Księga Sędziów 9
1 Wtedy Abimelek, syn Jerubbaala, poszedł do Sychem, do braci swej matki, i mówił do nich oraz do całej rodziny domu ojca swej matki:
and to go: went Abimelech son: child Jerubbaal Shechem [to] to(wards) brother: male-relative mother his and to speak: speak to(wards) them and to(wards) all family house: household father mother his to/for to say
2 Powiedzcie do uszu wszystkich przełożonych Sychem: Co jest dla was lepsze: aby panowało nad wami siedemdziesięciu ludzi, wszyscy synowie Jerubbaala, czy żeby panował nad wami jeden człowiek? Pamiętajcie, że jestem z waszej kości i waszego ciała.
to speak: speak please in/on/with ear: to ears all master Shechem what? pleasant to/for you to rule in/on/with you seventy man all son: child Jerubbaal if to rule in/on/with you man one and to remember for bone your and flesh your I
3 Wtedy bracia jego matki opowiadali o nim wszystkie te słowa do uszu wszystkich przełożonych Sychem, a ich serce skłoniło się ku Abimelekowi, bo powiedzieli: To jest nasz brat.
and to speak: speak brother: male-relative mother his upon him in/on/with ear: to ears all master Shechem [obj] all [the] word [the] these and to stretch heart their after Abimelech for to say brother: male-sibling our he/she/it
4 I dali mu siedemdziesiąt srebrników z domu Baal-Berita, a Abimelek najął za nie ludzi, lekkomyślnych próżniaków, którzy poszli za nim.
and to give: give to/for him seventy silver: money (from house: household Baal-berith *L(abh)*) Baal-berith and to hire in/on/with them Abimelech human worthless and be reckless and to go: follow after him
5 Potem przyszedł do domu swojego ojca w Ofra i na jednym kamieniu zabił swoich braci, synów Jerubbaala, siedemdziesięciu ludzi. Został tylko Jotam, najmłodszy syn Jerubbaala, ponieważ się ukrył.
and to come (in): come house: home father his Ophrah [to] and to kill [obj] brother: male-sibling his son: child Jerubbaal (seventy *L(abh)*) man upon stone one and to remain Jotham son: child Jerubbaal [the] small: young for to hide
6 Wtedy zebrali się wszyscy mężczyźni Sychem i cały dom Millo, poszli i obwołali Abimeleka królem na równinie, gdzie stał słup w Sychem.
and to gather all master Shechem and all Beth-millo Beth-millo and to go: went and to reign [obj] Abimelech to/for king with terebinth to stand which in/on/with Shechem
7 Gdy doniesiono o tym Jotamowi, poszedł, stanął na szczycie góry Gerizim, podniósł głos i zawołał do nich: Posłuchajcie mnie, panowie Sychem, a was [też] Bóg usłyszy.
and to tell to/for Jotham and to go: went and to stand: stand in/on/with head: top mountain: mount (Mount) Gerizim and to lift: loud voice his and to call: call out and to say to/for them to hear: hear to(wards) me master Shechem and to hear: hear to(wards) you God
8 Zebrały się drzewa, aby namaścić nad sobą króla. I powiedziały do oliwki: Króluj nad nami.
to go: went to go: went [the] tree to/for to anoint upon them king and to say to/for olive (to reign [emph?] *Q(k)*) upon us
9 Lecz oliwka odpowiedziała: Czy mam porzucić swój tłuszcz, przez który czci się Boga i ludzi, i pójść, aby być postawiona nad drzewami?
and to say to/for them [the] olive to cease [obj] ashes my which in/on/with me to honor: honour God and human and to go: went to/for to shake upon [the] tree
10 Potem drzewa powiedziały do drzewa figowego: Chodź ty i króluj nad nami.
and to say [the] tree to/for fig to go: come! you(f. s.) to reign upon us
11 Lecz drzewo figowe odpowiedziało im: Czy mam porzucić swoją słodycz i wyborny owoc i pójść, aby być postawione nad drzewami?
