Kaznodziei 10
1 Zdechłe muchy zasmradzają i psują olejek aptekarza. Tak samo odrobina głupstwa psuje [człowieka] poważanego z powodu jego mądrości i sławy.
Dead flies cause the oil of the perfumer to produce an evil odor; so does a little folly outweigh wisdom and honor.
2 Serce mądrego jest po jego prawicy, ale serce głupca po jego lewicy.
A wise man’s heart is at his right hand, but a fool’s heart at his left.
3 Nawet gdy głupiec idzie drogą, brakuje mu rozumu, i mówi wszystkim, że jest głupcem.
Yes also when the fool walks by the way, his understanding fails him, and he says to everyone that he is a fool.
4 Jeśli duch władcy powstaje przeciwko tobie, nie opuszczaj swego miejsca, gdyż pokora zapobiega wielkim wykroczeniom.
If the spirit of the ruler rises up against you, don’t leave your place; for gentleness lays great offenses to rest.
5 Jest zło, które widziałem pod słońcem, to błąd, który pochodzi od władcy:
There is an evil which I have seen under the sun, the sort of error which proceeds from the ruler.
6 Głupota jest wywyższona do wielkiej godności, a bogaci [w mądrość] siedzą nisko.
Folly is set in great dignity, and the rich sit in a low place.
7 Widziałem sługi na koniach, a książąt idących pieszo jak słudzy.
I have seen servants on horses, and princes walking like servants on the earth.
8 Kto kopie dół, [sam] w niego wpadnie, kto rozwala płot, tego ukąsi wąż.
He who digs a pit may fall into it; and whoever breaks through a wall may be bitten by a snake.
9 Kto przenosi kamienie, porani się nimi, kto rąbie drwa, naraża się na niebezpieczeństwo.
Whoever carves out stones may be injured by them. Whoever splits wood may be endangered by it.
10 Jeśli stępi się żelazo, a nie naostrzy się jego ostrza, wtedy trzeba wytężyć siły. Ale lepiej skutkuje mądrość.
If the ax is blunt, and one doesn’t sharpen the edge, then he must use more strength; but skill brings success.
11 Wąż ukąsi bez zaklęcia, a gaduła nie jest niczym lepszym.
If the snake bites before it is charmed, then is there no profit for the charmer’s tongue.
12 Słowa z ust mądrego są łaskawe, ale wargi głupca pożerają jego samego.
The words of a wise man’s mouth are gracious; but a fool is swallowed by his own lips.
13 Początek słów jego ust to głupota, a koniec jego mowy to wielkie szaleństwo.
The beginning of the words of his mouth is foolishness; and the end of his talk is mischievous madness.
14 Głupiec wiele mówi, [choć] człowiek nie wie, co nastąpi. Któż mu oznajmi, co po nim nastanie?
A fool also multiplies words. Man doesn’t know what will be; and that which will be after him, who can tell him?
15 Głupi męczą się trudem, a nie wiedzą nawet, jak dojść do miasta.
The labor of fools wearies every one of them; for he doesn’t know how to go to the city.
16 Biada tobie, ziemio, gdy twoim królem dziecko, a twoi książęta z rana biesiadują.
Woe to you, land, when your king is a child, and your princes eat in the morning!
17 Błogosławiona jesteś, ziemio, gdy twój król pochodzi ze szlachetnego rodu, a twoi książęta we właściwym czasie jadają, by się posilić, a nie dla pijaństwa.
Happy are you, land, when your king is the son of nobles, and your princes eat in due season, for strength, and not for drunkenness!
18 Z powodu lenistwa chyli się dach, a wskutek opieszałości rąk przecieka dom.
By slothfulness the roof sinks in; and through idleness of the hands the house leaks.
19 Dla uciechy wyprawia się ucztę i wino rozwesela życie, ale pieniądze umożliwiają wszystko.
A feast is made for laughter, and wine makes the life glad; and money is the answer for all things.
20 Nawet w swoich myślach nie złorzecz królowi ani w swojej sypialni nie przeklinaj bogatego, bo ptak niebieski zaniesie ten głos, a to, co skrzydlate, rozgłosi sprawę.
Don’t curse the king, no, not in your thoughts; and don’t curse the rich in your bedroom, for a bird of the sky may carry your voice, and that which has wings may tell the matter.
