Rodzaju 31

1 Potem [Jakub] usłyszał, jak synowie Labana mówili: Jakub zabrał wszystko, co należało do naszego ojca, i z tego, co było naszego ojca, zdobył całe to bogactwo.

雅各伯聽見拉班的兒子們談論說：「雅各伯奪去了我們父親所有的一切，利用我們父親的財物，才獲得了這一切的財富。」

2 Jakub widział też oblicze Labana, że nie było w stosunku do niego takie jak wcześniej.

雅各伯也注意了拉班對自己的臉色不如先前。

3 Wtedy PAN powiedział do Jakuba: Wróć do ziemi swoich ojców i do swojej rodziny, a będę z tobą.

那時，上主對雅各伯說：「你回到你的家鄉和你的出生地，我必與你同在。」

4 Jakub kazał więc przywołać Rachelę i Leę na pole do swojego stada.

雅各伯就派人叫辣黑耳和肋阿來到放羊的田間，

5 I powiedział im: Widzę oblicze waszego ojca, że nie jest w stosunku do mnie takie jak wcześniej, ale Bóg mego ojca był ze mną.

對她們說：「我看你們父親的臉色，對我已不如先前；但是我父親的天主卻與我同在。

6 Wy też same wiecie, że ze wszystkich moich sił służyłem waszemu ojcu;

你們清楚知道，我是全力服事了你們的父親；

7 Ale wasz ojciec oszukał mnie i dziesięć razy zmieniał moją zapłatę. Bóg jednak nie pozwolił mu skrzywdzić mnie.

你們的父親卻欺騙了我，十次變換了我的工價，但天住卻沒有容許他害我。

8 Jeśli powiedział: Pstre będą twoją zapłatą, to wszystkie stada rodziły pstre; a gdy mówił: Prążkowane będą twoją zapłatą, to wszystkie stada rodziły prążkowane.

當他說：有斑點的算是你的工價；全羊群就都生下有斑點的；當他說：有條紋的算是你的工價，全羊群就都生下有條紋的。

9 W ten sposób Bóg odebrał dobytek waszemu ojcu i dał [go] mnie.

天主這樣將你們父親的牲畜奪來了給我。

10 Gdy bowiem był czas parzenia się stad, podniosłem swe oczy i widziałem we śnie, że samce łączyły się z bydłami prążkowanymi, pstrymi i biało nakrapianymi.

有一次當羊群配合時，我於夢中舉目觀望：看見跳在母羊身上的公山羊，都是有條紋，有斑點和雜色的。

11 Wtedy Anioł Boga powiedział mi we śnie: Jakubie! A ja odpowiedziałem: Oto jestem.

天主的使者在夢中對我說：雅各伯! 我答說：我在這裏。

12 Potem powiedział: Podnieś teraz swe oczy i zobacz wszystkie samce łączące się z owcami prążkowanymi, pstrymi i biało nakrapianymi. Widziałem bowiem wszystko, co Laban ci uczynił.

他說：你舉目觀望：跳在母羊身上的公山羊，都是有條紋，有斑點和雜色的，因為我看到了拉班對你所作的一切。

13 Ja jestem Bogiem z Betel, gdzie namaściłeś kamień i gdzie złożyłeś mi ślub. Teraz więc wstań, wyjdź z tej ziemi i wróć do ziemi twojej rodziny.

我是貝特耳的天主，你曾在那裏用油敷了一座石柱，並對我許了願。現在你起身，離開這地方，回到你生身之地去。」

14 I Rachela, i Lea odpowiedziały mu: Czy mamy jeszcze [jakąś] cząstkę i dziedzictwo w domu naszego ojca?

辣黑耳和肋阿回答他說：「我們在父親家裏還有產業可分嗎﹖

15 Czy nie jesteśmy uważane u niego za obce? Sprzedał nas bowiem i jeszcze przejadł nasz majątek.

他豈不是把我們視作外人，把我們出賣了，吞併了我們的身價﹖

16 Bo całe bogactwo, które Bóg odebrał naszemu ojcu, jest nasze i naszych synów. Dlatego teraz zrób wszystko, co ci Bóg rozkazał.

