Łukasza 1
1 Ponieważ wielu podjęło się sporządzić opis tych wydarzeń, co do których mamy zupełną pewność;
SINCE many have been disposed to write narratives of those events, of which we have full assurance,
2 Tak jak nam [je] przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa;
as they delivered them to us, who from the first were eye-witnesses and ministers of the word;
3 Postanowiłem i ja, który to wszystko od początku dokładnie wybadałem, opisać ci [to] po kolei, zacny Teofilu;
it seemed proper for me also, as I had examined them all accurately, to write out the whole, methodically, for thee, excellent Theophilus:
4 Abyś nabrał pewności co do tego, czego cię nauczono.
that thou mayest know the truth of the statements, which thou hast been taught.
5 Za dni Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan imieniem Zachariasz, ze zmiany Abiasza. Miał on za żonę [jedną] z córek Aarona, której na imię było Elżbieta.
In the days of Herod the king of Judaea, there was a certain priest, whose name was Zachariah, of the ministration of the house of Abijah; and his wife was of the daughters of Aaron, and her name was Elisabeth.
6 Oboje byli sprawiedliwi w oczach Boga, postępując nienagannie według wszystkich przykazań i nakazów Pana.
And they were both upright before God, and walked in all his commandments, and in the righteousness of the Lord, without reproach.
7 Nie mieli jednak dziecka, ponieważ Elżbieta była niepłodna, i oboje byli w podeszłym wieku.
But they had no child, because Elisabeth was barren: and they were both advanced in life.
8 A gdy pełnił służbę kapłańską przed Bogiem w kolejności swojej zmiany;
And it occurred, that as he performed the priestly functions in the order of his ministration before the Lord,
9 Zgodnie ze zwyczajem urzędu kapłańskiego padł na niego los, aby wejść do świątyni Pana i palić kadzidło.
according to the usage of the priesthood, it fell to him to offer the incense. And he went into the temple of the Lord,
10 A cała rzesza ludzi modliła się na zewnątrz w czasie kadzenia.
and the whole multitude of the people were praying without, at the time of incense.
11 Wtedy ukazał mu się anioł Pana stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia.
And the angel of the Lord appeared to Zachariah, standing on the right side of the altar of incense.
12 I przeraził się Zachariasz na jego widok, i ogarnął go strach.
And when Zachariah saw him, he was agitated, and fear fell upon him.
13 Lecz anioł powiedział do niego: Nie bój się, Zachariaszu, bo twoja modlitwa została wysłuchana. Elżbieta, twoja żona, urodzi ci syna, któremu nadasz imię Jan.
And the angel said to him: Fear not, Zachariah; for thy prayer is heard, and thy wife Elisabeth will bear thee a son, and thou shalt call his name John.
14 Będzie to dla ciebie radość i wesele; i wielu będzie się radować z jego narodzin.
And thou wilt have joy and gladness: and many will rejoice at his birth.
15 Będzie bowiem wielki w oczach Pana. Nie będzie pił wina ani mocnego napoju i zostanie napełniony Duchem Świętym już w łonie swojej matki.
For he will be great before the Lord; and he will not drink wine nor strong drink, and will be filled with the Holy Spirit even from his mother's womb.
16 I wielu z synów Izraela nawróci do Pana, ich Boga.
And many of the children of Israel will he convert to the Lord their God.
17 On bowiem pójdzie przed nim w duchu i mocy Eliasza, aby zwrócić serca ojców ku dzieciom, a opornych ku roztropności sprawiedliwych, aby przygotować Panu lud gotowy.
And he will go before him, in the spirit and power of Elijah the prophet, and will turn the heart of the fathers unto the children, and them that are disobedient to the knowledge of the righteous, and will prepare a perfect people for the Lord.
18 I powiedział Zachariasz do anioła: Po czym to poznam? Bo ja jestem stary i moja żona jest w podeszłym wieku.
And Zachariah said to the angel: How shall I know this? For I am old, and my wife is advanced in life.
