Łukasza 1
1 Ponieważ wielu podjęło się sporządzić opis tych wydarzeń, co do których mamy zupełną pewność;
जनाब थियुफिलुस, बड़े लोकेईं तैना गल्लां हेरी ज़ैना प्रभु-यीशुए कियोरी थी, ज़ैखन तै असन सेइं साथी थियो, ज़ेइसेरां तैनी अपनू सेवारू कम शुरू कियोरू थियूं। तैन मैनेईं होरि मैनन् यीशुएरे बारे मां शिक्षा देइतां परमेशरेरी सेवा की। बड़े मैनेईं तैन केरि गल्लां शुन्तां यीशुएरे बारे मां इश्शे लेइ इतिहासेरी किताब लिखी।
2 Tak jak nam [je] przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa;
3 Postanowiłem i ja, który to wszystko od początku dokładnie wybadałem, opisać ci [to] po kolei, zacny Teofilu;
मीं एप्पू तैन सैरी गल्लां केरि बड़े रोड़ेच़ारे छानबीन की। एल्हेरेलेइ, मीं एन रोड़ू लग्गू, कि अवं भी तुश्शे लेइ तैन गल्लां केरे बारे मां ठीक डंगे सेइं इतिहासेरी किताब लिखी।
4 Abyś nabrał pewności co do tego, czego cię nauczono.
अवं चाताईं कि तीं पतो लग्गे कि यीशुएरे बारे मां तैना गल्लां सच़्च़ी आन, ज़ैन केरे बारे मां तुसन शिक्षा मैल्लोरी थी।
5 Za dni Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan imieniem Zachariasz, ze zmiany Abiasza. Miał on za żonę [jedną] z córek Aarona, której na imię było Elżbieta.
यहूदिया इलाके मां, ज़ैखन हेरोदेस राज़ो राज़ केरतो थियो, त तैखन जकर्याह नंव्वेरो अक यहूदी याजक थियो। तै मैन्हु याजकां केरे टोली मां अबिय्याह नंव्वेरो टोली मरां थियो। तैसेरी कुआन्शारू नंव एलीशिबा थियूं। एलीशिबा हारूनेरे खानदेंनी मरां थी, (हारून इस्राएल लोकां केरो पेइलो याजक थियो)।
6 Oboje byli sprawiedliwi w oczach Boga, postępując nienagannie według wszystkich przykazań i nakazów Pana.
तैना दुइये प्रभु-परमेशरेरी नज़री मां धर्मी थियां ते कने परमेशरेरे सारे कानून ते सारे हुक्मन पुड़ बेइलज़ाम च़लनेबालां थियां।
7 Nie mieli jednak dziecka, ponieważ Elżbieta była niepłodna, i oboje byli w podeszłym wieku.
पन तैन केरि कोई औलाद न थी, किजोकि एलीशिबा बाँझ थी, ते तैना दुइये बुढ़ां थियां।
8 A gdy pełnił służbę kapłańską przed Bogiem w kolejności swojej zmiany;
एक्की फेरे, जकर्याहेरी टोली यरूशलेम नगरेरे मन्दरे मां सेवारू कम केरि राओरे थी, तैखन तै प्रभु परमेशरेरी हज़ूरी मां अपनू याजकेरू कम लोगोरो थियो केरने।
9 Zgodnie ze zwyczajem urzędu kapłańskiego padł na niego los, aby wejść do świątyni Pana i palić kadzidło.
याजकां केरे रीतरे मुताबिक तैनेईं परची छ़ेडतां जकर्याह च़ुनो कि तै प्रभु-परमेशरेरे मन्दरे मां गेइतां गुग्गल बाले।
10 A cała rzesza ludzi modliła się na zewnątrz w czasie kadzenia.
ज़ैखन तै गुग्गल बालने लोरो थियो, त तैखन मैन्हु केरि सारी भीड़ मन्दरेरे बेइर प्रार्थना केरि राओरी थी।
11 Wtedy ukazał mu się anioł Pana stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia.
तैखन अचानक प्रभु-परमेशरेरो अक स्वर्गदूत गुग्गल बालनेरी ठारारे देइने पासे खड़े भोइतां जकर्याह लेइहोव।
12 I przeraził się Zachariasz na jego widok, i ogarnął go strach.
ज़ैखन जकर्याहे स्वर्गदूत लाव, त तै घेमरोव ते बड़ो डेरि जेव।
13 Lecz anioł powiedział do niego: Nie bój się, Zachariaszu, bo twoja modlitwa została wysłuchana. Elżbieta, twoja żona, urodzi ci syna, któremu nadasz imię Jan.