所以天主由我們父親奪來的那一切財物，都應屬於我們和我們子女。現今凡天主吩咐你的，你都該照辦。

17 Jakub wstał więc i wsadził swych synów i swe żony na wielbłądy.

雅各伯遂立即叫自己的兒女和妻子騎上駱駝，

18 I zabrał całe swoje stado i cały swój majątek, który zdobył, swój dobytek, który nabył w Paddan-Aram, aby wrócić do swego ojca Izaaka, do ziemi Kanaan.

帶了自己一切牲畜和積聚的一切財物，即他在帕丹阿蘭所得的一切牲畜，起程往客納罕地，他父親依撒格那裏去了。

19 Gdy Laban odszedł strzyc swoje owce, Rachela ukradła posążki należące do jej ojca.

其時拉班正剪羊毛去了，辣黑耳就偷走了她父親的神像。

20 I Jakub wykradł się potajemnie od Labana Syryjczyka, nie oznajmiając mu, że ucieka.

雅各伯隱瞞了阿蘭人拉班，沒有告訴拉班他將逃走，

21 Uciekł więc ze wszystkim, co miał. Wstał i przeprawił się przez rzekę, i udał się [ku] górze Gilead.

遂帶了自己所有的一切逃走了，起身過了幼發拉的河，直向基肋阿得山地進發。

22 A trzeciego dnia doniesiono Labanowi, że Jakub uciekł.

第三天拉班得報雅各伯偷跑了，

23 Wziął więc ze sobą swoich braci, gonił go przez siedem dni i doścignął go na górze Gilead.

遂帶了自己的弟兄，在他後面一連追趕了七天的路程，在基肋阿得山地追上了他。

24 Lecz Bóg przyszedł do Labana Syryjczyka tej nocy we śnie i powiedział mu: Strzeż się, abyś nie mówił do Jakuba ani dobrze, ani źle.

天主在夜間夢中顯現給阿蘭人拉班，對他說：「你小心，不要對雅各伯說好說壞。」

25 Laban dogonił Jakuba, gdy Jakub rozbił swój namiot na górze. Laban ze swoimi braćmi też rozbił namiot na górze Gilead.

拉班追上雅各伯時，雅各伯已在山上搭了帳幕；拉班和他的弟兄也在基肋阿得山地搭了帳幕。

26 Wtedy Laban powiedział do Jakuba: Coś ty zrobił, że się wykradłeś potajemnie ode mnie i uprowadziłeś moje córki jak pojmane mieczem?

拉班對雅各伯說：「你作的是什麼事﹖竟瞞著我，將我的女兒們帶走，有如戰俘一樣!

27 Dlaczego potajemnie uciekłeś i wykradłeś się ode mnie, i nic mi nie powiedziałeś, abym mógł wyprawić cię z radością, z pieśniami, z bębnem i harfą?

你為什麼暗中偷跑，瞞著我而不通知我，叫我好能快樂的唱著歌，打著鼓，彈著琴歡送你回去﹖

28 I nie pozwoliłeś mi ucałować moich synów i moich córek? Naprawdę głupio postąpiłeś.

連我的兒女你都不讓我與他們吻別，你作的實在糊塗!

29 Jest to w mocy mojej ręki, aby zrobić wam coś złego, ale Bóg waszego ojca powiedział mi zeszłej nocy: Strzeż się, abyś nie mówił do Jakuba ani dobrze, ani źle.

