Kaznodziei 8
1 Kto jest mądrym człowiekiem? Kto zna wyjaśnienie rzeczy? Mądrość człowieka rozjaśnia jego oblicze i odmienia srogość jego twarzy.
En ngʼa machalo gi ngʼama nigi rieko matut? En ngʼa mongʼeyo wacho tiend gik moko? Rieko miyo ngʼato bedo mamor kendo otieko ich wangʼ ma en-go.
2 [Radzę ci], abyś przestrzegał rozkazu króla, a to ze względu na przysięgę Boga.
Luor chik ruoth, awacho kamano, nikech ni kwongʼori e nyim Jehova Nyasaye.
3 Nie spiesz się z odejściem sprzed jego oblicza ani nie upieraj się przy złej sprawie. Czyni bowiem wszystko tak, jak mu się podoba.
Kik irikni ka ia e nyim ruoth. Kik ichwak ngʼama timo richo, nimar obiro timo gimora amora mohero.
4 Gdzie słowo króla, tam i jego moc. Któż mu powie: Co czynisz?
Nimar wach ruoth nigi teko, en ngʼa manyalo wachone niya, “Angʼo ma itimo?”
5 Kto przestrzega przykazania, nie zazna niczego złego. A serce mądrego zna czas i sąd.
Ngʼato angʼata moluoro chikne ok noyud hinyruok moro amora, to chuny man-gi rieko biro ngʼeyo sa mowinjore mar timo gimoro kod chenro miluwo.
6 Na każdą sprawę jest czas i sąd, dlatego wielkie nieszczęście trzyma się człowieka.
Nimar nitiere sa mowinjore kod chenro miluwo e gimoro amora, kata kamano dhier mar dhano pek moloye.
7 Nie wie bowiem, co będzie. Kto mu oznajmi, kiedy [co] się przydarzy?
Nimar dhano ok ongʼeyo gima biro, en ngʼa manyalo nyise gima biro?
8 Nie ma człowieka, który miałby władzę nad duchem, żeby powstrzymać ducha, ani moc nad dniem śmierci. Nie ma też zwolnienia z tego boju, a niegodziwych nie wybawi ich niegodziwość.
Onge ngʼama nigi teko ewi yamo mondo ochike, omiyo onge ngʼama nigi teko e odiechieng thone. Mana kaka jalweny ok mi thuolo mar yweyo e kinde mag kedo, e kaka joricho bende ok yud thuolo kuom timbegigo.
9 To wszystko widziałem, gdy zwróciłem swoje serce do każdego dzieła, którego się dokonuje pod słońcem. [Bywa] czas, kiedy jeden człowiek panuje nad drugim ku jego krzywdzie.
Magi duto ne aneno, kane aketo pacha e gik moko duto mitimo e piny. Nitie kinde moro ma ngʼato sandoe jowetegi to en owuon ema ohinyore.
10 Widziałem więc niegodziwych pogrzebanych, którzy przychodzili do miejsca świętego i odchodzili z niego, a zapomniano o nich w mieście, gdzie tak czynili. I to również jest marnością.
Aseneno joma timbegi richo ka iyiko, jogo mane osiko kadonjo kendo wuok e kama ler kendo ne yudo pak e dala maduongʼ kuom gik ma ok mi Nyasaye duongʼ. Ma bende en tim manono.
11 Ponieważ wyroku za zły czyn nie wykonuje się od razu, serce synów ludzkich jest w nich zawzięte [i gotowe] na to, aby popełniali zło.
Ka ngʼado bura ne janjore ok otim, to chuny ji pongʼ gi chenro mar timo marach.
12 I chociaż grzesznik po stokroć czyni zło i jego dni się przedłużą, to jednak wiem, że szczęści się tym, którzy boją się Boga, którzy się boją jego oblicza.
Kata obedo ni joma timbegi richo nyalo timo richo mathoth, to pod ginyalo dak kuom kinde mangʼeny, to gima angʼeyo en ni joma oluoro Nyasaye to biro dhi maber e nyim Nyasaye.
13 Ale niegodziwemu nie szczęści się i nie przedłuży on swoich dni, [przeminą bowiem] jak cień, ponieważ nie boi się Boga.
Nikech joma timbegi mono ok oluoro Nyasaye, ok ginine maber kendo ngimagi nolal mana ka tipo.
14 Jest też marność, która się dzieje na ziemi: są [ludzie] sprawiedliwi, którym się zdarza to, na co [zasługują] uczynki niegodziwych; są też [ludzie] niegodziwi, którym się zdarza to, na co [zasługują] uczynki sprawiedliwych. Powiedziałem, że i to jest marnością.
Nitiere gimoro machielo maonge tiende matimore e piny: joma kare mayudo gigo ma joma mono ema onego yudi, kod joma timbegi mono mayudo gigo monego joma kare ema yudi. Ma bende, awacho, ni onge tiende.
15 Chwaliłem więc radość, [gdyż] nie ma dla człowieka nic lepszego pod słońcem nad to, by jadł, pił i radował się. To bowiem zostanie mu z jego trudu po [wszystkie] dni jego życia, które pod słońcem dał mu Bóg.
Omiyo ayie ni mondo ji owinj maber e ngima margi, nikech onge gima ber ne dhano e piny moloyo chiemo, metho kod bedo gimor. Bangʼe obiro bedo mamor kuom tije matek motiyo e kinde mar ngimane ma Nyasaye omiye ngima e piny ka.
16 Gdy zwróciłem swoje serce na to, aby poznać mądrość i rozważać sprawy, jakie się dzieją na ziemi, z powodu których oczy [człowieka] nie zaznają snu ani we dnie, ani w nocy;
Kane aketo pacha mondo angʼe rieko kendo mondo anon tich matek mar dhano e piny-ka ka nindo ok tere odiechiengʼ gotieno,
17 Wówczas zobaczyłem całe dzieło Boga – [to], że człowiek nie potrafi zgłębić sprawy, która się dzieje pod słońcem. Choćby człowiek starał się do tego dojść, nie zgłębi tego; choćby nawet mądry [zamierzył to] poznać, nie zdoła tego zgłębić.
to ne afwenyo ni gigo duto Nyasaye ema timo. Omiyo onge ngʼama ongʼeyo gigo matimore e piny. Kata dabed ni oketo chunye manade mar ngʼeyo tiendgi, to ok onyal ngʼeyo tiendgi. Bende kata ngʼama riek par ni ongʼeyo, to ok onyal winjo tiendgi maber.