19 A anioł mu odpowiedział: Ja jestem Gabriel, który stoi przed Bogiem. Zostałem posłany, aby mówić do ciebie i przynieść ci tę radosną nowinę.
The angel answered, and said to him: I am Gabriel, who stand before God; and I am sent to converse with thee, and to tell thee these things.
20 I będziesz niemy, i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, kiedy się to stanie, dlatego że nie uwierzyłeś moim słowom, które się wypełnią w swoim czasie.
Henceforth thou wilt be dumb, and unable to speak, until the day when these things take place: because thou believedst not my words, which will be fulfilled in their time.
21 A ludzie czekali na Zachariasza i dziwili się, że tak długo przebywa w świątyni.
And the people were standing and waiting for Zachariah; and they wondered at his tarrying so long in the temple.
22 Kiedy wyszedł, nie mógł do nich mówić. I zrozumieli, że miał widzenie w świątyni, bo dawał im znaki, i pozostał niemy.
And when Zachariah came forth, he could not speak with them: and they understood that he had seen a vision in the temple: and he made many signs to them, and remained speechless.
23 A gdy skończyły się dni jego posługi, wrócił do swego domu.
And when the days of his ministration were accomplished, he came to his house.
24 Po tych dniach Elżbieta, jego żona, poczęła i ukrywała się przez pięć miesięcy, mówiąc:
And it was after those days, that Elisabeth his wife conceived. And she secluded herself five months; and she said:
25 Tak mi uczynił Pan w dniach, kiedy wejrzał [na mnie], aby zdjąć moją hańbę w oczach ludzi.
These things hath the Lord done for me, in the days when he looked upon me to take away my reproach among men.
26 A w szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret;
And in the sixth month, the angel Gabriel was sent by God into Galilee, to a city named Nazareth,
27 Do dziewicy zaślubionej mężczyźnie, któremu na imię było Józef, z rodu Dawida; a dziewicy było na imię Maria.
to a virgin espoused to a man whose name was Joseph, of the house of David; and the virgin's name was Mary.
28 Kiedy anioł przyszedł do niej, powiedział: Witaj, obdarowana łaską, Pan jest z tobą. Błogosławiona jesteś między kobietami.
And the angel entered the house, and said to her: Peace to thee, thou full of grace! The Lord is with thee: and blessed art thou among women.
29 Ale ona, ujrzawszy [go], zlękła się z powodu jego słów i zastanawiała się, co miałoby znaczyć to pozdrowienie.
And when she saw him, she was agitated by his speech; and she pondered, what this salutation could mean.
30 Wtedy anioł powiedział do niej: Nie bój się, Mario, znalazłaś bowiem łaskę u Boga.
And the angel said to her: Fear not, Mary; for thou hast found favor with God.
31 Oto poczniesz w [swym] łonie i urodzisz syna, któremu nadasz imię Jezus.
For lo, thou wilt conceive in thy womb, and wilt bear a son, and wilt call his name Jesus.
32 Będzie on wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da mu tron jego ojca Dawida.
He will be great, and will be called the Son of the Most High, and the Lord God will give him the throne of his father David.
And he will reign over the house of Jacob for ever; and of his reign there will be no end. (aiōn g165)
34 Wtedy Maria powiedziała do anioła: Jak to się stanie, skoro nie obcowałam z mężczyzną?
And Mary said to the angel: How can this be, as I have not known a man?
35 A anioł jej odpowiedział: Duch Święty zstąpi na ciebie i moc Najwyższego zacieni cię. Dlatego też to święte, co się z ciebie narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
The angel replied, and said to her: The Holy Spirit will come, and the power of the Most High will overshadow thee; therefore he that is born of thee is holy, and will be called the Son of God.
36 A oto Elżbieta, twoja krewna, także poczęła syna w swojej starości i jest w szóstym miesiącu ta, którą nazywano niepłodną.
