Jana 6
1 Potem Jezus odszedł za Morze Galilejskie, [czyli] Tyberiadzkie.
AFTER these things Jesus went beyond the sea of Galilee, that is of Tiberias.
2 A szedł za nim wielki tłum, bo widzieli cuda, które czynił na chorych.
And a vast multitude followed him, because they saw the miracles which he performed on those who were diseased.
3 I wszedł Jezus na górę, i usiadł tam ze swoimi uczniami.
Then Jesus went up into a mountain, and there he sat down with his disciple.
4 A zbliżała się Pascha, święto żydowskie.
And the passover, a feast of the Jews, was nigh.
5 Wtedy Jezus, podniósłszy oczy i ujrzawszy, że mnóstwo ludzi idzie do niego, zapytał Filipa: Gdzie kupimy chleba, aby oni [mogli] jeść?
Then Jesus lifting up his eyes, and seeing that a vast concourse of people was come to him, said to Philip, Whence shall we buy loaves, that these may eat?
6 Ale mówił [to], wystawiając go na próbę. Wiedział bowiem, co miał czynić.
And this he said to try him: for himself knew what he would do.
7 Filip mu odpowiedział: Za dwieście groszy nie wystarczy dla nich chleba, choćby każdy z nich wziął [tylko] trochę.
Philip answered him, Two hundred denarii spent in bread would not procure a sufficiency for them, that every one of them might have a morsel.
8 Jeden z jego uczniów, Andrzej, brat Szymona Piotra, powiedział do niego:
One of his disciples saith to him, (Andrew, Simon Peter’s brother, )
9 Jest tu jeden chłopiec, który ma pięć chlebów jęczmiennych i dwie rybki. Ale cóż to jest na tak wielu?
There is a little lad here, who hath five barley-loaves, and two small fishes: but these, what are they among so many?
10 Wtedy Jezus powiedział: Każcie ludziom usiąść. A było dużo trawy na tym miejscu. Usiedli więc mężczyźni w liczbie około pięciu tysięcy.
Then said Jesus, Make the men sit down. For there was plenty of grass on the spot. Therefore the men sat down, in number about five thousand.
11 Wówczas Jezus wziął te chleby i podziękowawszy, rozdał uczniom, a uczniowie siedzącym. Podobnie i z tych rybek, ile tylko chcieli.
And Jesus took the loaves; and giving thanks, gave to the disciples, and the disciples to those who were sat down; and in the same manner of the fishes, as much as they chose.
12 A gdy się nasycili, powiedział do swoich uczniów: Zbierzcie kawałki, które zostały, żeby nic nie przepadło.
And when they had made a hearty meal, he saith to his disciples, Gather up the broken bits which are left, that not a morsel be wasted.
13 Zebrali więc i napełnili dwanaście koszy kawałkami, które zostały z tych pięciu chlebów jęczmiennych po tych, którzy jedli.
Then they collected them, and filled twelve baskets with fragments out of the five barley-loaves, which were more than enough for those who had eaten.
14 A ci ludzie, ujrzawszy cud, który uczynił Jezus, mówili: To jest prawdziwie ten prorok, który miał przyjść na świat.
When therefore the men saw the miracle which Jesus had done, they said, This is of a certainty that prophet which is to come into the world.
15 Wtedy Jezus, poznawszy, że mieli przyjść i porwać go, aby go obwołać królem, odszedł znowu sam jeden na górę.
Then Jesus, knowing their intention to come and to seize him by force, in order to make him king, retired again into the mountain by himself alone.
16 A gdy był wieczór, jego uczniowie zeszli nad morze;
So when evening was now come, his disciples went down to the sea-side,
17 Wsiedli do łodzi i płynęli na drugi brzeg, do Kafarnaum. Było już ciemno, a Jezus jeszcze do nich nie przybył.
and embarking on a vessel were coming across the sea to Capernaum. And it was now dark, and Jesus was not come to them.
18 A kiedy powstał wielki wiatr, morze zaczęło się burzyć.
And the sea was greatly agitated by a tempestuous wind that blew.
