Kaznodziei 7
1 Lepsze jest [dobre] imię niż wyborny olejek, a dzień śmierci niż dzień urodzenia.
Благо имя паче елеа блага, и день смертный паче дня рождения его.
2 Lepiej iść do domu żałoby niż do domu wesela, gdyż w tamtym [widzimy] koniec każdego człowieka, a człowiek żyjący weźmie to sobie do serca.
Благо ходити в дом плача, нежели ходити в дом пира, понеже сие конец всякому человеку, и живый даст благо в сердцы его.
3 Lepszy jest smutek niż śmiech, bo przez smutek twarzy serce szlachetnieje.
Блага ярость паче смеха, яко во злобе лица ублажится сердце.
4 Serce mądrych jest w domu żałoby, ale serce głupich w domu wesela.
Сердце мудрых в дому плача, а сердце безумных в дому веселия.
5 Lepiej [jest] słuchać upomnień mądrego niż pieśni głupców.
Благо еже слышати прещение премудра, паче мужа слышащаго песнь безумных:
6 Czym bowiem jest trzaskanie cierni pod kotłem, tym jest śmiech głupca. Także i to jest marnością.
якоже глас терния под котлом, тако смех безумных. И сие суета.
7 Doprawdy, ucisk doprowadza mądrego do szaleństwa, a dar psuje serce.
Яко клевета льстит мудраго и погубляет сердце благородствия его.
8 Lepsze jest dokończenie sprawy niż jej początek. Lepszy jest człowiek cierpliwego ducha niż [człowiek] wyniosłego ducha.
Блага последняя словес паче начала его: благ терпеливый паче высокаго духом.
9 Nie bądź w duchu skory do gniewu, gdyż gniew spoczywa w piersi głupich.
Не тщися в дусе своем яритися, яко ярость в недре безумных почиет.
10 Nie mów: Jak to jest, że dawne dni były lepsze niż te obecne? Bo niemądrze byś o to pytał.
Да не речеши: что бысть, яко дние прежднии беша блази паче сих? Яко не в мудрости вопросил еси о сем.
11 Dobra jest mądrość przy dziedzictwie i jest pożyteczna dla tych, którzy widzą słońce.
Блага мудрость с наследием, паче же видящым солнце:
12 Mądrość bowiem jest osłoną, osłoną [są] też pieniądze; lecz korzyść z poznania jest taka: mądrość daje życie tym, którzy ją mają.
яко в сени его мудрость, якоже сень сребра, и изюбилие разума премудрости оживляет, иже от нея.
13 Przypatrz się dziełu Boga. Kto bowiem może wyprostować to, co on krzywym uczynił?
Виждь творения Божия: яко кто может украсити, егоже аще Бог превратит?
14 W dniu powodzenia raduj się, a w dniu nieszczęścia rozważaj: Bóg uczynił zarówno jedno, jak i drugie po to, aby człowiek nie dociekł tego, co po nim nastanie.
В день благостыни (Его) живи во блазе и виждь в день зла: виждь, и с ним согласно сие сотвори Бог, о глаголании, да не обрящет человек за Ним ничтоже.
15 Wszystko widziałem za swych marnych dni: niejeden sprawiedliwy ginie w swojej sprawiedliwości, a niejeden niegodziwiec żyje długo w swojej niegodziwości.
Всяческая видех во днех суетствия моего: есть праведный погибаяй во своей правде, и есть нечестивый пребываяй во своей злобе.
16 Nie bądź przesadnie sprawiedliwy ani przesadnie mądry. Czemu miałbyś się sam do zguby prowadzić?
Не буди правдив вельми, ни мудрися излишше, да не когда изумишися.
17 Nie bądź zbyt niegodziwy i nie bądź głupi. Czemu miałbyś umrzeć przed swoim czasem?
Не нечествуй много и не буди жесток, да не умреши не во время свое.
18 Dobrze będzie, jeśli będziesz się tego trzymał, ale i tamtego z rąk nie wypuszczaj. Kto bowiem boi się Boga, uniknie tego wszystkiego.
Благо ти есть держатися сего, и от сего не оскверни руки твоея, яко боящымся Бога поспешатся вся.
19 Mądrość daje mądremu [więcej] siły, niż [posiada ją] dziesięciu mocarzy, którzy są w mieście.
Премудрость поможет мудрому паче десяти обладающих во граде:
20 Doprawdy, nie ma człowieka sprawiedliwego na ziemi, który czyniłby dobrze i nie grzeszył.
яко несть человек праведен на земли, иже сотворит благое и не согрешит.
21 Nie zwracaj też uwagi na wszystkie słowa, które wypowiadają [ludzie], byś nie usłyszał, jak ci złorzeczy twój sługa.
И во вся словеса, яже возглаголют нечестивии, не вложи сердца своего, да не услышиши раба своего кленуща тебе:
22 Wie bowiem twoje serce, że i ty wielokroć złorzeczyłeś innym.
яко многажды возлукавнует на тя, и обхождении многими озлобит сердце твое, якоже и ты клял еси иныя (многия).
23 Tego wszystkiego doświadczyłem mądrością [i] powiedziałem: Będę mądry. Ale mądrość oddaliła się ode mnie.
Вся сия искусих в мудрости: рех, умудрюся: и сия удалися от мене
24 To, co jest dalekie, i to, co jest bardzo głębokie – któż to może zgłębić?
далече паче неже бех, и бездны глубина, кто обрящет ю?
25 Zwróciłem swoje serce ku poznaniu, badaniu i szukaniu mądrości oraz rozeznaniu rzeczy, by poznać niegodziwość głupstwa, głupoty i szaleństwa.
Обыдох аз, и сердце мое, еже разумети, еже разсмотрити, и еже взыскати мудрость и разум, и еже разумети нечестиваго безумие и ожесточение и лесть:
26 I odkryłem, że bardziej gorzka niż śmierć jest kobieta, której serce jest jak sieć i sidło, a jej ręce jak pęta. Kto się Bogu podoba, uwolni się od niej, ale grzesznik będzie przez nią usidlony.
и обретох аз ю, и реку горчайшу паче смерти жену, яже есть ловитва, и сети сердце ея, узы в руку ея: благий пред лицем Божиим изимется от нея, а согрешаяй ят будет от нея.
27 Oto co odkryłem – mówi Kaznodzieja – [badając] jedną po drugiej, aby dojść do istoty rzeczy;
Се, сие обретох, рече Екклесиаст: едину единою еже обрести помысл, еже взыска душа моя, и не обретох:
28 Czego jeszcze szuka moja dusza, lecz nie znajduje: Jednego mężczyznę spośród tysiąca znalazłem, ale kobiety spośród wszystkich nie znalazłem.
и человека единаго от тысящ обретох, а жены во всех сих не обретох:
29 Oto to tylko odkryłem: Bóg stworzył człowieka prawego, ale oni szukali rozlicznych wymysłów.
обаче се, сие обретох, еже сотвори Бог человека праваго, и сии взыскаша помыслов многих.