And lo, Elisabeth thy kinswoman, even she too hath conceived a son in her old age; and this is the sixth month with her who is called barren.
37 Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego.
Because nothing is difficult for God.
38 I powiedziała Maria: Oto służebnica Pana, niech mi się stanie według twego słowa. Wtedy odszedł od niej anioł.
Mary said: Behold, I am the handmaid of the Lord; be it to me, according to thy word. And the angel departed from her.
39 W tych dniach Maria wstała i poszła z pośpiechem w góry do miasta w Judei.
And Mary arose in those days, and went hastily to the mountain district, to a city of Judaea;
40 Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę.
and entered the house of Zachariah, and saluted Elisabeth.
41 A gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Marii, poruszyło się dziecko w jej łonie i Elżbieta została napełniona Duchem Świętym.
And it was so, that when Elisabeth heard the salutation of Mary, the child leaped in her womb, and she was filled with the Holy Spirit.
42 I zawołała donośnym głosem: Błogosławiona jesteś między kobietami i błogosławiony jest owoc twego łona.
And she cried out with a loud voice, and said to Mary: Blessed art thou among women; and blessed is the fruit of thy womb.
43 A skądże mi to, że matka mego Pana przyszła do mnie?
And whence is this to me, that the mother of my Lord should come to me?
44 Gdy bowiem głos twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dziecko w moim łonie.
For lo, as the voice of thy salutation fell upon my ears, with great joy the child leaped in my womb.
45 A błogosławiona, która uwierzyła. Spełni się bowiem to, co zostało jej powiedziane przez Pana.
And happy is she that believed; for there will be a fulfillment of those things that were told her by the Lord.
46 Wtedy Maria powiedziała: Wielbi moja dusza Pana;
And Mary said: My soul doth magnify the Lord:
47 I rozradował się mój duch w Bogu, moim Zbawicielu;
and my spirit rejoiceth in God the author of my life.
48 Bo wejrzał na uniżenie swojej służebnicy. Oto bowiem wszystkie pokolenia będą mnie odtąd nazywać błogosławioną.
For he hath looked upon the humble condition of his hand maid; and lo, henceforth all generations will ascribe blessedness to me.
49 Bo uczynił mi wielkie rzeczy ten, który jest mocny, i święte jest jego imię.
And He that is mighty hath done for me great things; and holy is his name.
50 A jego miłosierdzie z pokolenia na pokolenie nad tymi, którzy się go boją.
And his mercy is on them that fear him, for generations and posterities.
51 Okazał moc swoim ramieniem i rozproszył pysznych w myślach ich serc.
He hath wrought victory with his arm; and hath scattered the proud in the imagination of their heart.
52 Strącił mocarzy z tronów, a wywyższył pokornych.
He hath cast down the mighty from their thrones, and hath exalted the lowly.
53 Głodnych napełnił dobrami, a bogaczy odprawił z niczym.
The hungry hath he satisfied with good things, and the rich hath he sent away empty.
54 Ujął się za Izraelem, swym sługą, pomny na [swoje] miłosierdzie;
He hath aided Israel his servant, and remembered his mercy,
(as he spoke with the fathers, ) with Abraham and his seed, for ever. (aiōn g165)
56 I została z nią Maria około trzech miesięcy, a potem wróciła do swego domu.
And Mary remained with Elisabeth about three months, and returned to her home.
57 Dla Elżbiety zaś nadszedł czas porodu i urodziła syna.
And Elisabeth's time of bringing forth arrived; and she bore a son.
58 A gdy jej sąsiedzi i krewni usłyszeli, że Pan okazał jej swoje wielkie miłosierdzie, cieszyli się razem z nią.
And her neighbors and relatives heard that the Lord had magnified his mercy to her, and they rejoiced with her.