पन स्वर्गदूते तैस सेइं ज़ोवं, “हे जकर्याह, न डर! ज़ैखन तीं प्रार्थना की, त परमेशरे तेरी प्रार्थना शुनी। एल्हेरेलेइ, तेरी कुआन्श एलीशिबाई मट्ठू भोनूए, ते तू तैसेरू नंव यूहन्ना रेख्खां।
14 Będzie to dla ciebie radość i wesele; i wielu będzie się radować z jego narodzin.
तैसेरे ज़र्म भोने सेइं तू बड़ो खुश भोलो। त बड़े लोक भी खुश भोले।
15 Będzie bowiem wielki w oczach Pana. Nie będzie pił wina ani mocnego napoju i zostanie napełniony Duchem Świętym już w łonie swojej matki.
तै प्रभु-परमेशरेरी नज़री मां महान भोलो, ते तैनी कोन्ची भी किसमेरी नश्शे बाले चीज़ त कने शराब कधे न लोड़े पियोरी, ते तै अपनि अम्मारे पेटे मां भोते वक्तेरां परमेशरेरी पवित्र आत्मारी शेक्ति सेइं भरपूर भोलो।
16 I wielu z synów Izraela nawróci do Pana, ich Boga.
तै इस्राएली लोकन मरां बड़े लोक परमेशरेरे पासे ज़ै तैन केरो प्रभु परमेशरे वापस तैस कां आनेलो, ज़ैना अपने पापां केरि वजाई सेइं परमेशरे करां दूर भोरे थिये।
17 On bowiem pójdzie przed nim w duchu i mocy Eliasza, aby zwrócić serca ojców ku dzieciom, a opornych ku roztropności sprawiedliwych, aby przygotować Panu lud gotowy.
ते तै एरो मैन्हु भोलो ज़ैस पुड़ एलिय्याहरी आत्मा ते कने शक्ति भोली। तै परमेशरेरी बत तियार केरेलो, तैस अग्री-अग्री च़लेलो ताके हाज बव्वां केरो दिल औलादरे पासे ते परमेशर न मन्नेबाले लोकन धेर्मी लोकां केरे बत्तां केरे पासे बदलेलो, ताके ज़ैखन प्रभु एज्जे त लोक तियार भोन।”
18 I powiedział Zachariasz do anioła: Po czym to poznam? Bo ja jestem stary i moja żona jest w podeszłym wieku.
जकर्याहे स्वर्गदूते पुच़्छ़ू, “अवं केन्च़रे मेन्नी एन असन सेइं भोनूए, अवं त बुढोइं ते मेरी कुआन्श भी बुढी भोरीए।”
19 A anioł mu odpowiedział: Ja jestem Gabriel, który stoi przed Bogiem. Zostałem posłany, aby mówić do ciebie i przynieść ci tę radosną nowinę.
स्वर्गदूते जुवाब दित्तो, “अवं जिब्राईल आईं अवं परमेशरे कां खड़ो भोताईं, अवं एल्हेरेलेइ भेज़ोरोईं, कि अवं तीं सेइं गल केरि ते तीं ए खुशखबरी शुनेई।
20 I będziesz niemy, i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, kiedy się to stanie, dlatego że nie uwierzyłeś moim słowom, które się wypełnią w swoim czasie.
ते हेर ज़ां तगर एना गल्लां पूरी न भोन तेरी ज़बान बंद भोली, ते तू गल न केरि सकेलो किजोकि तीं मेरी गल्लां केरू याकीन नईं कियेरू ज़ैना अपने वक्ते पुड़ पूरी भोनिन।”
21 A ludzie czekali na Zachariasza i dziwili się, że tak długo przebywa w świątyni.
ते ज़ैखन जकर्याह ते स्वर्गदूत मन्दरे मां गल्लां लोरे थिये केरने त लोक मन्दरेरे बेइर अंगने मां जकर्याहे बलगने लोरे थिये, तैना बड़े हैरान भोइजेइ कि जकर्याहे मन्दरे मां एत्रू च़िर किजो लाव।
22 Kiedy wyszedł, nie mógł do nich mówić. I zrozumieli, że miał widzenie w świątyni, bo dawał im znaki, i pozostał niemy.