19 Gdy odpłynęli na około dwadzieścia pięć lub trzydzieści stadiów, ujrzeli Jezusa chodzącego po morzu i zbliżającego się do łodzi i zlękli się.
Having rowed therefore about five and twenty or thirty furlongs, they saw Jesus walking on the sea, and coming near the vessel, and they were affrighted.
20 A on powiedział do nich: [To] ja jestem, nie bójcie się.
But he saith to them, It is I; be not afraid.
21 Wzięli go więc chętnie do łodzi i natychmiast łódź przypłynęła do ziemi, do której płynęli.
Then they desired to take him into the vessel: and instantly the vessel was at the land whither they were going.
22 Nazajutrz ludzie, którzy byli po drugiej stronie morza, zobaczyli, że tam nie było innej łodzi, tylko ta jedna, do której wsiedli jego uczniowie, i że Jezus nie wsiadł do łodzi ze swoimi uczniami, ale jego uczniowie odpłynęli sami.
The next day the multitude who stayed on the other side of the sea, when they saw that there was no little vessel there, except the one into which his disciples went, and that Jesus went not with his disciples in the vessel, but that his disciples went away alone;
23 (Przypłynęły też inne łodzie z Tyberiady w pobliże tego miejsca, gdzie jedli chleb, gdy Pan złożył dziękczynienie.)
(but now little vessels had come from Tiberias near to the spot where they had eaten bread, after the Lord had given thanks: )
24 Gdy więc ludzie zobaczyli, że tam nie było Jezusa ani jego uczniów, wsiedli i oni do łodzi i przeprawili się do Kafarnaum, szukając Jezusa.
then when the multitude saw that Jesus was not there, nor his disciples, they also went into the vessels, and came to Capernaum, in search of Jesus.
25 Kiedy znaleźli go po drugiej stronie morza, zapytali: Mistrzu, kiedy tu przybyłeś?
And when they found him on the other side the sea, they said to him, Rabbi, when camest thou hither?
26 Jezus im odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Szukacie mnie nie dlatego, że widzieliście cuda, ale dlatego, że jedliście chleb i nasyciliście się.
Jesus replied to them and said, Ye seek me, not because ye have seen the miracles, but because ye did eat of the loaves, and were filled.
27 Zabiegajcie nie o pokarm, który ginie, ale o pokarm, który trwa ku życiu wiecznemu, który wam da Syn Człowieczy. Jego bowiem zapieczętował Bóg Ojciec. (aiōnios g166)
Labour not for the meat which is perishable, but for that meat which endureth unto life eternal, which the Son of man will give you: for him hath the Father sealed, even God. (aiōnios g166)
28 Wtedy zapytali go: Cóż mamy robić, abyśmy wykonywali dzieła Boga?
Then said they unto him, What shall we do, that we may work the works of God?
29 Odpowiedział im Jezus: To jest dzieło Boga, abyście wierzyli w [tego], którego on posłał.
Jesus answered and said unto them, This is the work of God, that ye should believe on him whom he hath sent.
30 Powiedzieli mu więc: Jaki znak czynisz, abyśmy widzieli i wierzyli tobie? Cóż czynisz?
Then said they to him, What miracle therefore dost thou, that we may see and believe thee? what dost thou work?
31 Nasi ojcowie jedli mannę na pustyni, jak jest napisane: Chleb z nieba dał im do jedzenia.
Our fathers did eat manna in the wilderness; as it is written, “He gave them bread from heaven to eat.”
32 Wtedy Jezus im odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Nie Mojżesz dał wam chleb z nieba, ale mój Ojciec daje wam prawdziwy chleb z nieba.
Then said Jesus unto them, Verily, verily, I tell you, It was not Moses who gave you the bread from heaven; but my Father giveth you the real bread from heaven.
33 Chlebem Boga bowiem jest ten, który zstępuje z nieba i daje światu życie.
For he that cometh down from heaven, and giveth life to the world, is the bread of God.
34 Wtedy powiedzieli do niego: Panie, dawaj nam zawsze tego chleba.
Then said they unto him, Lord, evermore give us this bread.
