Łukasza 8
1 Następnie chodził po miastach i po wioskach, głosząc i opowiadając [ewangelię] królestwa Bożego. A [było] z nim dwunastu;
Kufumapo Yesu walendana muminshi, kaya kukambauka Mulumbe Waina wa Bwami bwa Lesa, walikuba ne beshikwiya bali likumi ne babili.
2 I kilka kobiet, które uwolnił od złych duchów i chorób: Maria, zwana Magdaleną, z której wyszło siedem demonów;
Ne batukashi nabamb balafunyiwa mishimu yaipa ne malwashi, Maliya waku Magadala uyo walikukute mishimu yaipa isanu ne ibili
3 Joanna, żona Chuzy, zarządcy [u] Heroda, Zuzanna i wiele innych, które służyły mu swoimi dobrami.
Yowana mukashi wa Kuza uyo walikuba kapitawo wa Helode, Susana, kayi ne nabambi bangi balikunyamfwilisha Yesu ne beshikwiya bakendi kusebensesha mali abo.
4 A gdy zeszło się wielu ludzi i z różnych miast przychodzili do niego, powiedział w przypowieści:
Bantu bangi balabungana kwalikuba Yesu kufuma muminshi. Lino nendi walabapa mukoshanyo eti,
5 Siewca wyszedł siać swoje ziarno. A gdy siał, jedno padło przy drodze i zostało podeptane, a ptaki niebieskie wydziobały je.
“Kwalikuba muntu umbi walaya akumwaya imbuto. Lino mpwalikumwaya, shimbi imbuto shalalakila munshila shalalyataulwa, bikeni byalashilya.
6 Inne padło na skałę, a gdy wzeszło, uschło, bo nie miało wilgoci.
Shimbi mbuto shalalakila pabulongo bwamabwe. Mposhalamena, misonga yalatatika kuyuma pakwinga kwalabula katonto mubulongo,
7 Inne zaś padło między ciernie, ale ciernie razem z nim wyrosły i zagłuszyły je.
Shimbi imbuto shalalakila patufukusa twa myunga, lino tufukusa pakukula twalatatika kushantilila.
8 A jeszcze inne padło na dobrą ziemię, a gdy wzrosło, wydało plon stokrotny. To powiedziawszy, zawołał: Kto ma uszy do słuchania, niech słucha.
Nomba shimbi imbuto shalalakila pabulongo bwaina. Shalakula ne kwikata myanda myanda.” Lino Yesu walamba ne liswi lyapelu kwambeti, “uyo ukute matwi, anyumfwe!”
9 I pytali go jego uczniowie: Co znaczy ta przypowieść?
Beshikwiya bakendi balamwipusha pabupandulwishi bwa mukoshanyo uwu.
10 A on im powiedział: Wam dano poznać tajemnice królestwa Bożego, ale innym [opowiada się] w przypowieściach, aby patrząc, nie widzieli i słysząc, nie rozumieli.
Yesu walakumbuleti, “Amwe mwalapewa kwinshiba bintu byasolama bya Bwami bwa Lesa. Nsombi bambi bakute kunyumfwa bambilwa mumikoshanyo ekwambeti, ‘balangishishe, nomba babule kubona’ Kayi ‘Bakutike, nsombi batanyumfwishisha.’”
11 A takie [jest znaczenie] przypowieści: Ziarnem jest słowo Boże.
Kupandulula kwa mukoshanyo wa mbuto ni uku, imbuto ni Maswi a Lesa.
12 Tymi przy drodze są ci, którzy słuchają; potem przychodzi diabeł i zabiera słowo z ich serca, aby nie uwierzyli i nie zostali zbawieni.
Isho imbuto shalalakila munshila shakoshana ne bantu beshi kunyumfwa Maswi a Lesa, nomba pacindi cing'ana, Satana ukute kwafunya mumyoyo yabo kwambeti babule kushoma ne kupuluka.