ज़ैखन तै बेइर निस्सो, त तै कुजी न बटो ते तैन लोकेईं बुझ़ी छ़डू, कि एनी मन्दरे मां किछ दर्शन लाहेरूए किजोकि तै इशारो केरतो थियो, पन कुजी न थियो बटतो।
23 A gdy skończyły się dni jego posługi, wrócił do swego domu.
ज़ेइस यरूशलेम नगरेरे मन्दरे मां जकर्याहरू एक्की हफतेरे याजकेरी सेवारू कम पूरू भोवं, त तै अपने घरे जो च़लो जेव।
24 Po tych dniach Elżbieta, jego żona, poczęła i ukrywała się przez pięć miesięcy, mówiąc:
किछ वक्तेरां बाद तैसेरी कुआन्श एलीशिबा दोज़ींतीए भोइ, ते तै पंच़ महीन्न तगर बेइर लोकन मां न जेई। तैसां ज़ोवं,
25 Tak mi uczynił Pan w dniach, kiedy wejrzał [na mnie], aby zdjąć moją hańbę w oczach ludzi.
“प्रभुए मीं पुड़ दया केरतां केत्रू महान कम कियूं, ते अवं दोज़ींती भोइ, ते ज़ैस गल्लरे वाजाई सेइं लोक मीं घटिया समझ़ते थिये, तै गल दूर की।”
26 A w szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret;
एलीशिबारे दोज़ींती भोनेरे शेइयोवं महीने जिब्राईल स्वर्गदूत परमेशरेरी तरफां गलील इलाकेरे नासरत नगरे मां,
27 Do dziewicy zaślubionej mężczyźnie, któremu na imię było Józef, z rodu Dawida; a dziewicy było na imię Maria.
एक्की अड्लैई कुइये कां भेज़ो। तैसारी कुड़माइ दाऊदेरे खानदाने मरां एक्की मड़दे सेइं भोरी थी ज़ेसेरू नवं यूसुफ थियूं, ते तैस कुइयरू नवं मरियम थियूं।
28 Kiedy anioł przyszedł do niej, powiedział: Witaj, obdarowana łaską, Pan jest z tobą. Błogosławiona jesteś między kobietami.
स्वर्गदूते तैस कां एइतां ज़ोवं, “आनन्द ते ज़ींत तेरी भोए, तीं पुड़ परमेशरेरी बड़ी दया भोरीए, प्रभु तीं सेइं साथिये!”
29 Ale ona, ujrzawszy [go], zlękła się z powodu jego słów i zastanawiała się, co miałoby znaczyć to pozdrowienie.
मरियम स्वर्गदूतेरी गल शुन्तां परेशान भोइतां सोचने लगी एन केरहु नमस्कारे?
30 Wtedy anioł powiedział do niej: Nie bój się, Mario, znalazłaś bowiem łaskę u Boga.
स्वर्गदूते तैस सेइं ज़ोवं “हे मरियम, डर न, किजोकि परमेशरेरो तीं पुड़ बड़ो अनुग्रह भोरोए।
31 Oto poczniesz w [swym] łonie i urodzisz syna, któremu nadasz imię Jezus.
तू दोज़ींती भोली तीं अक मट्ठू भोलू, ते तू तैसेरू नवं यीशु रेखां।
32 Będzie on wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da mu tron jego ojca Dawida.
तैन महान भोलू ते तैस जो परमप्रधान परमेशरेरू मट्ठू ज़ोले, ते परमेशर तैस तैसेरे पूर्वज दाऊद राज़ेरू ज़ेरो राज़ो बनालो।
ते तै याकूबेरे खानदाने पुड़ हमेशा राज़ केरेलो, ते तैसेरू राज़ कधे खतम न भोलू।” (aiōn g165)
