Łukasza 1
1 Ponieważ wielu podjęło się sporządzić opis tych wydarzeń, co do których mamy zupełną pewność;
To his Excellency, Theophilus. Many attempts have been already made to draw up an account of those events which have reached their conclusion among us,
2 Tak jak nam [je] przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa;
just as they were reported to us by those who from the beginning were eye-witnesses, and afterwards became bearers of the Message.
3 Postanowiłem i ja, który to wszystko od początku dokładnie wybadałem, opisać ci [to] po kolei, zacny Teofilu;
And, therefore, I also, since I have investigated all these events with great care from their very beginning, have resolved to write a connected history of them for you,
4 Abyś nabrał pewności co do tego, czego cię nauczono.
in order that you may be able to satisfy yourself of the accuracy of the story which you have heard from the lips of others.
5 Za dni Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan imieniem Zachariasz, ze zmiany Abiasza. Miał on za żonę [jedną] z córek Aarona, której na imię było Elżbieta.
In the reign of Herod, King of Judea, there was a priest named Zechariah, who belonged to the Division called after Abijah. His wife, whose name was Elizabeth, was also a descendant of Aaron.
6 Oboje byli sprawiedliwi w oczach Boga, postępując nienagannie według wszystkich przykazań i nakazów Pana.
They were both righteous people, who lived blameless lives, guiding their steps by all the commandments and ordinances of the Lord.
7 Nie mieli jednak dziecka, ponieważ Elżbieta była niepłodna, i oboje byli w podeszłym wieku.
But they had no child, Elizabeth being barren; and both of them were advanced in years.
8 A gdy pełnił służbę kapłańską przed Bogiem w kolejności swojej zmiany;
One day, when Zechariah was officiating as priest before God, during the turn of his Division,
9 Zgodnie ze zwyczajem urzędu kapłańskiego padł na niego los, aby wejść do świątyni Pana i palić kadzidło.
it fell to him by lot, in accordance with the practice among the priests, to go into the Temple of the Lord and burn incense;
10 A cała rzesza ludzi modliła się na zewnątrz w czasie kadzenia.
and, as it was the Hour of Incense, the people were all praying outside.
11 Wtedy ukazał mu się anioł Pana stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia.
And an angel of the Lord appeared to him, standing on the right of the Altar of Incense.
12 I przeraził się Zachariasz na jego widok, i ogarnął go strach.
Zechariah was startled at the sight and was awe-struck.
13 Lecz anioł powiedział do niego: Nie bój się, Zachariaszu, bo twoja modlitwa została wysłuchana. Elżbieta, twoja żona, urodzi ci syna, któremu nadasz imię Jan.
But the angel said to him: “Do not be afraid, Zechariah; your prayer has been heard, and your wife Elizabeth shall bear you a son, whom you shall call by the name John.
14 Będzie to dla ciebie radość i wesele; i wielu będzie się radować z jego narodzin.
He shall be to you a joy and a delight; and many shall rejoice over his birth.
15 Będzie bowiem wielki w oczach Pana. Nie będzie pił wina ani mocnego napoju i zostanie napełniony Duchem Świętym już w łonie swojej matki.
For he shall be great in the sight of the Lord; he shall not drink any wine or strong drink, and he shall be filled with the Holy Spirit from the very hour of his birth,
16 I wielu z synów Izraela nawróci do Pana, ich Boga.
and shall reconcile many of the Israelites to the Lord their God.
17 On bowiem pójdzie przed nim w duchu i mocy Eliasza, aby zwrócić serca ojców ku dzieciom, a opornych ku roztropności sprawiedliwych, aby przygotować Panu lud gotowy.
He shall go before him in the spirit and with the power of Elijah, ‘to reconcile fathers to their children’ and the disobedient to the wisdom of the righteous, and so make ready for the Lord a people prepared for him.”
