodobanie. Złożę na nim mojego Ducha, a on ogłosi sąd narodom.
Behold my seruant whom I haue chosen, my beloued in whom my soule deliteth: I wil put my Spirit on him, and he shall shewe iudgement to the Gentiles.
19 Nie będzie się spierał ani krzyczał i nikt nie usłyszy na ulicach jego głosu.
He shall not striue, nor crie, neither shall any man heare his voyce in the streetes.
20 Trzciny nadłamanej nie złamie, a knota tlącego się nie zagasi, dopóki nie doprowadzi sądu do zwycięstwa.
A bruised reede shall he not breake, and smoking flaxe shall he not quenche, till he bring forth iudgement vnto victorie.
21 A w jego imieniu narody będą pokładać nadzieję.
And in his Name shall the Gentiles trust.
22 Wtedy przyprowadzono do niego opętanego, który był ślepy i niemy. I uzdrowił go tak, że ten ślepy i niemy mówił i widział.
Then was brought to him one, possessed with a deuill, both blind, and dumme, and he healed him, so that he which was blind and dumme, both spake and saw.
23 A wszyscy ludzie, zdumieni, mówili: Czyż to nie jest syn Dawida?
And all the people were amased, and saide, Is not this that sonne of Dauid?
24 Ale faryzeusze, usłyszawszy to, powiedzieli: On nie wypędza demonów inaczej, jak tylko przez Belzebuba, władcę demonów.
But when the Pharises heard it, they saide, This man casteth the deuils no otherwise out, but through Beelzebub the prince of deuils.
25 Lecz Jezus, znając ich myśli, powiedział im: Każde królestwo podzielone wewnętrznie pustoszeje i żadne miasto albo dom podzielony wewnętrznie nie przetrwa.
But Iesus knew their thoughtes, and said to them, Euery kingdome deuided against it selfe, is brought to nought: and euery citie or house, deuided against it selfe, shall not stand.
26 A jeśli szatan wypędza szatana, jest podzielony wewnętrznie. Jakże więc przetrwa jego królestwo?
So if Satan cast out Satan, he is deuided against himself: how shall then his kingdom endure?
27 Jeśli ja przez Belzebuba wypędzam demony, to przez kogo wypędzają wasi synowie? Dlatego oni będą waszymi sędziami.
Also if I through Beelzebub cast out deuils, by whom doe your children cast them out? Therefore they shall be your iudges.
28 A jeśli ja wypędzam demony Duchem Bożym, to przyszło do was królestwo Boże.
But if I cast out deuils by ye Spirit of God, then is the kingdome of God come vnto you.
29 Albo jak może ktoś wejść do domu mocarza i zagrabić jego własność, jeśli najpierw nie zwiąże mocarza? Dopiero wtedy ograbi jego dom.
Els howe can a man enter into a strong mans house and spoyle his goods, except he first bind the strong man, and then spoile his house.
30 Kto nie jest ze mną, jest przeciwko mnie, a kto nie zbiera ze mną, rozprasza.
He that is not with me, is against me: and he that gathereth not with me, scattereth.
31 Dlatego mówię wam: Każdy grzech i bluźnierstwo będzie ludziom przebaczone, ale bluźnierstwo przeciwko Duchowi [Świętemu] nie będzie ludziom przebaczone.
Wherefore I say vnto you, euery sinne and blasphemie shalbe forgiuen vnto men: but the blasphemie against the holy Ghost shall not be forgiuen vnto men.
32 I ktokolwiek powie słowo przeciwko Synowi Człowieczemu, będzie mu przebaczone, ale kto mówi przeciwko Duchowi Świętemu, nie będzie mu przebaczone ani w tym świecie, ani w przyszłym. (aiōn )
And whosoeuer shall speake a word against the Sonne of man, it shall be forgiuen him: but whosoeuer shall speake against the holy Ghost, it shall not be forgiuen him, neither in this worlde, nor in the worlde to come. (aiōn )
33 Sprawcie, aby drzewo było dobre i jego owoc dobry, albo sprawcie, aby drzewo było złe i jego owoc zły. Po owocu bowiem poznaje się drzewo.
Either make the tree good, and his fruite good: or els make the tree euill, and his fruite euil: for the tree is knowen by the fruite.
34 Plemię żmijowe! Jakże możecie mówić dobre rzeczy, będąc złymi? Gdyż z obfitości serca mówią usta.
O generations of vipers, howe can you speake good things, when ye are euill? For of the abundance of the heart the mouth speaketh.