34 Wtedy Maria powiedziała do anioła: Jak to się stanie, skoro nie obcowałam z mężczyzną?
मरियमा स्वर्गदूते पुच़्छ़ू, “एन केन्च़रे भोइ सकते? अवं त अड्लाई आईं।”
35 A anioł jej odpowiedział: Duch Święty zstąpi na ciebie i moc Najwyższego zacieni cię. Dlatego też to święte, co się z ciebie narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
स्वर्गदूते जुवाब दित्तो, “पवित्र आत्मा तीं पुड़ उतरेलो, ते परमप्रधान परमेशरेरी शक्ति तीं पुड़ सैयो केरेली एल्हेरेलेइ तै बच्चो ज़ै ज़र्मएलो तै पवित्र भोलो तैस जो परमेशरेरू मट्ठू ज़ोले।
36 A oto Elżbieta, twoja krewna, także poczęła syna w swojej starości i jest w szóstym miesiącu ta, którą nazywano niepłodną.
ते हेर तेरी रिशतेदार एलीशिबाई भी बुढ़े बारे मट्ठू भोने बालूए तैस जो लोक बाँझ ज़ोते थिये, तैस दोज़ींती शा महीने भोरेन।
37 Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego.
किजोकि परमेशरेरे लेइ किछ भी नमुमकिन नईं।”
38 I powiedziała Maria: Oto służebnica Pana, niech mi się stanie według twego słowa. Wtedy odszedł od niej anioł.
मरियमा स्वर्गदूते जुवाब दित्तो, “अवं परमेशरेरी सेवा केरती ज़ैन तीं ज़ोरूए तैन भोए।” तैखन स्वर्गदूत तैस करां च़लो जेव।
39 W tych dniach Maria wstała i poszła z pośpiechem w góry do miasta w Judei.
किछ दिहाड़न पत्ती मरियम तियार भोइतां यहूदियारे इलाकेरे एक्की पहाड़ी नगरे मां जेई।
40 Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę.
ते जकर्याहरे घरे मां गेइतां एलीशिबा जो नमस्कार कियूं।
41 A gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Marii, poruszyło się dziecko w jej łonie i Elżbieta została napełniona Duchem Świętym.
ज़ैखन एलीशिबा मरियमारू नमस्कार शुनू त बच्चो तैसारे पेटे मां उछ़ड़ने लगो ते एलीशिबा पवित्र आत्माई सेइं भेरोई जेई।
42 I zawołała donośnym głosem: Błogosławiona jesteś między kobietami i błogosławiony jest owoc twego łona.
ते बड़े ज़ोरे सेइं ज़ोने लगी, “तू कुआन्शन मां धन आस ते ज़ै बच्चो तीं ज़ांनोए तै भी धने!
43 A skądże mi to, że matka mego Pana przyszła do mnie?
ते मेरे लेइ बड़ी इज़्ज़तरी गल आए कि, मेरे प्रभुएरी अम्मा मीं कां आई!
44 Gdy bowiem głos twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dziecko w moim łonie.
किजोकि हेर ज़ेरि तेरे नमस्कारेरी आवाज़ मीं शुनी त बच्चे खुशी सेइं मेरे पेटे मां छालां लगो मारने।
45 A błogosławiona, która uwierzyła. Spełni się bowiem to, co zostało jej powiedziane przez Pana.
तू धन आस तीं तैन गल्लन पुड़ विश्वास कियो ज़ैना प्रभुए तीं सेइं ज़ोई कि, तैना पूरी भोली।”
46 Wtedy Maria powiedziała: Wielbi moja dusza Pana;
ते मरियमा ज़ोवं, “अवं प्रभुएरी तारीफ़ केरती।
47 I rozradował się mój duch w Bogu, moim Zbawicielu;
ते मेरी आत्मा मेरे मुक्ति देनेबाले परमेशरे सेइं खुशी भोइ।
48 Bo wejrzał na uniżenie swojej służebnicy. Oto bowiem wszystkie pokolenia będą mnie odtąd nazywać błogosławioną.
किजोकि तैनी अपनि सेवा केरने बैलरी गिरोरी हालती पुड़ नज़र की, अज़ेरां देइतां हर ज़मानेरे लोक मींजो धन ज़ोले।
