Łukasza 1
1 Ponieważ wielu podjęło się sporządzić opis tych wydarzeń, co do których mamy zupełną pewność;
Many have undertaken to compose an account of the things that have been fulfilled among us,
2 Tak jak nam [je] przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa;
just as they were handed down to us by the initial eyewitnesses and servants of the word.
3 Postanowiłem i ja, który to wszystko od początku dokładnie wybadałem, opisać ci [to] po kolei, zacny Teofilu;
Therefore, having carefully investigated everything from the beginning, it seemed good also to me to write an orderly account for you, most excellent Theophilus,
4 Abyś nabrał pewności co do tego, czego cię nauczono.
so that you may know the certainty of the things you have been taught.
5 Za dni Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan imieniem Zachariasz, ze zmiany Abiasza. Miał on za żonę [jedną] z córek Aarona, której na imię było Elżbieta.
In the time of Herod king of Judea there was a priest named Zechariah, who belonged to the priestly division of Abijah, and whose wife Elizabeth was a daughter of Aaron.
6 Oboje byli sprawiedliwi w oczach Boga, postępując nienagannie według wszystkich przykazań i nakazów Pana.
Both of them were righteous in the sight of God, walking blamelessly in all the commandments and decrees of the Lord.
7 Nie mieli jednak dziecka, ponieważ Elżbieta była niepłodna, i oboje byli w podeszłym wieku.
But they had no children, because Elizabeth was barren, and they were both well along in years.
8 A gdy pełnił służbę kapłańską przed Bogiem w kolejności swojej zmiany;
One day while Zechariah’s division was on duty and he was serving as priest before God,
9 Zgodnie ze zwyczajem urzędu kapłańskiego padł na niego los, aby wejść do świątyni Pana i palić kadzidło.
he was chosen by lot, according to the custom of the priesthood, to enter the temple of the Lord and burn incense.
10 A cała rzesza ludzi modliła się na zewnątrz w czasie kadzenia.
And at the hour of the incense offering, the whole congregation was praying outside.
11 Wtedy ukazał mu się anioł Pana stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia.
Just then an angel of the Lord appeared to Zechariah, standing at the right side of the altar of incense.
12 I przeraził się Zachariasz na jego widok, i ogarnął go strach.
When Zechariah saw him, he was startled and gripped with fear.
13 Lecz anioł powiedział do niego: Nie bój się, Zachariaszu, bo twoja modlitwa została wysłuchana. Elżbieta, twoja żona, urodzi ci syna, któremu nadasz imię Jan.
But the angel said to him, “Do not be afraid, Zechariah, because your prayer has been heard. Your wife Elizabeth will bear you a son, and you are to give him the name John.
14 Będzie to dla ciebie radość i wesele; i wielu będzie się radować z jego narodzin.
He will be a joy and delight to you, and many will rejoice at his birth,
15 Będzie bowiem wielki w oczach Pana. Nie będzie pił wina ani mocnego napoju i zostanie napełniony Duchem Świętym już w łonie swojej matki.
for he will be great in the sight of the Lord. He shall never take wine or strong drink, and he will be filled with the Holy Spirit even from his mother’s womb.
16 I wielu z synów Izraela nawróci do Pana, ich Boga.
Many of the sons of Israel he will turn back to the Lord their God.
17 On bowiem pójdzie przed nim w duchu i mocy Eliasza, aby zwrócić serca ojców ku dzieciom, a opornych ku roztropności sprawiedliwych, aby przygotować Panu lud gotowy.
And he will go on before the Lord in the spirit and power of Elijah, to turn the hearts of the fathers to their children and the disobedient to the wisdom of the righteous—to make ready a people prepared for the Lord.”
18 I powiedział Zachariasz do anioła: Po czym to poznam? Bo ja jestem stary i moja żona jest w podeszłym wieku.
“How can I be sure of this?” Zechariah asked the angel. “I am an old man, and my wife is well along in years.”
19 A anioł mu odpowiedział: Ja jestem Gabriel, który stoi przed Bogiem. Zostałem posłany, aby mówić do ciebie i przynieść ci tę radosną nowinę.
“I am Gabriel,” replied the angel. “I stand in the presence of God, and I have been sent to speak to you and to bring you this good news.
20 I będziesz niemy, i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, kiedy się to stanie, dlatego że nie uwierzyłeś moim słowom, które się wypełnią w swoim czasie.
And now you will be silent and unable to speak until the day this comes to pass, because you did not believe my words, which will be fulfilled at their proper time.”
21 A ludzie czekali na Zachariasza i dziwili się, że tak długo przebywa w świątyni.
Meanwhile, the people were waiting for Zechariah and wondering why he took so long in the temple.
22 Kiedy wyszedł, nie mógł do nich mówić. I zrozumieli, że miał widzenie w świątyni, bo dawał im znaki, i pozostał niemy.
When he came out and was unable to speak to them, they realized he had seen a vision in the temple. He kept making signs to them but remained speechless.
23 A gdy skończyły się dni jego posługi, wrócił do swego domu.
And when the days of his service were complete, he returned home.