and to say to/for them [the] fig to cease [obj] sweetness my and [obj] fruit my [the] pleasant and to go: went to/for to shake upon [the] tree
12 Następnie drzewa powiedziały do winorośli: Chodź ty i króluj nad nami.
and to say [the] tree to/for vine to go: come! you(f. s.) (to reign *Q(k)*) upon us
13 Lecz winorośl odpowiedziała im: Czy mam porzucić swój moszcz, który cieszy Boga i ludzi, i pójść, aby być postawiona nad drzewami?
and to say to/for them [the] vine to cease [obj] new wine my [the] to rejoice God and human and to go: went to/for to shake upon [the] tree
14 I wszystkie drzewa powiedziały do ostu: Chodź ty i króluj nad nami.
and to say all [the] tree to(wards) [the] bramble to go: come! you(m. s.) to reign upon us
15 A oset odpowiedział drzewom: Jeśli naprawdę chcecie namaścić mnie na króla nad sobą, chodźcie i chrońcie się w moim cieniu. A jeśli nie, niech ogień wyjdzie z ostu i spali cedry libańskie.
and to say [the] bramble to(wards) [the] tree if in/on/with truth: faithful you(m. p.) to anoint [obj] me to/for king upon you to come (in): come to seek refuge in/on/with shadow my and if nothing to come out: issue fire from [the] bramble and to eat [obj] cedar [the] Lebanon
16 Teraz więc, jeśli postąpiliście uczciwie i szczerze, ustanawiając sobie Abimeleka królem, i jeśli dobrze obeszliście się z Jerubbaalem i jego domem i odpłaciliście mu za dobrodziejstwa jego ręki;
and now if in/on/with truth: faithful and in/on/with unblemished: blameless to make: do and to reign [obj] Abimelech and if good to make: do with Jerubbaal and with house: household his and if like/as recompense hand: themselves his to make: do to/for him
17 Mój ojciec walczył bowiem za was i narażał swe życie na niebezpieczeństwo, aby was wyrwać z ręki Midianitów;
which to fight father my upon you and to throw [obj] soul: life his from before and to rescue [obj] you from hand: power Midian
18 Wy zaś powstaliście dziś przeciw domowi mego ojca i zabiliście na jednym kamieniu jego synów, siedemdziesięciu ludzi, a syna jego służącej, Abimeleka, ustanowiliście królem nad ludźmi Sychem, dlatego że jest waszym bratem.
and you(m. p.) to arise: attack upon house: household father my [the] day: today and to kill [obj] son: child his seventy man upon stone one and to reign [obj] Abimelech son: child maidservant his upon master Shechem for brother: male-relative your he/she/it
19 Jeśli więc uczciwie i szczerze obeszliście się dziś z Jerubbaalem i z jego domem, cieszcie się z Abimeleka, a on niech się też cieszy z was.
and if in/on/with truth: faithful and in/on/with unblemished: blameless to make: do with Jerubbaal and with house: household his [the] day: today [the] this to rejoice in/on/with Abimelech and to rejoice also he/she/it in/on/with you
20 Lecz jeśli nie, niech wyjdzie ogień z Abimeleka i pożre mężczyzn Sychem i dom Millo; niech też wyjdzie ogień od mężczyzn Sychem i z domu Millo i pożre Abimeleka.
and if nothing to come out: issue fire from Abimelech and to eat [obj] master Shechem and [obj] Beth-millo Beth-millo and to come out: issue fire from master Shechem and from Beth-millo Beth-millo and to eat [obj] Abimelech
21 Wtedy Jotam umknął, uciekł i przybył do Beer, gdzie mieszkał z obawy przed swym bratem Abimelekiem.
and to flee Jotham and to flee and to go: went Beer [to] and to dwell there from face: because Abimelech brother: male-sibling his
22 A gdy Abimelek panował nad Izraelem przez trzy lata;
and to reign Abimelech upon Israel three year
23 Bóg posłał złego ducha między Abimeleka a mężczyzn Sychem; i mężczyźni Sychem zbuntowali się przeciw Abimelekowi;
and to send: depart God spirit bad: evil between Abimelech and between master Shechem and to act treacherously master Shechem in/on/with Abimelech
24 Aby została pomszczona krzywda dokonana na siedemdziesięciu synach Jerubbaala, aby ich krew spadła na ich brata Abimeleka, który ich zabił, i na mężczyzn Sychem, którzy pomogli mu zabić swoich braci.
