Łukasza 1
1 Ponieważ wielu podjęło się sporządzić opis tych wydarzeń, co do których mamy zupełną pewność;
Since many have undertaken to set in order a narrative concerning those matters which have been fulfilled among us,
2 Tak jak nam [je] przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa;
even as those who from the beginning were eyewitnesses and servants of the word delivered them to us,
3 Postanowiłem i ja, który to wszystko od początku dokładnie wybadałem, opisać ci [to] po kolei, zacny Teofilu;
it seemed good to me also, having traced the course of all things accurately from the first, to write to you in order, most excellent Theophilus;
4 Abyś nabrał pewności co do tego, czego cię nauczono.
that you might know the certainty concerning the things in which you were instructed.
5 Za dni Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan imieniem Zachariasz, ze zmiany Abiasza. Miał on za żonę [jedną] z córek Aarona, której na imię było Elżbieta.
There was in the days of Herod, the king of Judea, a certain priest named Zechariah, of the priestly division of Abijah. He had a wife of the daughters of Aaron, and her name was Elisheva.
6 Oboje byli sprawiedliwi w oczach Boga, postępując nienagannie według wszystkich przykazań i nakazów Pana.
They were both righteous before God, walking blamelessly in all the commandments and ordinances of the Lord.
7 Nie mieli jednak dziecka, ponieważ Elżbieta była niepłodna, i oboje byli w podeszłym wieku.
But they had no child, because Elisheva was barren, and they both were well advanced in years.
8 A gdy pełnił służbę kapłańską przed Bogiem w kolejności swojej zmiany;
Now while he executed the priest’s office before God in the order of his division
9 Zgodnie ze zwyczajem urzędu kapłańskiego padł na niego los, aby wejść do świątyni Pana i palić kadzidło.
according to the custom of the priest’s office, his lot was to enter into the temple of the Lord and burn incense.
10 A cała rzesza ludzi modliła się na zewnątrz w czasie kadzenia.
The whole multitude of the people were praying outside at the hour of incense.
11 Wtedy ukazał mu się anioł Pana stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia.
An angel of the Lord appeared to him, standing on the right side of the altar of incense.
12 I przeraził się Zachariasz na jego widok, i ogarnął go strach.
Zechariah was troubled when he saw him, and fear fell upon him.
13 Lecz anioł powiedział do niego: Nie bój się, Zachariaszu, bo twoja modlitwa została wysłuchana. Elżbieta, twoja żona, urodzi ci syna, któremu nadasz imię Jan.
But the angel said to him, “Don’t be afraid, Zechariah, because your request has been heard. Your wife, Elisheva, will bear you a son, and you shall call his name Yochanan.
14 Będzie to dla ciebie radość i wesele; i wielu będzie się radować z jego narodzin.
You will have joy and gladness, and many will rejoice at his birth.
15 Będzie bowiem wielki w oczach Pana. Nie będzie pił wina ani mocnego napoju i zostanie napełniony Duchem Świętym już w łonie swojej matki.
For he will be great in the sight of the Lord, and he will drink no wine nor strong drink. He will be filled with the Holy Spirit, even from his mother’s womb.
16 I wielu z synów Izraela nawróci do Pana, ich Boga.
He will turn many of the children of Israel to the Lord their God.
17 On bowiem pójdzie przed nim w duchu i mocy Eliasza, aby zwrócić serca ojców ku dzieciom, a opornych ku roztropności sprawiedliwych, aby przygotować Panu lud gotowy.
He will go before him in the spirit and power of Elijah, ‘to turn the hearts of the fathers to the children,’ and the disobedient to the wisdom of the just; to prepare a people prepared for the Lord.”
18 I powiedział Zachariasz do anioła: Po czym to poznam? Bo ja jestem stary i moja żona jest w podeszłym wieku.
Zechariah said to the angel, “How can I be sure of this? For I am an old man, and my wife is well advanced in years.”
19 A anioł mu odpowiedział: Ja jestem Gabriel, który stoi przed Bogiem. Zostałem posłany, aby mówić do ciebie i przynieść ci tę radosną nowinę.
The angel answered him, “I am Gabriel, who stands in the presence of God. I was sent to speak to you and to bring you this good news.
20 I będziesz niemy, i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, kiedy się to stanie, dlatego że nie uwierzyłeś moim słowom, które się wypełnią w swoim czasie.
Behold, you will be silent and not able to speak until the day that these things will happen, because you didn’t believe my words, which will be fulfilled in their proper time.”
21 A ludzie czekali na Zachariasza i dziwili się, że tak długo przebywa w świątyni.
The people were waiting for Zechariah, and they marveled that he delayed in the temple.
22 Kiedy wyszedł, nie mógł do nich mówić. I zrozumieli, że miał widzenie w świątyni, bo dawał im znaki, i pozostał niemy.
When he came out, he could not speak to them. They perceived that he had seen a vision in the temple. He continued making signs to them, and remained mute.
23 A gdy skończyły się dni jego posługi, wrócił do swego domu.
When the days of his service were fulfilled, he departed to his house.