24 Po tych dniach Elżbieta, jego żona, poczęła i ukrywała się przez pięć miesięcy, mówiąc:
After these days, his wife Elizabeth became pregnant and for five months remained in seclusion. She declared,
25 Tak mi uczynił Pan w dniach, kiedy wejrzał [na mnie], aby zdjąć moją hańbę w oczach ludzi.
“The Lord has done this for me. In these days He has shown me favor and taken away my disgrace among the people.”
26 A w szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret;
In the sixth month, God sent the angel Gabriel to a town in Galilee called Nazareth,
27 Do dziewicy zaślubionej mężczyźnie, któremu na imię było Józef, z rodu Dawida; a dziewicy było na imię Maria.
to a virgin pledged in marriage to a man named Joseph, who was of the house of David. And the virgin’s name was Mary.
28 Kiedy anioł przyszedł do niej, powiedział: Witaj, obdarowana łaską, Pan jest z tobą. Błogosławiona jesteś między kobietami.
The angel appeared to her and said, “Greetings, you who are highly favored! The Lord is with you.”
29 Ale ona, ujrzawszy [go], zlękła się z powodu jego słów i zastanawiała się, co miałoby znaczyć to pozdrowienie.
Mary was greatly troubled at his words and wondered what kind of greeting this might be.
30 Wtedy anioł powiedział do niej: Nie bój się, Mario, znalazłaś bowiem łaskę u Boga.
So the angel told her, “Do not be afraid, Mary, for you have found favor with God.
31 Oto poczniesz w [swym] łonie i urodzisz syna, któremu nadasz imię Jezus.
Behold, you will conceive and give birth to a son, and you are to give Him the name Jesus.
32 Będzie on wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da mu tron jego ojca Dawida.
He will be great and will be called the Son of the Most High. The Lord God will give Him the throne of His father David,
and He will reign over the house of Jacob forever. His kingdom will never end!” (aiōn g165)
34 Wtedy Maria powiedziała do anioła: Jak to się stanie, skoro nie obcowałam z mężczyzną?
“How can this be,” Mary asked the angel, “since I am a virgin?”
35 A anioł jej odpowiedział: Duch Święty zstąpi na ciebie i moc Najwyższego zacieni cię. Dlatego też to święte, co się z ciebie narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
The angel replied, “The Holy Spirit will come upon you, and the power of the Most High will overshadow you. So the Holy One to be born will be called the Son of God.
36 A oto Elżbieta, twoja krewna, także poczęła syna w swojej starości i jest w szóstym miesiącu ta, którą nazywano niepłodną.
Look, even Elizabeth your relative has conceived a son in her old age, and she who was called barren is in her sixth month.
37 Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego.
For no word from God will ever fail.”
38 I powiedziała Maria: Oto służebnica Pana, niech mi się stanie według twego słowa. Wtedy odszedł od niej anioł.
“I am the Lord’s servant,” Mary answered. “May it happen to me according to your word.” Then the angel left her.
39 W tych dniach Maria wstała i poszła z pośpiechem w góry do miasta w Judei.
In those days Mary got ready and hurried to a town in the hill country of Judah,
40 Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę.
where she entered the home of Zechariah and greeted Elizabeth.
41 A gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Marii, poruszyło się dziecko w jej łonie i Elżbieta została napełniona Duchem Świętym.
When Elizabeth heard Mary’s greeting, the baby leaped in her womb, and Elizabeth was filled with the Holy Spirit.
42 I zawołała donośnym głosem: Błogosławiona jesteś między kobietami i błogosławiony jest owoc twego łona.
In a loud voice she exclaimed, “Blessed are you among women, and blessed is the fruit of your womb!
43 A skądże mi to, że matka mego Pana przyszła do mnie?
And why am I so honored, that the mother of my Lord should come to me?
44 Gdy bowiem głos twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dziecko w moim łonie.
For as soon as the sound of your greeting reached my ears, the baby in my womb leaped for joy.
45 A błogosławiona, która uwierzyła. Spełni się bowiem to, co zostało jej powiedziane przez Pana.
Blessed is she who has believed that the Lord’s word to her will be fulfilled.”
46 Wtedy Maria powiedziała: Wielbi moja dusza Pana;
Then Mary said: “My soul magnifies the Lord,
47 I rozradował się mój duch w Bogu, moim Zbawicielu;
and my spirit rejoices in God my Savior!
48 Bo wejrzał na uniżenie swojej służebnicy. Oto bowiem wszystkie pokolenia będą mnie odtąd nazywać błogosławioną.
For He has looked with favor on the humble state of His servant. From now on all generations will call me blessed.
49 Bo uczynił mi wielkie rzeczy ten, który jest mocny, i święte jest jego imię.
For the Mighty One has done great things for me. Holy is His name.
50 A jego miłosierdzie z pokolenia na pokolenie nad tymi, którzy się go boją.
His mercy extends to those who fear Him, from generation to generation.