to/for to come (in): come violence seventy son: child Jerubbaal and blood their to/for to set: put upon Abimelech brother: male-sibling their which to kill [obj] them and upon master: men Shechem which to strengthen: strengthen [obj] hand his to/for to kill [obj] brother: male-sibling his
25 I mężczyźni Sychem zasadzili się na niego na szczycie gór i napadali na każdego, kto przechodził tamtą drogą. I doniesiono o tym Abimelekowi.
and to set: put to/for him master Shechem to ambush upon head: top [the] mountain: mount and to plunder [obj] all which to pass upon them in/on/with way: road and to tell to/for Abimelech
26 Przyszedł też Gaal, syn Obeda, wraz ze swoimi braćmi, i przybył do Sychem, a mężczyźni Sychem zaufali mu.
and to come (in): come Gaal son: child Ebed and brother: male-relative his and to pass in/on/with Shechem and to trust in/on/with him master Shechem
27 Potem wyszli na pola, zbierali [plony] swoich winnic, tłoczyli [winogrona] i urządzili zabawę. Następnie weszli do domu swoich bogów, jedli, pili i złorzeczyli Abimelekowi.
and to come out: come [the] land: country and to gather/restrain/fortify [obj] vineyard their and to tread and to make: do praise and to come (in): come house: temple God their and to eat and to drink and to lighten [obj] Abimelech
28 Wtedy Gaal, syn Obeda, powiedział: Kim jest Abimelek i czym jest Sychem, żebyśmy mu służyli? Czy to nie jest syn Jerubbaala, a Zebul nie jest jego urzędnikiem? Służcie [raczej] mężczyznom Chamora, ojca Sychema. Dlaczego mielibyśmy służyć jemu?
and to say Gaal son: child Ebed who? Abimelech and who? Shechem for to serve him not son: child Jerubbaal and Zebul overseer his to serve [obj] human Hamor father Shechem and why? to serve him we
29 Oby kto dał ten lud w moje ręce, abym usunął Abimeleka! I powiedział Abimelekowi: Zbierz sobie wojsko i wyjdź.
and who? to give: if only! [obj] [the] people [the] this in/on/with hand: power my and to turn aside: remove [obj] Abimelech and to say to/for Abimelech to multiply army your and to come out: come [emph?]
30 A gdy Zebul, przełożony tego miasta, usłyszał słowa Gaala, syna Obeda, zapłonął gniewem.
and to hear: hear Zebul ruler [the] city [obj] word Gaal son: child Ebed and to be incensed face: anger his
31 I potajemnie wyprawił posłańców do Abimeleka, mówiąc: Oto Gaal, syn Obeda, wraz ze swoimi braćmi przyszedł do Sychem i oto podburzają miasto przeciwko tobie.
and to send: depart messenger to(wards) Abimelech in/on/with treachery to/for to say behold Gaal son: child Ebed and brother: male-relative his to come (in): come Shechem [to] and behold they to confine [obj] [the] city upon you
32 Wstańcie więc nocą, ty i lud, który jest z tobą, i uczyńcie zasadzkę w polu.
and now to arise: rise night you(m. s.) and [the] people: soldiers which with you and to ambush in/on/with land: country
33 A rano, gdy słońce wzejdzie, wstaniesz i uderzysz na miasto. A gdy on i lud, który [jest] z nim, wyjdą przeciwko tobie, uczynisz z nim według swego uznania.