13 A tymi na skale [są ci], którzy, gdy usłyszą, z radością przyjmują słowo. Nie mają jednak korzenia, wierzą do czasu, a w chwili pokusy odstępują.
Isho imbuto shalalakila pabulongo bwa mabwe shakoshana ne bantu abo balanyumfunga Maswi a Lesa ne kwatambula cakusangalala sombi pakwinga baliya miyanda yashimpa bakute kushoma kwa kacindi kang'ana neco na balasunkwa bakute kuwa.
14 To zaś, które padło między ciernie, to są ci, którzy słuchają słowa, ale odchodzą i przez troski, bogactwa i rozkosze życia zostają zagłuszeni i nie wydają owocu.
Isho imbuto shalalakila pamyunga shakoshana ne bantu beshi kunyumfwa Maswi a Lesa, nomba miyeyo yakuyanda bubile ne byeshikukondwelesha bikute kubakoma, neco nkabekata bisepo byakoma,
15 Lecz to, które [padło] na dobrą ziemię, to są ci, którzy szczerym i dobrym sercem usłyszeli słowo i zachowują je, i wydają owoc w cierpliwości.
Nsombi isho shalalakila mubulongo bwaina, shakosna ne bantu beshi kunyumfwa Maswi a Lesa, ne kwaikata ne kushoma mumyoyo yabo yaina, neco bakute kulimbikila mpaka kwikata bisepo.
16 Nikt, zapaliwszy świecę, nie nakrywa jej naczyniem i nie stawia pod łóżkiem, ale na świeczniku, aby ci, którzy wchodzą, widzieli światło.
“Kuliya muntu welela kumunika lampi ne kulifwekelela ne nongo nambi kubika mwinshi lyatebulu. Nsombi ukute ubika pelu kwambeti limunikile abo beti bengile mung'anda.”
17 Nie ma bowiem nic tajemnego, co by nie miało być ujawnione, ani nic ukrytego, o czym by się nie dowiedziano i co by nie wyszło na jaw.
“Pakwinga kuliya cintu casolama ceti cikabule kuyubulululwa patuba, kayi cintu ciliconse casolekwa ni cikabonekele patuba.
18 Uważajcie więc, jak słuchacie. Kto bowiem ma, temu będzie dodane, a kto nie ma, zostanie mu zabrane nawet to, co sądzi, że ma.
“Neco kamucenjelani mbuli ncomukute kunyufwa Maswi a Lesa. Pakwinga uyo ukute kendi nakabikilwepo, nsombi uyo wabula kantu nibakamulamune konse nkakute.”
19 Wtedy przyszli do niego jego matka i bracia, ale nie mogli podejść z powodu tłumu.
Lino banyina Yesu ne bamakwabo balashika nkwalikuba, lino baliya kucikonsha kushika pepi nendiye pacebo cakwambeti bantu balikuba bangi.
20 I dano mu znać, mówiąc: Twoja matka i twoi bracia stoją przed domem i chcą się z tobą widzieć.
Lino muntu naumbi walambila Yesu eti, “Bamanyenu ne bakwenu bemana pansa, balandanga kumubona.”
21 A on im odpowiedział: Moją matką i moimi braćmi są ci, którzy słuchają słowa Bożego i wypełniają je.
Nendi Yesu walabambileti, “Bama ne bakwetu niyabo beshi kunyumfwa Maswi a Lesa nekwinsa ncalambanga.”
22 Pewnego dnia wsiadł do łodzi ze swymi uczniami i powiedział do nich: Przeprawmy się na drugą stronę jeziora. I odpłynęli.
Busuba nabumbi Yesu ne beshikwiya bakendi balengila mubwato, Yesu walambeti, “Katutampukilani kutala kwa lwenje kusa.” Popelapo balanyamuka.
23 A gdy płynęli, usnął. I zerwał się gwałtowny wicher na jeziorze, [i] zalewało [łódź], tak że byli w niebezpieczeństwie.