18 I powiedział Zachariasz do anioła: Po czym to poznam? Bo ja jestem stary i moja żona jest w podeszłym wieku.
“How can I be sure of this?” Zechariah asked the angel. “For I am an old man and my wife is advanced in years.”
19 A anioł mu odpowiedział: Ja jestem Gabriel, który stoi przed Bogiem. Zostałem posłany, aby mówić do ciebie i przynieść ci tę radosną nowinę.
“I am Gabriel,” the angel answered, “who stand in the presence of God, and I have been sent to speak to you and to bring you this good news.
20 I będziesz niemy, i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, kiedy się to stanie, dlatego że nie uwierzyłeś moim słowom, które się wypełnią w swoim czasie.
And now you shall be silent and unable to speak until the day when this takes place, because you did not believe what I said, though my words will be fulfilled in due course.”
21 A ludzie czekali na Zachariasza i dziwili się, że tak długo przebywa w świątyni.
Meanwhile the people were watching for Zechariah, wondering at his remaining so long in the Temple.
22 Kiedy wyszedł, nie mógł do nich mówić. I zrozumieli, że miał widzenie w świątyni, bo dawał im znaki, i pozostał niemy.
When he came out, he was unable to speak to them, and they perceived that he had seen a vision there. But Zechariah kept making signs to them, and remained dumb.
23 A gdy skończyły się dni jego posługi, wrócił do swego domu.
And, as soon as his term of service was finished, he returned home.
24 Po tych dniach Elżbieta, jego żona, poczęła i ukrywała się przez pięć miesięcy, mówiąc:
After this his wife, Elizabeth, expecting to become a mother, lived in seclusion for five months.
25 Tak mi uczynił Pan w dniach, kiedy wejrzał [na mnie], aby zdjąć moją hańbę w oczach ludzi.
“This is what the Lord has done for me,” she said, “now that he has deigned to take away the reproach under which I have been living.”
26 A w szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret;
Six months later the angel Gabriel was sent from God to a town in Galilee called Nazareth,
27 Do dziewicy zaślubionej mężczyźnie, któremu na imię było Józef, z rodu Dawida; a dziewicy było na imię Maria.
to a maiden there who was betrothed to a man named Joseph, a descendant of David. Her name was Mary.
28 Kiedy anioł przyszedł do niej, powiedział: Witaj, obdarowana łaską, Pan jest z tobą. Błogosławiona jesteś między kobietami.
Gabriel came into her presence and said: “Hail, you who have been highly favoured! The Lord is with you.”
29 Ale ona, ujrzawszy [go], zlękła się z powodu jego słów i zastanawiała się, co miałoby znaczyć to pozdrowienie.
Mary was much disturbed at his words, and was wondering to herself what such a greeting could mean,
30 Wtedy anioł powiedział do niej: Nie bój się, Mario, znalazłaś bowiem łaskę u Boga.
when the angel spoke again: “Do not be afraid, Mary, for you have found favour with God.
31 Oto poczniesz w [swym] łonie i urodzisz syna, któremu nadasz imię Jezus.
And now, you shall be with child and give birth to a son, and you shall give him the name Jesus.
32 Będzie on wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da mu tron jego ojca Dawida.
The child shall be great and shall be called ‘Son of the Most High,’ and the Lord God will give him the throne of his ancestor David,
and he shall reign over the descendants of Jacob for ever; And to his kingdom there shall be no end.” (aiōn g165)
34 Wtedy Maria powiedziała do anioła: Jak to się stanie, skoro nie obcowałam z mężczyzną?
“How can this be?” Mary asked the angel. “For I have no husband.”
35 A anioł jej odpowiedział: Duch Święty zstąpi na ciebie i moc Najwyższego zacieni cię. Dlatego też to święte, co się z ciebie narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
“The Holy Spirit shall descend upon you,” answered the angel, “and the Power of the Most High shall overshadow you; and therefore the child will be called ‘holy,’ and ‘Son of God.’