and to be in/on/with morning like/as to rise [the] sun to rise and to strip upon [the] city and behold he/she/it and [the] people: soldiers which with him to come out: come to(wards) you and to make: do to/for him like/as as which to find hand your
34 Wstał więc w nocy Abimelek wraz z całym ludem, który z nim był, i zasadzili się na Sychem w czterech oddziałach.
and to arise: rise Abimelech and all [the] people: soldiers which with him night and to ambush upon Shechem four head: group
35 A Gaal, syn Obeda, wyszedł i stanął w samej bramie miasta; wtedy Abimelek wraz z ludem, który z nim był, wyszedł z zasadzki.
and to come out: come Gaal son: child Ebed and to stand: stand entrance gate [the] city and to arise: rise Abimelech and [the] people: soldiers which with him from [the] ambush
36 A gdy Gaal zobaczył lud, powiedział do Zebula: Oto lud schodzi ze szczytu gór. Zebul odpowiedział mu: Widzisz cień gór i bierzesz go za ludzi.
and to see: see Gaal [obj] [the] people: soldiers and to say to(wards) Zebul behold people: soldiers to go down from head: top [the] mountain: mount and to say to(wards) him Zebul [obj] shadow [the] mountain: mount you(m. s.) to see: see like/as human
37 I Gaal powiedział powtórnie: Oto lud schodzi z góry, a jeden oddział idzie drogą przez równinę Meonenim.
and to add: again still Gaal to/for to speak: speak and to say behold people: soldiers to go down from from with highest [the] land: country/planet and head: group one to come (in): come from way: direction (Diviners') Oak Diviners' (Oak)
38 Wtedy Zebul powiedział do niego: Gdzież teraz są twoje usta, które mówiły: Kim jest Abimelek, abyśmy mu mieli służyć? Czyż to nie ten lud, którym wzgardziłeś? Wyjdź teraz i walcz z nim.
and to say to(wards) him Zebul where? then lip your which to say who? Abimelech for to serve him not this [the] people: soldiers which to reject in/on/with him to come out: come please now and to fight in/on/with him
39 Wyszedł więc Gaal na czele mężczyzn Sychem i walczył z Abimelekiem.
and to come out: come Gaal to/for face: before master Shechem and to fight in/on/with Abimelech
40 I Abimelek ścigał go, gdy przed nim uciekał, a poległo wielu rannych aż do samej bramy.
and to pursue him Abimelech and to flee from face: before his and to fall: kill slain: killed many till entrance [the] gate
41 Potem Abimelek został w Arum. A Zebul wygnał Gaala z jego braćmi tak, że nie mogli mieszkać w Sychem.
and to dwell Abimelech in/on/with Arumah and to drive out: drive out Zebul [obj] Gaal and [obj] brother: male-relative his from to dwell in/on/with Shechem
42 Nazajutrz lud wyszedł w pole i doniesiono o tym Abimelekowi.
and to be from morrow and to come out: come [the] people: soldiers [the] land: country and to tell to/for Abimelech
43 Wziął więc lud, podzielił go na trzy oddziały i zasadził się w polu; a gdy zobaczył, że lud wychodzi z miasta, uderzył na niego i pobił [go].
and to take: take [obj] [the] people: soldiers and to divide them to/for three head: group and to ambush in/on/with land: country and to see: see and behold [the] people: soldiers to come out: come from [the] city and to arise: rise upon them and to smite them
44 Abimelek i oddziały, które z nim były, wyruszyli i stanęli u samej bramy miasta, inne dwa oddziały zaś uderzyły na wszystkich, którzy [byli] na polu, i pobiły ich.
and Abimelech and [the] head: group which with him to strip and to stand: stand entrance gate [the] city and two [the] head: group to strip upon all which in/on/with land: country and to smite them
45 I Abimelek nacierał na miasto przez cały ten dzień, i zdobył je; a lud, który w nim [był], zabił, miasto zaś zburzył i rozsiał na nim sól.