24 Po tych dniach Elżbieta, jego żona, poczęła i ukrywała się przez pięć miesięcy, mówiąc:
After these days Elisheva his wife conceived, and she hid herself five months, saying,
25 Tak mi uczynił Pan w dniach, kiedy wejrzał [na mnie], aby zdjąć moją hańbę w oczach ludzi.
“Thus has the Lord done to me in the days in which he looked at me, to take away my reproach among men.”
26 A w szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret;
Now in the sixth month, the angel Gabriel was sent from God to a city of Galilee named Nazareth,
27 Do dziewicy zaślubionej mężczyźnie, któremu na imię było Józef, z rodu Dawida; a dziewicy było na imię Maria.
to a virgin pledged to be married to a man whose name was Joseph, of David’s house. The virgin’s name was Miriam.
28 Kiedy anioł przyszedł do niej, powiedział: Witaj, obdarowana łaską, Pan jest z tobą. Błogosławiona jesteś między kobietami.
Having come in, the angel said to her, “Rejoice, you highly favored one! The Lord is with you. Blessed are you among women!”
29 Ale ona, ujrzawszy [go], zlękła się z powodu jego słów i zastanawiała się, co miałoby znaczyć to pozdrowienie.
But when she saw him, she was greatly troubled at the saying, and considered what kind of salutation this might be.
30 Wtedy anioł powiedział do niej: Nie bój się, Mario, znalazłaś bowiem łaskę u Boga.
The angel said to her, “Don’t be afraid, Miriam, for you have found favor with God.
31 Oto poczniesz w [swym] łonie i urodzisz syna, któremu nadasz imię Jezus.
Behold, you will conceive in your womb and give birth to a son, and shall name him ‘Yeshua.’
32 Będzie on wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da mu tron jego ojca Dawida.
He will be great and will be called the Son of the Most High. The Lord God will give him the throne of his father David,
and he will reign over the house of Jacob forever. There will be no end to his Kingdom.” (aiōn g165)
34 Wtedy Maria powiedziała do anioła: Jak to się stanie, skoro nie obcowałam z mężczyzną?
Miriam said to the angel, “How can this be, seeing I am a virgin?”
35 A anioł jej odpowiedział: Duch Święty zstąpi na ciebie i moc Najwyższego zacieni cię. Dlatego też to święte, co się z ciebie narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
The angel answered her, “The Holy Spirit will come on you, and the power of the Most High will overshadow you. Therefore also the holy one who is born from you will be called the Son of God.
36 A oto Elżbieta, twoja krewna, także poczęła syna w swojej starości i jest w szóstym miesiącu ta, którą nazywano niepłodną.
Behold, Elisheva your relative also has conceived a son in her old age; and this is the sixth month with her who was called barren.
37 Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego.
For nothing spoken by God is impossible.”
38 I powiedziała Maria: Oto służebnica Pana, niech mi się stanie według twego słowa. Wtedy odszedł od niej anioł.
Miriam said, “Behold, the servant of the Lord; let it be done to me according to your word.” Then the angel departed from her.
39 W tych dniach Maria wstała i poszła z pośpiechem w góry do miasta w Judei.
Miriam arose in those days and went into the hill country with haste, into a city of Judah,
40 Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę.
and entered into the house of Zechariah and greeted Elisheva.
41 A gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Marii, poruszyło się dziecko w jej łonie i Elżbieta została napełniona Duchem Świętym.
When Elisheva heard Miriam’s greeting, the baby leaped in her womb; and Elisheva was filled with the Holy Spirit.
42 I zawołała donośnym głosem: Błogosławiona jesteś między kobietami i błogosławiony jest owoc twego łona.
She called out with a loud voice and said, “Blessed are you among women, and blessed is the fruit of your womb!
43 A skądże mi to, że matka mego Pana przyszła do mnie?
Why am I so favored, that the mother of my Lord should come to me?
44 Gdy bowiem głos twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dziecko w moim łonie.
For behold, when the voice of your greeting came into my ears, the baby leaped in my womb for joy!
45 A błogosławiona, która uwierzyła. Spełni się bowiem to, co zostało jej powiedziane przez Pana.
Blessed is she who believed, for there will be a fulfillment of the things which have been spoken to her from the Lord!”
46 Wtedy Maria powiedziała: Wielbi moja dusza Pana;
Miriam said, “My soul magnifies the Lord.
47 I rozradował się mój duch w Bogu, moim Zbawicielu;
My spirit has rejoiced in God my Savior,
48 Bo wejrzał na uniżenie swojej służebnicy. Oto bowiem wszystkie pokolenia będą mnie odtąd nazywać błogosławioną.
for he has looked at the humble state of his servant. For behold, from now on, all generations will call me blessed.
49 Bo uczynił mi wielkie rzeczy ten, który jest mocny, i święte jest jego imię.
For he who is mighty has done great things for me. Holy is his name.
50 A jego miłosierdzie z pokolenia na pokolenie nad tymi, którzy się go boją.
His mercy is for generations and generations on those who fear him.
