Łukasza 19
1 A [Jezus] wszedł do Jerycha i przechodził przez nie.
And having entered, he was passing through Jericho,
2 [Był tam] pewien człowiek, imieniem Zacheusz, przełożony celników, a był on bogaty.
and lo, a man, by name called Zaccheus, and he was a chief tax-gatherer, and he was rich,
3 Pragnął on zobaczyć Jezusa, kto to jest, lecz nie mógł z powodu tłumu, bo był niskiego wzrostu.
and he was seeking to see Jesus, who he is, and was not able for the multitude, because in stature he was small,
4 Pobiegł więc naprzód i wszedł na drzewo sykomory, aby go zobaczyć, bo miał tamtędy przechodzić.
and having run forward before, he went up on a sycamore, that he may see him, because through that [way] he was about to pass by.
5 A gdy Jezus przyszedł na to miejsce, spojrzał w górę, zobaczył go i powiedział: Zacheuszu, zejdź szybko, bo dziś muszę zatrzymać się w twoim domu.
And as Jesus came up to the place, having looked up, he saw him, and said unto him, 'Zaccheus, having hastened, come down, for to-day in thy house it behoveth me to remain;'
6 I zszedł szybko, i przyjął go z radością.
and he having hastened did come down, and did receive him rejoicing;
7 A wszyscy, widząc to, szemrali: Do człowieka grzesznego przybył w gościnę.
and having seen [it], they were all murmuring, saying — 'With a sinful man he went in to lodge!'
8 Zacheusz zaś stanął i powiedział do Pana: Panie, oto połowę mojego majątku daję ubogim, a jeśli kogoś w czymś oszukałem, oddaję poczwórnie.
And Zaccheus having stood, said unto the Lord, 'Lo, the half of my goods, sir, I give to the poor, and if of any one anything I did take by false accusation, I give back fourfold.'
9 I powiedział Jezus do niego: Dziś zbawienie przyszło do tego domu, gdyż i on jest synem Abrahama.
And Jesus said unto him — 'To-day salvation did come to this house, inasmuch as he also is a son of Abraham;
10 Bo Syn Człowieczy przyszedł, aby szukać i zbawić to, co zginęło.
for the Son of Man came to seek and to save the lost.'
11 A gdy oni tego słuchali, opowiedział im dodatkowo przypowieść, dlatego że był blisko Jerozolimy, a oni myśleli, że wnet ma się objawić królestwo Boże.
And while they are hearing these things, having added he spake a simile, because of his being nigh to Jerusalem, and of their thinking that the reign of God is about presently to be made manifest.
12 Mówił więc: Pewien człowiek szlachetnego rodu udał się do dalekiego kraju, aby objąć królestwo, a potem wrócić.
He said therefore, 'A certain man of birth went on to a far country, to take to himself a kingdom, and to return,
13 A przywoławszy dziesięciu swoich sług, dał im dziesięć grzywien i powiedział do nich: Obracajcie [nimi], aż wrócę.
and having called ten servants of his own, he gave to them ten pounds, and said unto them, Do business — till I come;
14 Lecz jego poddani nienawidzili go i wysłali za nim poselstwo ze słowami: Nie chcemy, aby ten [człowiek] królował nad nami.
and his citizens were hating him, and did send an embassy after him, saying, We do not wish this one to reign over us.
15 A gdy wrócił po objęciu królestwa, rozkazał przywołać do siebie te sługi, którym dał pieniądze, aby się dowiedzieć, co każdy zyskał, handlując.
'And it came to pass, on his coming back, having taken the kingdom, that he commanded these servants to be called to him, to whom he gave the money, that he might know what any one had done in business.
16 Wtedy przyszedł pierwszy i powiedział: Panie, twoja grzywna zyskała dziesięć grzywien.
'And the first came near, saying, Sir, thy pound did gain ten pounds;
17 I powiedział do niego: Dobrze, sługo dobry, ponieważ byłeś wierny w małym, sprawuj władzę nad dziesięcioma miastami.
and he said to him, Well done, good servant, because in a very little thou didst become faithful, be having authority over ten cities.
18 Przyszedł też drugi i powiedział: Panie, twoja grzywna zyskała pięć grzywien.
'And the second came, saying, Sir, thy pound made five pounds;
19 Również temu powiedział: I ty władaj pięcioma miastami.
and he said also to this one, And thou, become thou over five cities.
20 A inny przyszedł i powiedział: Panie, oto twoja grzywna, którą miałem schowaną w chustce.
'And another came, saying, Sir, lo, thy pound, that I had lying away in a napkin;
21 Bałem się bowiem ciebie, bo jesteś człowiekiem surowym: bierzesz, czego nie położyłeś, i żniesz, czego nie posiałeś.
for I was afraid of thee, because thou art an austere man; thou takest up what thou didst not lay down, and reapest what thou didst not sow.
22 Wtedy mu odpowiedział: Na podstawie twoich słów osądzę cię, zły sługo. Wiedziałeś, że jestem człowiekiem surowym, który bierze, czego nie położył, i żnie, czego nie posiał.
'And he saith to him, Out of thy mouth I will judge thee, evil servant: thou knewest that I am an austere man, taking up what I did not lay down, and reaping what I did not sow!
23 Dlaczego więc nie dałeś moich pieniędzy do banku, abym po powrocie odebrał je z zyskiem?
and wherefore didst thou not give my money to the bank, and I, having come, with interest might have received it?