51 Okazał moc swoim ramieniem i rozproszył pysznych w myślach ich serc.
He has performed mighty deeds with His arm; He has scattered those who are proud in the thoughts of their hearts.
52 Strącił mocarzy z tronów, a wywyższył pokornych.
He has brought down rulers from their thrones, but has exalted the humble.
53 Głodnych napełnił dobrami, a bogaczy odprawił z niczym.
He has filled the hungry with good things, but has sent the rich away empty.
54 Ujął się za Izraelem, swym sługą, pomny na [swoje] miłosierdzie;
He has helped His servant Israel, remembering to be merciful,
as He promised to our fathers, to Abraham and his descendants forever.” (aiōn g165)
56 I została z nią Maria około trzech miesięcy, a potem wróciła do swego domu.
Mary stayed with Elizabeth for about three months and then returned home.
57 Dla Elżbiety zaś nadszedł czas porodu i urodziła syna.
When the time came for Elizabeth to have her child, she gave birth to a son.
58 A gdy jej sąsiedzi i krewni usłyszeli, że Pan okazał jej swoje wielkie miłosierdzie, cieszyli się razem z nią.
Her neighbors and relatives heard that the Lord had shown her great mercy, and they rejoiced with her.
59 A ósmego dnia przyszli, aby obrzezać dziecko, i [chcieli] nadać mu imię jego ojca, Zachariasza.
On the eighth day, when they came to circumcise the child, they were going to name him after his father Zechariah.
60 Ale jego matka powiedziała: Nie tak, lecz będzie się nazywał Jan.
But his mother replied, “No! He shall be called John.”
61 I powiedzieli do niej: Nie ma nikogo w twoim rodzie, kogo by nazwano tym imieniem.
They said to her, “There is no one among your relatives who bears this name.”
62 Pytali więc znakami jego ojca, jak chce go nazwać.
So they made signs to his father to find out what he wanted to name the child.
63 A on poprosił o tabliczkę i napisał: Jan jest jego imię. I dziwili się wszyscy.
Zechariah asked for a tablet and wrote, “His name is John.” And they were all amazed.
64 Natychmiast otworzyły się jego usta i [rozwiązał się] jego język, i mówił, wielbiąc Boga.
Immediately Zechariah’s mouth was opened and his tongue was released, and he began to speak, praising God.
65 I padł strach na wszystkich ich sąsiadów, i po całej górskiej krainie judzkiej rozgłoszone zostały wszystkie te słowa.
All their neighbors were filled with awe, and people throughout the hill country of Judea were talking about these events.
66 Wszyscy zaś, którzy o tym słyszeli, brali to sobie do serca i mówili: Cóż to będzie za dziecko? I była z nim ręka Pańska.
And all who heard this wondered in their hearts and asked, “What then will this child become?” For the Lord’s hand was with him.
67 A Zachariasz, jego ojciec, będąc napełniony Duchem Świętym, prorokował:
Then his father Zechariah was filled with the Holy Spirit and prophesied:
68 Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela, bo nawiedził i odkupił swój lud;
“Blessed be the Lord, the God of Israel, because He has visited and redeemed His people.
69 I wzbudził nam róg zbawienia w domu Dawida, swego sługi;
He has raised up a horn of salvation for us in the house of His servant David,
as He spoke through His holy prophets, those of ages past, (aiōn g165)
71 [Że nas] wybawi od naszych nieprzyjaciół i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą;
salvation from our enemies and from the hand of all who hate us,
72 Aby okazać miłosierdzie naszym ojcom i przypomnieć swoje święte przymierze;
to show mercy to our fathers and to remember His holy covenant,
73 I przysięgę, którą złożył Abrahamowi, naszemu ojcu;
the oath He swore to our father Abraham, to grant us
74 Że nam da, [abyśmy] mu służyli bez lęku, wybawieni z ręki naszych nieprzyjaciół;
deliverance from hostile hands, that we may serve Him without fear,
75 W świętości i sprawiedliwości przed nim po wszystkie dni naszego życia.
in holiness and righteousness before Him all the days of our lives.
76 A ty, dziecko, będziesz nazwane prorokiem Najwyższego, bo pójdziesz przed obliczem Pana, aby przygotować jego drogi;
And you, child, will be called a prophet of the Most High; for you will go on before the Lord to prepare the way for Him,
77 I żeby jego ludowi dać poznać zbawienie przez przebaczenie mu grzechów;
to give to His people the knowledge of salvation through the forgiveness of their sins,
78 Dzięki serdecznemu miłosierdziu naszego Boga, przez które nawiedził nas wschód [słońca] z wysoka;
because of the tender mercy of our God, by which the Dawn will visit us from on high,
79 Aby oświecić siedzących w ciemności i w cieniu śmierci, aby skierować nasze kroki na drogę pokoju.
to shine on those who live in darkness and in the shadow of death, to guide our feet into the path of peace.”
80 A dziecko rosło i umacniało się w duchu, i przebywało na pustyniach aż do dnia ukazania się przed Izraelem.
And the child grew and became strong in spirit; and he lived in the wilderness until the time of his public appearance to Israel.