36 A oto Elżbieta, twoja krewna, także poczęła syna w swojej starości i jest w szóstym miesiącu ta, którą nazywano niepłodną.
And Elizabeth, your cousin, is herself also expecting a son in her old age; and it is now the sixth month with her, though she is called barren;
37 Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego.
for no promise from God shall fail to be fulfilled.”
38 I powiedziała Maria: Oto służebnica Pana, niech mi się stanie według twego słowa. Wtedy odszedł od niej anioł.
“I am the servant of the Lord,” exclaimed Mary; “let it be with me as you have said.” Then the angel left her.
39 W tych dniach Maria wstała i poszła z pośpiechem w góry do miasta w Judei.
Soon after this Mary set out, and made her way quickly into the hill-country, to a town in Judah;
40 Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę.
and there she went into Zechariah’s house and greeted Elizabeth.
41 A gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Marii, poruszyło się dziecko w jej łonie i Elżbieta została napełniona Duchem Świętym.
When Elizabeth heard Mary’s greeting, the child moved within her, and Elizabeth herself was filled with the Holy Spirit,
42 I zawołała donośnym głosem: Błogosławiona jesteś między kobietami i błogosławiony jest owoc twego łona.
and cried aloud: “Blessed are you among women, and blessed is your unborn child!
43 A skądże mi to, że matka mego Pana przyszła do mnie?
But how have I this honour, that the mother of my Lord should come to me?
44 Gdy bowiem głos twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dziecko w moim łonie.
For, as soon as your greeting reached my ears, the child moved within me with delight!
45 A błogosławiona, która uwierzyła. Spełni się bowiem to, co zostało jej powiedziane przez Pana.
Happy indeed is she who believed that the promise which she received from the Lord would be fulfilled.”
46 Wtedy Maria powiedziała: Wielbi moja dusza Pana;
And Mary said: “My soul exalts the Lord,
47 I rozradował się mój duch w Bogu, moim Zbawicielu;
my spirit delights in God my Saviour;
48 Bo wejrzał na uniżenie swojej służebnicy. Oto bowiem wszystkie pokolenia będą mnie odtąd nazywać błogosławioną.
for he has remembered his servant in her lowliness; And from this hour all ages will count me happy!
49 Bo uczynił mi wielkie rzeczy ten, który jest mocny, i święte jest jego imię.
Great things has the Almighty done for me; And holy is his name.
50 A jego miłosierdzie z pokolenia na pokolenie nad tymi, którzy się go boją.
From age to age his mercy rests On those who reverence him.
51 Okazał moc swoim ramieniem i rozproszył pysznych w myślach ich serc.
Mighty are the deeds of his arm; He scatters the proud with their own devices,
52 Strącił mocarzy z tronów, a wywyższył pokornych.
he casts down princes from their thrones, and the lowly he uplifts,
53 Głodnych napełnił dobrami, a bogaczy odprawił z niczym.
the hungry he loads with gifts, and the rich he sends empty away.
54 Ujął się za Izraelem, swym sługą, pomny na [swoje] miłosierdzie;
He has stretched out his hand to his servant Israel, Ever mindful of his mercy
(As he promised to our forefathers) For Abraham and his race for ever.” (aiōn g165)
56 I została z nią Maria około trzech miesięcy, a potem wróciła do swego domu.
Mary stayed with Elizabeth about three months, and then returned to her home.
57 Dla Elżbiety zaś nadszedł czas porodu i urodziła syna.
When Elizabeth’s time came, she gave birth to a son;
58 A gdy jej sąsiedzi i krewni usłyszeli, że Pan okazał jej swoje wielkie miłosierdzie, cieszyli się razem z nią.
and her neighbours and relations, hearing of the great goodness of the Lord to her, came to share her joy.