59 A ósmego dnia przyszli, aby obrzezać dziecko, i [chcieli] nadać mu imię jego ojca, Zachariasza.
And it occurred, that on the eighth day they came to circumcise the child. And they called him by the name of his father, Zachariah.
60 Ale jego matka powiedziała: Nie tak, lecz będzie się nazywał Jan.
And his mother answered and said: Not so; but John, shall he be called.
61 I powiedzieli do niej: Nie ma nikogo w twoim rodzie, kogo by nazwano tym imieniem.
And they said to her: There is no one among thy kindred called by that name.
62 Pytali więc znakami jego ojca, jak chce go nazwać.
And they made signs to his father, how he would have him named.
63 A on poprosił o tabliczkę i napisał: Jan jest jego imię. I dziwili się wszyscy.
And he asked for a tablet, and wrote, and said: John is his name. And every one was surprised.
64 Natychmiast otworzyły się jego usta i [rozwiązał się] jego język, i mówił, wielbiąc Boga.
And immediately his mouth was opened, and his tongue; and he spoke, and praised God.
65 I padł strach na wszystkich ich sąsiadów, i po całej górskiej krainie judzkiej rozgłoszone zostały wszystkie te słowa.
And fear came upon all their neighbors; and these things were talked of in all the mountain district of Judaea.
66 Wszyscy zaś, którzy o tym słyszeli, brali to sobie do serca i mówili: Cóż to będzie za dziecko? I była z nim ręka Pańska.
And all who heard, pondered them in their heart, and said: What will this child be? And the hand of the Lord was with him.
67 A Zachariasz, jego ojciec, będąc napełniony Duchem Świętym, prorokował:
And Zachariah his father was filled with the Holy Spirit, and prophesied, and said:
68 Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela, bo nawiedził i odkupił swój lud;
Blessed be the Lord God of Israel, who hath visited his people, and wrought redemption for them:
69 I wzbudził nam róg zbawienia w domu Dawida, swego sługi;
And hath raised up a horn of redemption for us, in the house of David his servant:
as he spake by the mouth of his holy prophets, who were of old, (aiōn g165)
71 [Że nas] wybawi od naszych nieprzyjaciół i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą;
that he would redeem us from our enemies, and from the hand of all that hate us.
72 Aby okazać miłosierdzie naszym ojcom i przypomnieć swoje święte przymierze;
And he hath exercised his mercy to our fathers, and hath remembered his holy covenants,
73 I przysięgę, którą złożył Abrahamowi, naszemu ojcu;
and the oath that he sware to Abraham our father, that he would grant to us,
74 Że nam da, [abyśmy] mu służyli bez lęku, wybawieni z ręki naszych nieprzyjaciół;
to be redeemed from the hand of our enemies; and that we should worship before him, without fear,
75 W świętości i sprawiedliwości przed nim po wszystkie dni naszego życia.
all our days, in rectitude and uprightness.
76 A ty, dziecko, będziesz nazwane prorokiem Najwyższego, bo pójdziesz przed obliczem Pana, aby przygotować jego drogi;
And thou, child, wilt be called a prophet of the Most High; for thou wilt go before the face of the Lord, to prepare his way,
77 I żeby jego ludowi dać poznać zbawienie przez przebaczenie mu grzechów;
that he may give the knowledge of life to his people, and forgiveness of their sins,
78 Dzięki serdecznemu miłosierdziu naszego Boga, przez które nawiedził nas wschód [słońca] z wysoka;
through the compassion of the mercy of our God; whereby the day-spring from on high will visit us,
79 Aby oświecić siedzących w ciemności i w cieniu śmierci, aby skierować nasze kroki na drogę pokoju.
to give light to them that sit in darkness, and in the shadow of death; and to guide our feet into the way of peace.
80 A dziecko rosło i umacniało się w duchu, i przebywało na pustyniach aż do dnia ukazania się przed Izraelem.
And the child grew, and was strengthened in spirit. And he was in the wilderness, until the day of his manifestation to Israel.