Lino bwato mpobwalikuya, Yesu walona. Kwalesa cilukupwe cinene pamenshi. Bwato bwalatatika kwisula ne menshi kabuyanda pepi nekwibila.
24 Podeszli więc i obudzili go, mówiąc: Mistrzu, mistrzu, giniemy! Wówczas wstał, zgromił wiatr i wzburzone fale, a one się uspokoiły i nastała cisza.
Kufumapo beshikwiya balaya kuli Yesu ne kumwambileti, “Mwami, Mwami, kamupundukani tulafu!” Lino Yesu walapunduka walakalalila lukupwe ne mankape alamwena tonto
25 Wtedy powiedział do nich: Gdzież jest wasza wiara? A oni, bojąc się, dziwili się i mówili między sobą: Kim on jest, że nawet wichrom i wodzie rozkazuje, a są mu posłuszne?
Lino Yesu walambila beshikwiya bakendi eti, “Nomba lushomo lwenu lulikupeyo?” Nabo balatina nekupwilwa mano nkabepushanyeti, “Nomba uyu nimuntu uli econi lambilinga lukupwe nalo lulamunyumfwilinga?”
26 I przeprawili się do krainy Gadareńczyków, która leży naprzeciw Galilei.
Balo balashika kucishi ca Gelasa calangana ne cishi ca Galileya.
27 A gdy wyszedł na ląd, zabiegł mu [drogę] pewien człowiek z miasta, który od dłuższego czasu miał demony. Nie nosił ubrania i nie mieszkał w domu, lecz w grobowcach.
Yesu mpwalafuma mubwato walakumanya, mutuloba naumbi walafuma mumunshi. Mutuloba usa walikukute mishimu yaipa. Lingi walikwenda matakosha, nkalikwikala pa ng'anda nsombi mumaceni akumanda.
28 Gdy zobaczył Jezusa, krzyknął, upadł przed nim i zawołał donośnym głosem: Cóż ja mam z tobą, Jezusie, Synu Boga Najwyższego? Proszę cię, nie dręcz mnie.
Mpwalamubona Yesu, walolobesha ne kufukama kuntangu ne kwamba ne liswi lya pelu eti, “Nomba ndamwinshi cani amwe Yesu mwanendi Lesa wakwilu wapitapo? Ndamusengenga mutampesha.”
29 Rozkazał bowiem duchowi nieczystemu, aby wyszedł z tego człowieka. Bo od dłuższego czasu porywał go, a chociaż wiązano go łańcuchami i trzymano w pętach, on rwał więzy, a demon pędził go na pustynię.
Walambeco pakwinga Yesu walambila mushimu waipa eti ufumemo muli endiye. Mankanda angi mushimu wamwikata, nambi bantu bamusunga makasa ne ncetani kayi ne nshimbi kumyendo eti bamululamike, wali kasutula. Lino mishimu yaipa yalikumutwala ku cisuwa.
30 I zapytał go Jezus: Jak ci na imię? A on odpowiedział: Legion. Wiele bowiem demonów weszło w niego.
Lino Yesu wamwipusheti, “Njobe bani?” Neye walakumbuleti, “Njame likoto” Walambeco pakwinga walikukute mishimu yaipa ingi.
Lino popelapo mishimu yaipa iyo yalamupapata Yesu eti ataitandanyina kucisengu citali. (Abyssos g12)
32 A było tam wielkie stado świń, które pasły się na górze. I [demony] prosiły go, aby pozwolił im w nie wejść. I pozwolił im.
Lino mwinshi mwa mulundu mwalikuba litanga linene lya nkumba lyali kalilya. lino mishimu yaipa isa yalasenga Yesu eti yenga ingile munkumba isho, neye walaisuminisha.
33 Wtedy demony wyszły z tego człowieka i weszły w świnie. I ruszyło to stado pędem po urwisku do jeziora, i utonęło.
Lino yalafumamo mumutuloba usa ne kwingila munkumba, Lino litanga lyonse lyalaselemukila kumukolo lubilo kuya kulwenje nekuya kuliwalamo nekufwilamo.