51 Okazał moc swoim ramieniem i rozproszył pysznych w myślach ich serc.
He has shown strength with his arm. He has scattered the proud in the imagination of their hearts.
52 Strącił mocarzy z tronów, a wywyższył pokornych.
He has put down princes from their thrones, and has exalted the lowly.
53 Głodnych napełnił dobrami, a bogaczy odprawił z niczym.
He has filled the hungry with good things. He has sent the rich away empty.
54 Ujął się za Izraelem, swym sługą, pomny na [swoje] miłosierdzie;
He has given help to Israel, his servant, that he might remember mercy,
as he spoke to our fathers, to Abraham and his offspring forever.” (aiōn g165)
56 I została z nią Maria około trzech miesięcy, a potem wróciła do swego domu.
Miriam stayed with her about three months, and then returned to her house.
57 Dla Elżbiety zaś nadszedł czas porodu i urodziła syna.
Now the time that Elisheva should give birth was fulfilled, and she gave birth to a son.
58 A gdy jej sąsiedzi i krewni usłyszeli, że Pan okazał jej swoje wielkie miłosierdzie, cieszyli się razem z nią.
Her neighbors and her relatives heard that the Lord had magnified his mercy toward her, and they rejoiced with her.
59 A ósmego dnia przyszli, aby obrzezać dziecko, i [chcieli] nadać mu imię jego ojca, Zachariasza.
On the eighth day, they came to circumcise the child; and they would have called him Zechariah, after the name of his father.
60 Ale jego matka powiedziała: Nie tak, lecz będzie się nazywał Jan.
His mother answered, “Not so; but he will be called Yochanan.”
61 I powiedzieli do niej: Nie ma nikogo w twoim rodzie, kogo by nazwano tym imieniem.
They said to her, “There is no one among your relatives who is called by this name.”
62 Pytali więc znakami jego ojca, jak chce go nazwać.
They made signs to his father, what he would have him called.
63 A on poprosił o tabliczkę i napisał: Jan jest jego imię. I dziwili się wszyscy.
He asked for a writing tablet, and wrote, “His name is Yochanan.” They all marveled.
64 Natychmiast otworzyły się jego usta i [rozwiązał się] jego język, i mówił, wielbiąc Boga.
His mouth was opened immediately and his tongue freed, and he spoke, blessing God.
65 I padł strach na wszystkich ich sąsiadów, i po całej górskiej krainie judzkiej rozgłoszone zostały wszystkie te słowa.
Fear came on all who lived around them, and all these sayings were talked about throughout all the hill country of Judea.
66 Wszyscy zaś, którzy o tym słyszeli, brali to sobie do serca i mówili: Cóż to będzie za dziecko? I była z nim ręka Pańska.
All who heard them laid them up in their heart, saying, “What then will this child be?” The hand of the Lord was with him.
67 A Zachariasz, jego ojciec, będąc napełniony Duchem Świętym, prorokował:
His father Zechariah was filled with the Holy Spirit, and prophesied, saying,
68 Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela, bo nawiedził i odkupił swój lud;
“Blessed be the Lord, the God of Israel, for he has visited and redeemed his people;
69 I wzbudził nam róg zbawienia w domu Dawida, swego sługi;
and has raised up a horn of salvation for us in the house of his servant David
(as he spoke by the mouth of his holy prophets who have been from of old), (aiōn g165)
71 [Że nas] wybawi od naszych nieprzyjaciół i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą;
salvation from our enemies and from the hand of all who hate us;
72 Aby okazać miłosierdzie naszym ojcom i przypomnieć swoje święte przymierze;
to show mercy toward our fathers, to remember his holy covenant,
73 I przysięgę, którą złożył Abrahamowi, naszemu ojcu;
the oath which he swore to Abraham our father,
74 Że nam da, [abyśmy] mu służyli bez lęku, wybawieni z ręki naszych nieprzyjaciół;
to grant to us that we, being delivered out of the hand of our enemies, should serve him without fear,
75 W świętości i sprawiedliwości przed nim po wszystkie dni naszego życia.
in holiness and righteousness before him all the days of our life.
76 A ty, dziecko, będziesz nazwane prorokiem Najwyższego, bo pójdziesz przed obliczem Pana, aby przygotować jego drogi;
And you, child, will be called a prophet of the Most High; for you will go before the face of the Lord to prepare his ways,
77 I żeby jego ludowi dać poznać zbawienie przez przebaczenie mu grzechów;
to give knowledge of salvation to his people by the remission of their sins,
78 Dzięki serdecznemu miłosierdziu naszego Boga, przez które nawiedził nas wschód [słońca] z wysoka;
because of the tender mercy of our God, by which the dawn from on high will visit us,
79 Aby oświecić siedzących w ciemności i w cieniu śmierci, aby skierować nasze kroki na drogę pokoju.
to shine on those who sit in darkness and the shadow of death; to guide our feet into the way of peace.”
80 A dziecko rosło i umacniało się w duchu, i przebywało na pustyniach aż do dnia ukazania się przed Izraelem.
The child was growing and becoming strong in spirit, and was in the desert until the day of his public appearance to Israel.