35 Dobry człowiek wydobywa z dobrego skarbca serca dobre [rzeczy], a zły człowiek wydobywa ze złego skarbca złe [rzeczy].
A good man out of the good treasure of his heart bringeth foorth good things: and an euill man out of an euill treasure, bringeth forth euill things.
36 Ale mówię wam, że z każdego bezużytecznego słowa, które wypowiedzą ludzie, zdadzą sprawę w dzień sądu.
But I say vnto you, that of euery idle word that men shall speake, they shall giue account thereof at the day of iudgement.
37 Bo na podstawie twoich słów będziesz usprawiedliwiony i na podstawie twoich słów będziesz potępiony.
For by thy wordes thou shalt be iustified, and by thy wordes thou shalt be condemned.
38 Wtedy niektórzy z uczonych w Piśmie i z faryzeuszy odpowiedzieli: Nauczycielu, chcemy widzieć znak od ciebie.
Then answered certaine of ye Scribes and of the Pharises, saying, Master, we would see a signe of thee.
39 A on odpowiedział im: Pokolenie złe i cudzołożne żąda znaku, ale żaden znak nie będzie mu dany, oprócz znaku proroka Jonasza.
But he answered and said to them, An euill and adulterous generation seeketh a signe, but no signe shall be giuen vnto it, saue that signe of the Prophet Ionas.
40 Jak bowiem Jonasz był w brzuchu wieloryba trzy dni i trzy noce, tak Syn Człowieczy będzie w sercu ziemi trzy dni i trzy noce.
For as Ionas was three daies and three nights in the whales belly: so shall the Sonne of man be three daies and three nights in ye heart of the earth.
41 Ludzie z Niniwy staną na sądzie z tym pokoleniem i potępią je, ponieważ pokutowali wskutek głoszenia Jonasza, a oto tu [ktoś] więcej niż Jonasz.
The men of Nineue shall rise in iudgement with this generation, and condemne it: for they repented at the preaching of Ionas: and behold, a greater then Ionas is here.
42 Królowa z Południa stanie na sądzie z tym pokoleniem i potępi je, bo przybyła z krańców ziemi, aby słuchać mądrości Salomona, a oto tu [ktoś] więcej niż Salomon.
The Queene of the South shall rise in iudgement with this generation, and shall condemne it: for she came from the vtmost partes of the earth to heare the wisdome of Salomon: and beholde, a greater then Salomon is here.
43 Kiedy nieczysty duch wychodzi z człowieka, przechadza się po miejscach bezwodnych, szukając odpoczynku, ale nie znajduje.
Nowe when the vncleane spirit is gone out of a man, he walketh throughout drie places, seeking rest, and findeth none.
44 Wtedy mówi: Wrócę do swego domu, z którego wyszedłem. A przyszedłszy, zastaje [go] pustym, zamiecionym i przyozdobionym.
Then he saith, I wil returne into mine house from whence I came: and when he is come, he findeth it emptie, swept and garnished.
45 Wówczas idzie i bierze ze sobą siedem innych duchów gorszych niż on sam i wszedłszy, mieszkają tam. I końcowy stan tego człowieka staje się gorszy niż początkowy. Tak będzie i z tym złym pokoleniem.
Then he goeth, and taketh vnto him seuen other spirites worse then himselfe, and they enter in, and dwell there: and the ende of that man is worse then the beginning. Euen so shall it be with this wicked generation.
46 A gdy on jeszcze mówił do ludzi, jego matka i bracia stanęli przed domem, chcąc z nim rozmawiać.
While he yet spake to ye multitude, beholde, his mother, and his brethren stood without, desiring to speake with him.
47 I powiedział mu ktoś: Oto twoja matka i twoi bracia stoją przed domem, chcąc z tobą mówić.
Then one said vnto him, Beholde, thy mother and thy brethren stand without, desiring to speake with thee.
48 Lecz on odpowiedział temu, który mu to oznajmił: Któż jest moją matką i kto to są moi bracia?
But he answered, and said to him that told him, Who is my mother? and who are my brethren?
49 A wyciągnąwszy rękę ku swoim uczniom, powiedział: Oto moja matka i moi bracia!
And he stretched foorth his hand toward his disciples, and said, Beholde my mother and my brethren.
50 Kto bowiem wypełnia wolę mojego Ojca, który jest w niebie, ten jest moim bratem i siostrą, i matką.
For whosoeuer shall doe my Fathers will which is in heauen, the same is my brother and sister and mother.