24 Do tych zaś, którzy stali obok, powiedział: Odbierzcie mu grzywnę i dajcie temu, który ma dziesięć grzywien.
'And to those standing by he said, Take from him the pound, and give to him having the ten pounds —
25 Odpowiedzieli mu: Panie, ma [już] dziesięć grzywien.
(and they said to him, Sir, he hath ten pounds) —
26 Zaprawdę powiadam wam, że każdemu, kto ma, będzie dodane, a temu, kto nie ma, zostanie zabrane nawet to, co ma.
for I say to you, that to every one having shall be given, and from him not having, also what he hath shall be taken from him,
27 Lecz tych moich nieprzyjaciół, którzy nie chcieli, abym nad nimi panował, przyprowadźcie tu i zabijcie na moich oczach.
but those my enemies, who did not wish me to reign over them, bring hither and slay before me.'
28 A powiedziawszy to, ruszył przodem, zmierzając do Jerozolimy.
And having said these things, he went on before, going up to Jerusalem.
29 A gdy przybliżył się do Betfage i Betanii, przy górze zwanej Oliwną, wysłał dwóch ze swoich uczniów;
And it came to pass, as he came nigh to Bethphage and Bethany, unto the mount called of the Olives, he sent two of his disciples,
30 Mówiąc: Idźcie do wioski, która jest naprzeciwko, a wchodząc do niej, znajdziecie oślątko uwiązane, na którym nigdy nie siedział żaden człowiek. Odwiążcie je i przyprowadźcie.
having said, Go away to the village over-against, in which, entering into, ye shall find a colt bound, on which no one of men did ever sit, having loosed it, bring [it];
31 A gdyby was ktoś spytał: Dlaczego [je] odwiązujecie? tak mu powiecie: Dlatego, że Pan go potrzebuje.
and if any one doth question you, Wherefore do ye loose [it]? thus ye shall say to him — The Lord hath need of it.'
32 Wtedy odeszli ci, którzy zostali posłani, i znaleźli [wszystko], jak im powiedział.
And those sent, having gone away, found according as he said to them,
33 A gdy odwiązywali oślątko, zapytali ich jego właściciele: Dlaczego odwiązujecie oślątko?
and while they are loosing the colt, its owners said unto them, 'Why loose ye the colt?'
34 A oni odpowiedzieli: Pan go potrzebuje.
and they said, 'The Lord hath need of it;'
35 I przyprowadzili je do Jezusa, położyli swoje szaty na oślątko i wsadzili [na nie] Jezusa.
and they brought it unto Jesus, and having cast their garments upon the colt, they did set Jesus upon it.
36 Kiedy jechał, słali swoje szaty na drodze.
And as he is going, they were spreading their garments in the way,
37 A gdy się już zbliżał do podnóża Góry Oliwnej, całe mnóstwo uczniów zaczęło radować się i donośnym głosem chwalić Boga za wszystkie cuda, które widzieli:
and as he is coming nigh now, at the descent of the mount of the Olives, the whole multitude of the disciples began rejoicing to praise God with a great voice for all the mighty works they had seen,
38 Mówili: Błogosławiony król, który przychodzi w imieniu Pana! Pokój w niebie i chwała na wysokościach!
saying, 'blessed [is] he who is coming, a king in the name of the Lord; peace in heaven, and glory in the highest.'
39 Lecz niektórzy faryzeusze spośród tłumu powiedzieli do niego: Nauczycielu, zgrom swoich uczniów.
And certain of the Pharisees from the multitude said unto him, 'Teacher, rebuke thy disciples;'
40 A on im odpowiedział: Mówię wam, jeśli oni będą milczeć, wnet kamienie będą wołać.
and he answering said to them, 'I say to you, that, if these shall be silent, the stones will cry out!'
41 A gdy się przybliżył i zobaczył miasto, zapłakał nad nim;
And when he came nigh, having seen the city, he wept over it,
42 Mówiąc: O gdybyś i ty poznało, przynajmniej w tym twoim dniu, co służy twemu pokojowi! Lecz teraz zakryte jest [to] przed twoimi oczami.
saying — 'If thou didst know, even thou, at least in this thy day, the things for thy peace; but now they were hid from thine eyes.
43 Przyjdą bowiem na ciebie dni, gdy twoi nieprzyjaciele otoczą cię wałem, oblegną cię i ścisną zewsząd.
'Because days shall come upon thee, and thine enemies shall cast around thee a rampart, and compass thee round, and press thee on every side,
44 Zrównają z ziemią ciebie i twoje dzieci, [które są] w tobie, i nie zostawią w tobie kamienia na kamieniu, dlatego żeś nie poznało czasu twego nawiedzenia.
and lay thee low, and thy children within thee, and they shall not leave in thee a stone upon a stone, because thou didst not know the time of thy inspection.'
45 A gdy wszedł do świątyni, zaczął wyganiać tych, którzy w niej sprzedawali i kupowali;
And having entered into the temple, he began to cast forth those selling in it, and those buying,
46 Mówiąc im: Jest napisane: Mój dom jest domem modlitwy, a wy zrobiliście z niego jaskinię zbójców.
saying to them, 'It hath been written, My house is a house of prayer — but ye made it a den of robbers.'
47 I nauczał każdego dnia w świątyni. Naczelni kapłani zaś i uczeni w Piśmie oraz przywódcy ludu szukali [sposobności], aby go zabić;
And he was teaching daily in the temple, but the chief priests and the scribes were seeking to destroy him — also the chiefs of the people —
48 Ale nie wiedzieli, co mogliby zrobić, bo wszyscy ludzie słuchali [go] z zapartym tchem.
and they were not finding what they shall do, for all the people were hanging on him, hearing him.