49 Bo uczynił mi wielkie rzeczy ten, który jest mocny, i święte jest jego imię.
किजोकि परमेशरे मेरे लेइ बड़ां-बड़ां कम्मां कियोरन ते तैसेरू नवं पवित्र भोए।
50 A jego miłosierdzie z pokolenia na pokolenie nad tymi, którzy się go boją.
तैसेरी दया तैस करां डरने बालन पुड़ पीड़ी-पीड़ी तगर राचे।
51 Okazał moc swoim ramieniem i rozproszył pysznych w myślach ich serc.
तैनी अपने शेक्ति सेइं बड्डां-बड्डां कम्मां कियोरन तैनी घमण्डी तितर-बितर किये।
52 Strącił mocarzy z tronów, a wywyższył pokornych.
तैनी राज़े राज़ केरने करां रोके, ते तैनी नम्र लोकन आदर दित्ती।
53 Głodnych napełnił dobrami, a bogaczy odprawił z niczym.
तैनी नियन्ने रोड़ी-रोड़ी चीज़ेइं सेइं रज़ांने ते धन दौलती बाले खाली हथेइं भेज़े।
54 Ujął się za Izraelem, swym sługą, pomny na [swoje] miłosierdzie;
तैनी अपने वादे ज़ैना तैनी इश्शे दादन-पड़दादन सेइं कियोरे थिये याद किये, तैनी अपनि सेवा केरनेबाले इस्राएली लोकां केरि मद्दत की,
तैनी हमेशारे लेइ अब्राहमे पुड़ ते तैसेरी औलादी पुड़ दया केरनि याद रख्खी।” (aiōn g165)
56 I została z nią Maria około trzech miesięcy, a potem wróciła do swego domu.
मरियम कोई ट्लाई महीन्न तगर एलीशिबा सेइं साथी राई ते फिरी अपने घरजो आई।
57 Dla Elżbiety zaś nadszedł czas porodu i urodziła syna.
एलीशिबारो गल्हे बिशनेरो वक्त एज्जी अव ते तैस मट्ठू भोवं।
58 A gdy jej sąsiedzi i krewni usłyszeli, że Pan okazał jej swoje wielkie miłosierdzie, cieszyli się razem z nią.
तैसारे आसेपासेरे रिशतेदारेइं एन शुनू कि परमेशरे तैस पुड़ बड़ी दया कियोरिये ते तैस सेइं साथी खुशी मनाई।
59 A ósmego dnia przyszli, aby obrzezać dziecko, i [chcieli] nadać mu imię jego ojca, Zachariasza.
अठोवं दिहाड़े तैना मट्ठेरो खतनो केरने आए, ते तैना तैसेरू नवं तैसेरे बाजी केरे नव्वें पुड़ जकर्याह रखनू चाते थिये।
60 Ale jego matka powiedziała: Nie tak, lecz będzie się nazywał Jan.
पन तैसेरी अम्मा ज़ोने लगी, “नईं एसेरू नवं यूहन्ना भोलू।”
61 I powiedzieli do niej: Nie ma nikogo w twoim rodzie, kogo by nazwano tym imieniem.
किछ तैस जो ज़ोने लगे, “तुश्शी खानदेंनी मां कोई भी एस नव्वेंरो नईं।”
62 Pytali więc znakami jego ojca, jak chce go nazwać.
तैखन तैन लोकेईं जकर्याहरे पासे इशारे सेइं पुच़्छ़ू कि तू मट्ठेरू नवं कुन रखनू चातस?
63 A on poprosił o tabliczkę i napisał: Jan jest jego imię. I dziwili się wszyscy.
ते तैनी पटारी मगी ते तैस पुड़ लिखू, “एसेरू नवं यूहन्ना आए,” ते सब लोक हैरान रेइजे।
64 Natychmiast otworzyły się jego usta i [rozwiązał się] jego język, i mówił, wielbiąc Boga.
तैखने तैसेरी ज़िभ खुल्ली ते जकर्याह गल्लां लगो केरने ते परमेशरेरी तारीफ़ केरने लगो।
65 I padł strach na wszystkich ich sąsiadów, i po całej górskiej krainie judzkiej rozgłoszone zostały wszystkie te słowa.