我本可伸手加害你們，但是你們父親的天主昨夜對我說：小心，不要對雅各伯說好說壞。

30 A teraz, gdy chciałeś odejść, bo bardzo tęskniłeś za domem twego ojca, dlaczego ukradłeś moje bożki?

你現在切望回到父家，定要回去，但是你為什麼偷走了我的神像! 」

31 I Jakub odpowiedział Labanowi: Bałem się, bo myślałem, że siłą odbierzesz mi twoje córki.

雅各伯回答拉班說：「我害怕，我還以為你要由我手中奪去你的女兒。

32 Lecz ten, u kogo znajdziesz twoje bożki, niech umrze. Sprawdź w obecności naszych braci, czy coś twojego jest u mnie, i weź sobie. Jakub nie wiedział bowiem, że Rachela je ukradła.

至於你的神像，你在誰那裏搜出來，決不容他活著；當著我們弟兄的面，你如認出我這裏有什麼是屬於你的，儘管拿去。」雅各伯原不知道是辣黑耳偷了神像。

33 Laban wszedł więc do namiotu Jakuba i do namiotu Lei, a także do namiotu obu służących, ale [nic] nie znalazł. Gdy wyszedł z namiotu Lei, wszedł do namiotu Racheli.

拉班便進入雅各伯的帳幕，肋阿的帳幕和兩個婢女的帳幕，沒有找著；遂由肋阿的帳幕出來，進入辣黑耳的帳幕，

34 A Rachela wzięła posążki, włożyła je pod siodło wielbłądzie i usiadła na nich. Laban przeszukał cały namiot, ale [nic] nie znalazł.

辣黑耳卻拿了神像，放在駱駝的鞍下，自己坐在上面。拉班搜遍了整個帳幕，沒有找著。

35 Powiedziała do swego ojca: Niech się mój pan nie gniewa, że nie mogę wstać przed tobą, bo [mam] kobiecą przypadłość. I szukał, ale nie znalazł posążków.

辣黑耳對她父親說：「望我主不要見怪，我不能在你面前起迎，因為我正在經期。」他搜索了，卻沒有找著神像。

36 Wtedy Jakub rozgniewał się i zganił Labana. I Jakub powiedział do Labana: Jakie jest moje przestępstwo i jaki mój grzech, że goniłeś mnie w gniewie?

雅各伯於是動怒，與拉班爭論，質問他說：「我有什麼不對，有什麼罪過，致使你在我後面追趕﹖

37 Oto przeszukałeś wszystkie moje rzeczy. Co znalazłeś z rzeczy należących do twego domu? Połóż [to] tutaj przed moimi i twoimi braćmi i niech rozsądzą między nami dwoma.

你搜遍了我的東西，如找出了什麼東西是屬於你家的，擺在我和你的兄弟面前，叫他們在我們兩人間行裁判。

38 Dwadzieścia lat mieszkałem z tobą. Twoje owce i twoje kozy nie roniły, a baranów z twego stada nie jadłem.

這二十年來，我同你在一起，你的母綿羊和母山羊從未流產；你羊群中的公羊，我從未吃過；

39 Rozszarpanego [przez zwierzę] nie przynosiłem do ciebie, wynagradzałem ci szkodę; z mojej ręki domagałeś się tego, co było ukradzione we dnie i co było ukradzione w nocy.

被野獸撕裂的我從未給你帶回，我自己賠償了損失；不論是白天偷去的，或是黑夜偷去的，你都向我索取。

40 Bywało, [że] we dnie męczył mnie upał, a mróz w nocy, tak że sen odchodził od moich oczu.

日間我受盡炎熱，夜間受盡嚴寒，兩眼無法入睡。在你家內這二十年，為了你的兩個女兒，我服事了你十四年；

41 Dwadzieścia lat ci służyłem w twoim domu: czternaście lat za twoje dwie córki, a sześć lat za twoje bydło. A po dziesięć razy zmieniałeś moją zapłatę.

另六年是為了你的羊群，這期間你竟十次變更了我的工價。

42 Gdyby Bóg mojego ojca, Bóg Abrahama i bojaźń Izaaka, nie był ze mną, pewnie byś mnie teraz odprawił z niczym. [Ale] Bóg wejrzał na moje utrapienie i na pracę moich rąk i przestrzegł cię zeszłej nocy.