59 A ósmego dnia przyszli, aby obrzezać dziecko, i [chcieli] nadać mu imię jego ojca, Zachariasza.
A week later they met to circumcise the child, and were about to call him ‘Zechariah’ after his father,
60 Ale jego matka powiedziała: Nie tak, lecz będzie się nazywał Jan.
when his mother interposed: “No, he is to be called John.”
61 I powiedzieli do niej: Nie ma nikogo w twoim rodzie, kogo by nazwano tym imieniem.
“You have no relation of that name!” they exclaimed;
62 Pytali więc znakami jego ojca, jak chce go nazwać.
and they made signs to the child’s father, to find out what he wished the child to be called.
63 A on poprosił o tabliczkę i napisał: Jan jest jego imię. I dziwili się wszyscy.
Asking for a writing-tablet, he wrote the words — ‘His name is John.’ Every one was surprised;
64 Natychmiast otworzyły się jego usta i [rozwiązał się] jego język, i mówił, wielbiąc Boga.
and immediately Zechariah recovered his voice and the use of his tongue, and began to bless God.
65 I padł strach na wszystkich ich sąsiadów, i po całej górskiej krainie judzkiej rozgłoszone zostały wszystkie te słowa.
All their neighbours were awe-struck at this; and throughout the hill-country of Judea the whole story was much talked about;
66 Wszyscy zaś, którzy o tym słyszeli, brali to sobie do serca i mówili: Cóż to będzie za dziecko? I była z nim ręka Pańska.
and all who heard it kept it in mind, asking one another — “What can this child be destined to become?” For the Power of the Lord was with him.
67 A Zachariasz, jego ojciec, będąc napełniony Duchem Świętym, prorokował:
Then his father Zechariah was filled with the Holy Spirit, and, speaking under inspiration, said:
68 Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela, bo nawiedził i odkupił swój lud;
“Blessed is the Lord, the God of Israel, Who has visited his people and wrought their deliverance,
69 I wzbudził nam róg zbawienia w domu Dawida, swego sługi;
and has raised up for us the Strength of our Salvation In the House of his servant David —
As he promised by the lips of his Holy Prophets of old — (aiōn g165)
71 [Że nas] wybawi od naszych nieprzyjaciół i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą;
Salvation from our enemies and from the hands of all that hate us,
72 Aby okazać miłosierdzie naszym ojcom i przypomnieć swoje święte przymierze;
showing mercy to our forefathers, And mindful of his sacred Covenant.
73 I przysięgę, którą złożył Abrahamowi, naszemu ojcu;
This was the oath which he swore to our forefather Abraham —
74 Że nam da, [abyśmy] mu służyli bez lęku, wybawieni z ręki naszych nieprzyjaciół;
That we should be rescued from the hands of our enemies,
75 W świętości i sprawiedliwości przed nim po wszystkie dni naszego życia.
and should serve him without fear in holiness and righteousness, In his presence all our days.
76 A ty, dziecko, będziesz nazwane prorokiem Najwyższego, bo pójdziesz przed obliczem Pana, aby przygotować jego drogi;
And thou, Child, shalt be called Prophet of the Most High, For thou shalt go before the Lord to make ready his way,
77 I żeby jego ludowi dać poznać zbawienie przez przebaczenie mu grzechów;
to give his people the knowledge of salvation In the forgiveness of their sins,
78 Dzięki serdecznemu miłosierdziu naszego Boga, przez które nawiedził nas wschód [słońca] z wysoka;
through the tender mercy of our God, Whereby the Dawn will break on us from Heaven,
79 Aby oświecić siedzących w ciemności i w cieniu śmierci, aby skierować nasze kroki na drogę pokoju.
to give light to those who dwell in darkness and the shadow of death, And guide our feet into the way of peace.”
80 A dziecko rosło i umacniało się w duchu, i przebywało na pustyniach aż do dnia ukazania się przed Izraelem.
The child grew and became strong in spirit; and he lived in the Wilds till the time came for his appearance before Israel.