ते आसे-पासेरे लोक एस तमाशे हेरतां हैरान रेइजे, ते यहूदियारे इलाकेरे एक्की पहाड़ी नगर मां एस गल्लरी चरचा भोने लगी।
66 Wszyscy zaś, którzy o tym słyszeli, brali to sobie do serca i mówili: Cóż to będzie za dziecko? I była z nim ręka Pańska.
ते शुन्ने बाले अपने-अपने मन्न मां सोचते थिये, “एन मट्ठू बड्डू भोइतां केरहु भोनूए?” किजोकि परमेशरेरी शक्ति अज़्ज़ेरी देंतीं एस सेइं साथीए?
67 A Zachariasz, jego ojciec, będąc napełniony Duchem Świętym, prorokował:
तैखन तैसेरो बाजी जकर्याह पवित्र आत्माई सेइं भेरोवं ते भविष्यिवाणी केरने लगो।
68 Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela, bo nawiedził i odkupił swój lud;
“प्रभु इस्राएलेरो परमेशर धन भोए, किजोकि तैनी एइतां अपने लोकन मुक्ति दित्तोरिये।
69 I wzbudził nam róg zbawienia w domu Dawida, swego sługi;
ते तैसेरे दास दाऊदेरे घराने मरां इश्शे लेइ अक मुक्ति देनेबालो भेज़ोरोए।
(बड़े पेइले ज़ेन्च़रे पवित्र नेबी केरे ज़िरिये ज़ोरू थियूं, ज़ैन शुरू करां देंते ओरूए।) (aiōn g165)
71 [Że nas] wybawi od naszych nieprzyjaciół i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą;
असां अपने दुश्मन करां ते बैर रखने बालन करां मुक्ति हासिल केरम।
72 Aby okazać miłosierdzie naszym ojcom i przypomnieć swoje święte przymierze;
ते तै इश्शे दादे पड़दादन पुड़ दया केरे ते अपनो पवित्र करार याद केर।
73 I przysięgę, którą złożył Abrahamowi, naszemu ojcu;
तै करार ज़ै तीं इश्शे पूर्वज अब्राहमे सेइं कियोरो थियो।
74 Że nam da, [abyśmy] mu służyli bez lęku, wybawieni z ręki naszych nieprzyjaciół;
कि तै असन हिम्मत देलो, कि असां अपने दुश्मन करां बगैर केन्ची भी डरे सेइं बेंच़ी सखम।
75 W świętości i sprawiedliwości przed nim po wszystkie dni naszego życia.
ते अपनि ज़िन्दगी तैस सोंफम ते सारी ज़िन्दगी पवित्रेइ ते धार्मिकता ज़ींम।
76 A ty, dziecko, będziesz nazwane prorokiem Najwyższego, bo pójdziesz przed obliczem Pana, aby przygotować jego drogi;
ते हे बच्चां तू नबी भोलो किजोकि तू परमेशरेरे अग्री-अग्री च़ेलतां लोकन तियार केरेलो कि परमेशर एजनोए।
77 I żeby jego ludowi dać poznać zbawienie przez przebaczenie mu grzechów;
तै अपने लोकन तैन केरे पाप माफ़ केरनेरे ज़िरिये मुक्तरे बारे मां ज्ञान देलो।
78 Dzięki serdecznemu miłosierdziu naszego Boga, przez które nawiedził nas wschód [słońca] z wysoka;
ते इश्शे परमेशरेरी दया एरी भोली ज़ेन्च़रे दिहाड़ो लौ देते तेन्च़रे मसीह स्वर्गेरां एज्जेलो।
79 Aby oświecić siedzących w ciemności i w cieniu śmierci, aby skierować nasze kroki na drogę pokoju.
ताके तैन केरे लेइ ज़ैना पापे मां ज़ीतन ते हमेशारे मौतरे खतरे मां रातन लौ दे, ते तै असन बत हिराए ताके अस सुखे सेइं ज़िन्दगी ज़ींम।”
80 A dziecko rosło i umacniało się w duchu, i przebywało na pustyniach aż do dnia ukazania się przed Izraelem.
तैन मट्ठू यानी यूहन्ना बेडोतो जेव ते आत्माई मां बद्धतो जेव ते इस्राएलेरे लोकन प्रचार केरने तगर सुनसान ठैरन मां राव।
