Marka 12
1 Wtedy zaczął do nich mówić w przypowieściach: [Pewien] człowiek założył winnicę, ogrodził ją płotem, wykopał prasę, zbudował wieżę i wydzierżawił ją rolnikom, i wyjechał.
Presently Jesus began to speak to them in parables. "There was once a man," he said, "who planted a vineyard, put a fence around it, dug a pit for the wine-press, built a tower, rented it to tenants, and went abroad.
2 A gdy nadszedł czas, posłał do rolników sługę, aby odebrał od nich plony winnicy.
At vintage-time he sent a slave to the vine-dressers to collect some of the proceeds of the vineyard;
3 Lecz oni schwytali go, pobili i odesłali z niczym.
but they seized him, and flogged him, and sent him away empty-handed.
4 I znowu posłał do nich innego sługę, którego ukamienowali, zranili w głowę i odesłali znieważonego.
Then he sent another slave to them; and this man they knocked over the head and handled shamefully.
5 Ponownie posłał innego [sługę], lecz i tego zabili. I wielu innych, z których jednych pobili, a innych pozabijali.
And he sent another; and him they killed; and many others; beating some, and killing some.
6 A mając jeszcze jednego, swego umiłowanego syna, posłał do nich na koniec i jego, mówiąc: Uszanują mego syna.
He had still one, a Son beloved, He sent him last to them, saying, "‘They will reverence my Son.’
7 Ale rolnicy mówili między sobą: To jest dziedzic. Chodźmy, zabijmy go, a dziedzictwo będzie nasze.
"But those tenants said to themselves. ‘Here is the heir! Come, let us kill him, and the inheritance will be ours.’
8 I schwytawszy go, zabili i wyrzucili z winnicy.
"So they took him and killed him, and threw his body out of the vineyard.
9 Cóż więc zrobi pan winnicy? Przyjdzie i wytraci tych rolników, a winnicę odda innym.
What will the owner of the Vineyard do?" "He will come and put the tenants to death," they said, "and will give the vineyard to others."
10 Czy nie czytaliście tych [słów] Pisma: Kamień, który odrzucili budujący, stał się kamieniem węgielnym;
"Have you not read this Scripture?" (he continued) "The very stone which the builders rejected Has now become the corner-stone;
11 Pan to sprawił i jest to cudowne w naszych oczach?
This is the Lord’s doing; It is marvelous in our eyes."
12 Starali się więc go schwytać, ale bali się ludu. Wiedzieli bowiem, że przeciwko nim powiedział tę przypowieść. Zostawili go więc i odeszli.
And they kept seeking to lay hold on him, but were afraid of the crowd, for they knew well that he had spoken this parable about them; so they left him and went away.
13 Potem posłali do niego niektórych z faryzeuszy i herodianów, aby go pochwycili w mowie.
But they sent some of the Pharisees to Jesus afterward, and some of the Herodians to entrap him in conversation.
14 Gdy przyszli, powiedzieli mu: Nauczycielu, wiemy, że jesteś prawdziwy i nie zważasz na nikogo. Nie oglądasz się bowiem na osobę ludzką, ale drogi Bożej w prawdzie uczysz. Czy wolno płacić podatek cesarzowi, czy nie? Mamy go płacić czy nie płacić?
So when they came, they said. "Teacher, we know that you are sincere and are not afraid of any one, for you do not regard the face of men; nay, but you reach the way of God in truth. Is it right to pay poll- tax to Caesar or not?
15 A on poznał ich obłudę i powiedział do nich: Czemu wystawiacie mnie na próbę? Przynieście mi grosz, żebym [mógł] go zobaczyć.
Shall we pay, or not pay?" But he, knowing well their hypocrisy, said to them. "Why are you testing me? Bring me a dollar for me to look at."
16 I przynieśli [mu]. A on ich zapytał: Czyj to wizerunek i napis? Odpowiedzieli mu: Cesarza.
And they brought it. "Whose likeness and inscription is this?" "Caesar’s," they answered.
17 Wtedy Jezus im powiedział: Oddawajcie więc cesarzowi to, co [należy do] cesarza, a co [należy do] Boga – Bogu. I podziwiali go.
And Jesus said, "Render to Caesar the things that are Caesar’s, and to God, the things that are God’s." They were amazed at him.
18 Potem przyszli do niego saduceusze, którzy mówią, że nie ma zmartwychwstania, i pytali go:
Then came up some Sadducees, men who say there is no resurrection. They too questioned him, saying.
19 Nauczycielu, Mojżesz nam napisał, że jeśli czyjś brat umrze i pozostawi żonę, a nie pozostawi dzieci, to jego brat ma ożenić się z jego żoną i wzbudzić potomstwo swemu bratu.
"Teacher, Moses taught us that if a man’s brother die, and leave a wife behind him, but no child, that his brother is to marry the widow and to raise up a family for his brother.
20 Otóż było siedmiu braci. Pierwszy ożenił się i umarł, nie zostawiwszy potomstwa.
There were once seven brothers, the eldest of whom married a wife, and died leaving no family.
21 Potem ożenił się z nią drugi i umarł, lecz i ten nie zostawił potomstwa, tak samo trzeci.
The second married her, and died without offspring; the third likewise;
22 I tak pojęło ją siedmiu braci, ale nie zostawili potomstwa. Na koniec, po wszystkich umarła i ta kobieta.
and the seven had her, and died without issue.
23 Przy zmartwychwstaniu więc, gdy powstaną, którego z nich będzie żoną? Bo siedmiu miało ją za żonę.
And last of all the woman too died. In the resurrection whose wife shall she be? For the seven had her as wife."