假若我父的天主，亞巴郎的天主，依撒格所敬畏的上主，不同我在一起，你現在定會打發我空手回去；但是天主見到了我的苦況和我的辛苦，在昨夜就下了判決。」

43 Wtedy Laban odpowiedział Jakubowi: Córki te są moimi córkami i dzieci te są moimi dziećmi, i dobytek [ten] to mój dobytek, i wszystko, co widzisz, jest moje. Ale cóż mogę dziś uczynić tym moim córkom albo dzieciom, które urodziły?

拉班回答雅各伯說：「女兒是我的女兒，孩子是我的孩子，羊群是我的羊群，你眼見的這一切都是我的。但是對我的女兒，對她們生的孩子，我今天能作什麼呢﹖

44 Chodź więc, zawrzyjmy przymierze, ja i ty, i niech to będzie świadectwem między mną a tobą.

現在，來，讓我們在你我之間立約，作你我之間的證據。」

45 I Jakub wziął kamień, i postawił go jako pomnik.

雅各伯遂拿了一塊石頭，立作石柱，

46 Potem Jakub powiedział do swoich braci: Nazbierajcie kamieni. Wzięli więc kamienie i zrobili stos, i jedli tam na tym stosie.

然後對自己的親戚說：「你們堆集石頭。」他們便拿了石頭，堆成一堆，就在那堆石頭上吃了飯。

47 I Laban nazwał go Jegar Sahaduta, a Jakub go nazwał Galed.

拉班稱那石堆為「耶加爾、撒哈杜達；」雅各伯稱為「基肋阿得」

48 Bo Laban mówił: Ten stos [niech będzie] dziś świadkiem między mną a tobą. Dlatego [Jakub] nazwał go Galed;

拉班說：「今天這堆石頭在你和我之間作見證。」為此給它起名叫「基肋阿得。」

49 I Myspa, bo [Laban] powiedział: Niech PAN czuwa nade mną i nad tobą, gdy się oddalimy od siebie.

又叫作「米茲帕，」因為他說：「我們彼此分離後，願上主監視我和你：

50 Jeśli będziesz krzywdził moje córki i jeśli pojmiesz inne żony oprócz moich córek, [to choć] nie ma tu z nami nikogo, patrz: Bóg [jest] świadkiem między mną a tobą.

如果你虐待我的女兒，或在我的女兒外，另娶妻室，雖無人在我們中間，但有天主在你我之間作證。」

51 I Laban mówił dalej do Jakuba: Oto ten stos [kamieni] i oto ten pomnik, który postawiłem między mną a tobą.

拉班又對雅各伯說：「看這堆石頭，看我在你我之間所立的石柱：

52 Ten stos jest świadkiem i ten pomnik [jest] świadkiem [tego], że ja do ciebie nie pójdę dalej za ten stos i ty też nie pójdziesz do mnie za ten stos i pomnik w złym [zamiarze].

這堆石頭是見證，這石柱是見證，我決不越過這堆石頭去妨害你，你也不要越過這堆石頭和這石柱來妨害我。

53 Bóg Abrahama i Bóg Nachora, Bóg ich ojca, niech rozsądzi między nami. Jakub przysiągł więc przez bojaźń swego ojca Izaaka.

但願亞巴郎的天主和納曷爾的天主，－－即他們父親的天主，－－在我們之間行裁判! 」雅各伯就指自己的父親依撒格所敬畏的上主起了誓。

54 Potem Jakub złożył na wzgórzu ofiarę i wezwał swych braci do jedzenia chleba. Jedli więc chleb i nocowali na [tym] wzgórzu.

然後雅各伯在山上宰牲獻祭，叫了自己的親戚來吃飯；吃飯以後就在山上過了夜。

55 Nazajutrz wcześnie rano Laban wstał, ucałował swoich synów i swoje córki i błogosławił im. A Laban odszedł i wrócił na swoje miejsce.

拉班清早起來，與自己的外孫和女兒吻別，祝福了他們，便起身回本鄉去了。