35 I odpowiedział im Jezus: Ja jestem chlebem życia. Kto przychodzi do mnie, nie będzie głodny, a kto wierzy we mnie, nigdy nie będzie odczuwał pragnienia.
Then said Jesus to them, I am the bread of life: he that cometh to me shall never hunger; and he that believeth on me shall never thirst more.
36 Ale wam powiedziałem: Chociaż widzieliście mnie, nie wierzycie.
But I have told you, That though ye have seen me, yet ye have not believed.
37 Wszystko, co mi daje Ojciec, przyjdzie do mnie, a tego, który przyjdzie do mnie, nie wyrzucę precz.
Every individual which the Father giveth me will come to me; and him that cometh to me I will in nowise cast out.
38 Zstąpiłem bowiem z nieba nie [po to], żeby czynić swoją wolę, ale wolę tego, który mnie posłał.
For I came down from heaven, not with a view to do my own will, but the will of him that sent me.
39 A to jest wola Ojca, który mnie posłał, abym nie stracił nic z tego wszystkiego, co mi dał, ale abym to wskrzesił [w] dniu ostatecznym.
Now this is the will of the Father who sent me, That every thing which he hath given me I should not be deprived of it, but raise it up at the last day.
40 I to jest wola tego, który mnie posłał, aby każdy, kto widzi Syna i wierzy w niego, miał życie wieczne, a ja go wskrzeszę [w] dniu ostatecznym. (aiōnios g166)
And this is the will of him that sent me, That every one who seeth the Son, and believeth on him, should have life eternal: and I will raise him up at the last day. (aiōnios g166)
41 Wtedy szemrali Żydzi o nim, bo powiedział: Ja jestem chlebem, który zstąpił z nieba.
Then the Jews murmured against him, because he said, I am the bread which came down from heaven.
42 I mówili: Czyż to nie jest Jezus, syn Józefa, którego ojca i matkę znamy? Jakże więc on może mówić: Zstąpiłem z nieba?
And they said, Is not this Jesus, the son of Joseph, whose father and mother we know? how then saith this man, That I came down from heaven?
43 Wtedy Jezus im odpowiedział: Nie szemrajcie między sobą.
Jesus answered and said to them, Murmur not among yourselves.
44 Nikt nie może przyjść do mnie, jeśli go nie pociągnie [mój] Ojciec, który mnie posłał. A ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym.
No man can come to me, except the Father who hath sent me draw him: and I will raise him up at the last day.
45 Napisane jest u Proroków: I wszyscy będą wyuczeni przez Boga. Każdy więc, kto słyszał od Ojca i nauczył się, przychodzi do mnie.
It is written in the prophets, And “they shall all be taught of God.” Every one therefore who heareth from the Father, and learneth, cometh to me.
46 Nie jakby ktoś widział Ojca, oprócz tego, który jest od Boga; ten widział Ojca.
Not that any man hath seen the Father, except he that is with God, he hath seen the Father.
Verily, verily, I say unto you, He that believeth on me hath everlasting life. (aiōnios g166)
48 Ja jestem tym chlebem życia.
I am the bread of life.
49 Wasi ojcowie jedli mannę na pustyni, a poumierali.
Your fathers did eat manna in the wilderness, and they are dead.
50 To jest ten chleb, który zstępuje z nieba, aby ten, kto go je, nie umarł.
This is the bread which cometh down from heaven, that any person may eat of it, and never die.
51 Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba. Jeśli ktoś będzie jadł z tego chleba, będzie żył na wieki. A chleb, który ja dam, to moje ciało, które ja dam za życie świata. (aiōn g165)
I am the bread that giveth life, which came down from heaven: if any person eat of this bread, he shall live to eternity; and the bread indeed which I shall give is my flesh, which I will give for the life of the world. (aiōn g165)
52 Żydzi więc sprzeczali się między sobą i mówili: Jakże on może dać nam swoje ciało do jedzenia?
Then the Jews contended with each other, saying, How can this man give us his flesh to eat?
53 I powiedział im Jezus: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Jeśli nie będziecie jeść ciała Syna Człowieczego i pić jego krwi, nie będziecie mieć życia w sobie.