34 A pasterze, widząc, co się stało, uciekli, a poszedłszy, oznajmili to w mieście i we wsiach.
Beshikwembela nkumba mpobalaboneco, balaya akwambila bantu balikwikala mumusena kayi ne muminshi calenshika.
35 I wyszli [ludzie], aby zobaczyć, co zaszło, a przyszedłszy do Jezusa, zastali człowieka, z którego wyszły demony, ubranego i przy zdrowych zmysłach, siedzącego u stóp Jezusa. I przestraszyli się.
Neco bantu balesa akubona calenshika. Mpobalashika kwalikuba Yesu, balacana muntu walafunyiwa mishimu yaipa wekala pepi ne Yesu kaliwafwala, mano kali akwana cena. Lino bantu balatina.
36 A ci, którzy [to] widzieli, opowiedzieli im, jak ten opętany został uzdrowiony.
Bantu balabona byalenshika balambila bantu mbuli ncalaba cena muntu uyo walikuba ne mishimu yaipa.
37 Wówczas cała ludność okolicznej krainy Gadareńczyków prosiła go, aby od nich odszedł, gdyż ogarnął ich wielki strach. Wtedy on wsiadł do łodzi i zawrócił.
Lino bantu bonse balikwikala mucishi ca Gelasa balapapatila Yesu eti afumemo mucishi cabo pacebo cakwambeti balatina. Kufumapo walengila mubwato kwambeti abwelele
38 A człowiek, z którego wyszły demony, prosił go, aby [mógł] przy nim zostać. Lecz Jezus odprawił go, mówiąc:
Lino mutuloba uyo walafunyiwa mishimu yaipa walasenga Yesu eti benga bonse, linoYesu walamukanisha ne kumwambileti,
39 Wróć do swego domu i opowiedz, jak wielkie rzeczy Bóg ci uczynił. I odszedł, opowiadając po całym mieście, jak wielkie rzeczy Jezus mu uczynił.
“Bwelela kucomwenu uye wambe bintu byonse Lesa mbyalakwinshili. Popelapo muntu usa walaya mumunshi wonse kaya kwamba sha bintu Yesu mbyalamwinshila.”
40 A gdy Jezus wrócił, ludzie przyjęli go [z radością]. Wszyscy bowiem go oczekiwali.
Lino Yesu mpwalabwelela kulubasu lumbi lwa lwenje bantu bangi balamutambula, balikuba bakondwa pakwinga bonse bali kaba mupembelela.
41 A oto przyszedł człowiek imieniem Jair, który był przełożonym synagogi. Upadł Jezusowi do nóg i prosił go, aby wszedł do jego domu.
Lino kwalesa muntu wali kukwiweti Yailo uyo wali kutangunina ng'anda yakupaililamo walesa kusuntama kuntangu kwa Yesu ne kumusengeti ayenga kung'anda yakendi.
42 Miał bowiem córkę jedynaczkę, [mającą] około dwunastu lat, która umierała. A gdy on szedł, ludzie napierali na niego.
pakwinga mwanendi mutukashi wa myaka likumi ne ibili mwana umowa, ngwalikukute wali kakolwa cakwambeti ngofwa. Yesu mpwalikuya, bantu bangi balamushankanya.
43 A kobieta, która od dwunastu lat cierpiała na krwotok i wydała na lekarzy całe [swoje] mienie, a żaden nie mógł jej uleczyć;
Palikuba mutukashi naumbi walikukolwa bulwashi bwa mukunko kwa byaka likumi ne bibili. Walapwisha buboni bwakendi bonse mubang'anga, nsombi kuliya muntu nambi umo walakonsha kumusengula.
44 Podeszła z tyłu, dotknęła brzegu jego szaty i natychmiast ustał jej krwotok.
Mutukashi uyo walesa kunyuma kwa Yesu pabantu bangi balikuba bamushinguluka nekwikata kucelele kwamunganjo wakendi, popelapo bulwashi bwamukunko bwalapwa.