and Abimelech to fight in/on/with city all [the] day [the] he/she/it and to capture [obj] [the] city and [obj] [the] people which in/on/with her to kill and to tear [obj] [the] city and to sow her salt
46 A kiedy usłyszeli o tym wszyscy mężczyźni, którzy byli w wieży Sychem, weszli do twierdzy domu boga Berit.
and to hear: hear all master tower Shechem and to come (in): come to(wards) stronghold house: home El (Berith) (Baal)-berith
47 I doniesiono Abimelekowi, że zgromadzili się tam wszyscy mężczyźni z wieży Sychem.
and to tell to/for Abimelech for to gather all master tower Shechem
48 Wtedy Abimelek wszedł na górę Salmon, on i cały lud, który z nim był; zabrał ze sobą siekierę, uciął gałąź z drzewa, wziął ją, włożył na swoje ramiona i powiedział do ludu, który z nim był: Co widzicie, że uczyniłem, szybko czyńcie to samo.
and to ascend: rise Abimelech mountain: mount (Mount) Zalmon he/she/it and all [the] people: soldiers which with him and to take: take Abimelech [obj] [the] axe in/on/with hand his and to cut: cut branch tree: wood and to lift: raise her and to set: put upon shoulder his and to say to(wards) [the] people: soldiers which with him what? to see: see to make: do to hasten to make: do like me
49 Każdy więc z całego ludu uciął swoją gałąź i poszedł za Abimelekiem; potem kładli je dokoła twierdzy i spalili nimi twierdzę ogniem. I zginęli tam wszyscy ludzie z wieży Sychem, około tysiąca mężczyzn i kobiet.
and to cut: cut also all [the] people: soldiers man: anyone branch his and to go: follow after Abimelech and to set: put upon [the] stronghold and to kindle upon them [obj] [the] stronghold in/on/with fire and to die also all human tower Shechem like/as thousand man and woman
50 Potem Abimelek poszedł do Tebes, rozbił obóz naprzeciwko Tebes i zdobył je.
and to go: went Abimelech to(wards) Thebez and to camp in/on/with Thebez and to capture her
51 Lecz w środku miasta była potężna wieża, do której uciekli wszyscy mężczyźni, kobiety i wszyscy naczelnicy miasta. Zamknęli ją za sobą i weszli na dach wieży.
and tower strength to be in/on/with midst [the] city and to flee there [to] all [the] human and [the] woman and all master [the] city and to shut about/through/for them and to ascend: rise upon roof [the] tower
52 Wtedy Abimelek podszedł aż do samej wieży i nacierał na nią. Kiedy stanął u samych drzwi wieży, chciał ją spalić ogniem.
and to come (in): come Abimelech till [the] tower and to fight in/on/with him and to approach: approach till entrance [the] tower to/for to burn him in/on/with fire
53 A pewna kobieta zrzuciła kawałek kamienia młyńskiego na głowę Abimeleka i rozbiła mu czaszkę.
and to throw woman one millstone chariot: millstone upon head Abimelech and to crush [obj] head his
54 On natychmiast zawołał młodzieńca, który nosił jego broń, i powiedział mu: Dobądź swój miecz i zabij mnie, by nie mówiono o mnie: Kobieta go zabiła. Przebił go więc jego giermek, tak że umarł.
and to call: call to haste to(wards) [the] youth to lift: bearing(armour) article/utensil his and to say to/for him to draw sword your and to die me lest to say to/for me woman to kill him and to pierce him youth his and to die
55 A gdy mężczyźni Izraela zobaczyli, że Abimelek umarł, rozeszli się, każdy do swego miejsca.
and to see: see man Israel for to die Abimelech and to go: went man: anyone to/for place his
56 Tak Bóg odpłacił Abimelekowi za zło, które wyrządził swemu ojcu, zabijając siedemdziesięciu swych braci.
and to return: pay God [obj] distress: evil Abimelech which to make: do to/for father his to/for to kill [obj] seventy brother: male-sibling his
57 I całe zło mężczyzn Sychem Bóg obrócił na ich głowy. Tak przyszło na nich przekleństwo Jotama, syna Jerubbaala.
and [obj] all distress: evil human Shechem to return: pay God in/on/with head their and to come (in): come to(wards) them curse Jotham son: child Jerubbaal