Jesus therefore said to them, Verily, verily, I say unto you, Except ye eat the flesh of the Son of man, and drink his blood, ye have no life in yourselves.
54 Kto je moje ciało i pije moją krew, ma życie wieczne, a ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. (aiōnios g166)
He that eateth my flesh, and drinketh my blood, hath life eternal: and I will raise him up at the last day. (aiōnios g166)
55 Moje ciało bowiem prawdziwie jest pokarmem, a moja krew prawdziwie jest napojem.
For my flesh truly is meat, and my blood truly is drink.
56 Kto je moje ciało i pije moją krew, mieszka we mnie, a ja w nim.
He that eateth my flesh, and drinketh my blood, abideth in me, and I in him.
57 Jak mnie posłał żyjący Ojciec i ja żyję przez Ojca, [tak] kto mnie spożywa, będzie żył przeze mnie.
As the life-giving Father hath sent me, and I live by the Father; so he that eateth me, the same shall live by me.
58 To jest ten chleb, który zstąpił z nieba. Nie jak wasi ojcowie jedli mannę, a pomarli. Kto je ten chleb, będzie żył na wieki. (aiōn g165)
This is the bread which came down from heaven, not as the manna your fathers did eat, and died: he that eateth this bread shall live to eternity. (aiōn g165)
59 To mówił w synagodze, nauczając w Kafarnaum.
These things he spake in the synagogue, as he taught in Capernaum.
60 Wielu więc z jego uczniów, słysząc to, mówiło: Twarda to jest mowa, któż jej może słuchać?
Many therefore of his disciples, who heard him, said, Difficult is this discourse, who is able to fathom it?
61 Ale Jezus świadomy tego, że jego uczniowie o tym szemrali, powiedział do nich: To was obraża?
Then Jesus, conscious in himself that his disciples murmured concerning this discourse, said unto them, Doth this stumble you?
62 Cóż [dopiero], gdybyście ujrzeli Syna Człowieczego wstępującego tam, gdzie był przedtem?
What then if ye see the Son of man ascending where he was formerly?
63 Duch jest tym, który ożywia, ciało nic nie pomaga. Słowa, które ja wam mówię, są duchem i są życiem.
The Spirit is the life-giving power; the flesh contributeth nothing: the declarations which I make to you, they are spirit, and they are life.
64 Lecz są wśród was tacy, którzy nie wierzą. Jezus wiedział bowiem od początku, którzy nie wierzyli i kto miał go zdradzić.
But there are some of you who do not believe. For Jesus knew from the beginning who they were who did not believe, and who the person was that should betray him.
65 I mówił: Dlatego wam powiedziałem, że nikt nie może przyjść do mnie, jeśli mu to nie jest dane od mojego Ojca.
And he said, Therefore have I informed you, That no man can come to me, except it be given him of my Father.
66 Od tego czasu wielu jego uczniów zawróciło i więcej z nim nie chodziło.
From that discourse many of his disciples went away back, and no more followed him about.
67 Wtedy Jezus powiedział do dwunastu: Czy i wy chcecie odejść?
Then said Jesus to the twelve, Will ye also go away?
68 I odpowiedział mu Szymon Piotr: Panie, do kogo pójdziemy? [Ty] masz słowa życia wiecznego. (aiōnios g166)
Then Simon Peter answered him, Lord, unto whom shall we go from thee? thou hast the words of eternal life. (aiōnios g166)
69 A my uwierzyliśmy i poznaliśmy, że ty jesteś Chrystusem, Synem Boga żywego.
And we have believed and known that thou art the Messiah, the Son of the living God.
70 Jezus im odpowiedział: Czy ja nie wybrałem was dwunastu? A jeden z was jest diabłem.
Jesus answered them, Have I not chosen you twelve, and one of you is a devil?
71 A to mówił o Judaszu Iskariocie, [synu] Szymona, bo on miał go zdradzić, będąc jednym z dwunastu.
Now he spake of Judas Iscariot, the son of Simon: for this man was ready to betray him, though he was one of the twelve.