45 Wtedy Jezus zapytał: Kto mnie dotknął? A gdy wszyscy się wypierali, Piotr i ci, którzy z nim [byli], powiedzieli: Mistrzu, ludzie się do ciebie cisną i tłoczą, a ty pytasz: Kto mnie dotknął?
Neco Yesu walepusheti, “Niyani lanjikata ku munganjo?” Bonse bantu balakana eti paliyawa. Petulo walambeti, “Kufula bantu balamukumyunga kayi bantu balamushankanyanga.”
46 Jezus jednak powiedział: Ktoś mnie dotknął, bo poczułem, że moc wyszła ze mnie.
Lino Yesu walambeti, “Nkwali muntu naumbi lanjikata kumunganjo, pakwinga ndanyumfu ngofu shimbi shilafumumo mulinjame.”
47 Wtedy kobieta, widząc, że się nie ukryje, z drżeniem podeszła i upadłszy przed nim, powiedziała wobec wszystkich ludzi, dlaczego go dotknęła i jak natychmiast została uzdrowiona.
Lino mutukashi usa mpwalaboneti nkela kusolamapo walalitwala kuli Yesu nkatutuma walawa kuntangu kwakendi Yesu. Ne kwamba byonse pamenso a bantu kabanyumfwa mbuli ncalamwikata kumunganjo ne kuba cena pacindi copeleco.
48 On zaś powiedział do niej: Ufaj, córko! Twoja wiara cię uzdrowiła, idź w pokoju.
Yesu walamwambileti, “Mwaname, pakwinga washoma njame, koya mulumuno.”
49 A gdy on jeszcze to mówił, przyszedł ktoś z [domu] przełożonego synagogi i powiedział: Twoja córka umarła, nie trudź Nauczyciela.
Yesu kacamba kwalesa muntu kufuma ku ng'anda ya mukulene wa ng'anda yakupaililamo ne kumwambila Yailo eti, “Mwanenu lafu kendi, mutapensha beshikwiyisha.”
50 Ale Jezus, słysząc [to], odezwał się do niego: Nie bój się, tylko wierz, a będzie uzdrowiona.
Yesu mpwalanyumfwa makani ayo walambila Yailo eti, “Utatina, koshoma, mwanobe nabe cena.”
51 Gdy przyszedł do domu, nie pozwolił wejść ze sobą nikomu oprócz Piotra, Jakuba i Jana oraz ojca i matki dziewczynki.
Yesu mpwalashika kung'anda ya Yailo liya kusuminisha muntu nambi umo eti engilemo, nsombi Petulo, Yohane, ne Jemusi kayi ne baishi nebanyina ba mwana.
52 A wszyscy płakali i lamentowali nad nią. Lecz on powiedział: Nie płaczcie, nie umarła, tylko śpi.
Bantu bonse mung'anda bali kabalila mwana mutukashi walikuba wafwa. Necikabeco Yesu walabambileti, “Kamucilekani kulila pakwinga uyu mwana nkafwapo, wonowa tulo.”
53 I naśmiewali się z niego, wiedząc, że umarła.
Popelapo bonse balamuwela, pakwinga bonse balikwi shibeti lafu kendi.
54 A on wyrzucił wszystkich, ujął ją za rękę i zawołał: Dziewczynko, wstań!
Lino Yesu walekata mwana uyo pacikasa nekwambeti, “Mwana obe punduka!”
55 Wtedy jej duch powrócił i zaraz wstała, a on polecił, aby dano jej jeść.
Popelapo walaba muyumi, walanyamuka. Lino Yesu walabambileti bamupe cakulya mwana alye.
56 I zdumieli się jej rodzice. A on im nakazał, aby nikomu nie mówili [o tym], co się stało.
Baishi ne banyina ba mwana uyo balakankamana. Lino Yesu walabambileti kamutaya kwambila muntu uliyense pamakani aya alenshiki.