24 Na to Jezus im odpowiedział: Czyż nie dlatego błądzicie, że nie znacie Pisma ani mocy Boga?
"Is not this the reason for your error," Jesus answered them, "that you know not the Scripture nor the power of God?
25 Gdy bowiem zmartwychwstaną, ani się żenić nie będą, ani za mąż wychodzić, ale będą jak aniołowie w niebie.
When they rise from the dead men do not marry, and women are not given in marriage, but they are as the angels are in heaven.
26 A o umarłych, że będą wskrzeszeni, nie czytaliście w księdze Mojżesza, jak Bóg do niego z krzaka przemówił: Ja jestem Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba?
But in regard to the rising again of the dead, have you never read in the Book of Moses, in the passage about the Bush, how God spoke to him, saying, "I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob?
27 Bóg nie jest Bogiem umarłych, ale Bogiem żywych. Wy więc bardzo błądzicie.
God is not the God of the dead, but of the living. You are in grave error."
28 Podszedł jeden z uczonych w Piśmie i słysząc, że ze sobą rozmawiali [oraz] widząc, że im dobrze odpowiedział, zapytał go: Które przykazanie jest pierwsze ze wszystkich?
Just then up came one of the Scribes who had heard them arguing, and realized that Jesus had answered them admirably. "What commandment," he asked, "is the first of all?"
29 A Jezus mu odpowiedział: Pierwsze przykazanie ze wszystkich [jest to]: Słuchaj, Izraelu! Pan, nasz Bóg, Pan jest jeden.
Jesus replied. "The first is. "Hear, O Israel, the Lord our God is one Lord;
30 Będziesz więc miłował Pana, swego Boga, całym swym sercem, całą swą duszą, całym swym umysłem i z całej swojej siły. [To jest] pierwsze przykazanie.
and thou shalt love the Lord thy God, with all thy heart, and with all thy soul, and with all thy mind, and with all thy strength.
31 A drugie [jest do niego] podobne: Będziesz miłował swego bliźniego jak samego siebie. Nie ma innego przykazania większego od tych.
"The second is this, "Thou shall love thy neighbor as thyself. Other command greater than these there is none."
32 Wtedy powiedział mu uczony w Piśmie: Nauczycielu, zaprawdę dobrze powiedziałeś, że jeden jest Bóg i nie ma innego oprócz niego.
"Admirably said, O Teacher," exclaimed the Scribe. "You have truthfully said that He is one,
33 Miłować go całym sercem, całym umysłem, całą duszą i z całej siły i miłować bliźniego jak samego siebie znaczy więcej niż wszystkie całopalenia i ofiary.
and that beside him there is none other, and to love him with all one’s heart and with all one’s understanding and with all one’s might, and to love one’s neighbor as oneself is far beyond all whole burnt offerings and sacrifices."
34 A Jezus, widząc, że mądrze odpowiedział, rzekł do niego: Niedaleko jesteś od królestwa Bożego. I nikt nie śmiał go więcej pytać.
Jesus saw that he had answered with discrimination, and said to him, "You are not far from the kingdom of God." After that no one ventured to question him.
35 Nauczając w świątyni, Jezus zapytał: Jak [to jest], że uczeni w Piśmie mówią, że Chrystus jest Synem Dawida?
While he was teaching in the Temple courts, Jesus in his turn asked. "How is it that the Scribes say that the Christ is the son of David?
36 Sam Dawid bowiem powiedział przez Ducha Świętego: Rzekł Pan memu Panu: Siądź po mojej prawicy, aż położę twoich nieprzyjaciół jako podnóżek pod twoje stopy.
David himself said in the Holy Spirit, "The Lord said to my Lord,’Sit at my right hand until I make thy foes the footstool of thy feet.’
37 [Skoro] sam Dawid nazywa go Panem, [to] jak [może] być jego synem? A wielki tłum chętnie go słuchał.
"David himself then calls him Lord; so how can he be his son?" Now the great mass of the people were wont to listen to him with delight;
38 I mówił do nich w swoim nauczaniu: Strzeżcie się uczonych w Piśmie, którzy lubią chodzić w długich szatach i lubią pozdrowienia na rynkach;
and in his teaching he said. "Look out for the Scribes who like to walk about in long robes, and to receive salutations in the street, and to have prominent places in the synagogues,
39 I pierwsze krzesła w synagogach, i pierwsze miejsca na ucztach.
and seats of honor at dinner-parties;
40 Pożerają oni domy wdów i dla pozoru odprawiają długie modlitwy. Ci otrzymają surowszy wyrok.
they who consume the property of widows and make long, pretentious prayers. The greater shall their condemnation be."
41 A siedząc naprzeciw skarbony, Jezus przypatrywał się, jak ludzie wrzucali do niej pieniądze. Wielu bogaczy wrzucało wiele.
Then Jesus took his seat opposite the treasury and watched the people putting their offerings into the chest. Many rich people were putting in large sums.
42 Przyszła też pewna uboga wdowa i wrzuciła dwie drobne monety, czyli kwartnik.
There came also a poor widow who dropped in two little coins, worth a cent.
43 Wtedy zawołał swoich uczniów i powiedział im: Zaprawdę powiadam wam, że ta uboga wdowa wrzuciła więcej niż wszyscy, którzy wrzucali do skarbony.
On this he called his disciples to him, and said. "I tell you solemnly that this poor widow has put in more than all who have put their offerings into the treasury;
44 Wszyscy bowiem wrzucali z tego, co im zbywało, ale ona ze swego ubóstwa wrzuciła wszystko, co miała, całe swoje utrzymanie.
for they have all put in what they could spare out of their surplus, but she, out of her penury, has put in all that she possessed, her whole living."
