Kaznodziei 10
1 Zdechłe muchy zasmradzają i psują olejek aptekarza. Tak samo odrobina głupstwa psuje [człowieka] poważanego z powodu jego mądrości i sławy.
Dead flies, cause to stink [and] ferment, the oil of the perfumer, —More costly than wisdom or honour, is a little folly.
2 Serce mądrego jest po jego prawicy, ale serce głupca po jego lewicy.
The sense of the wise, is on his right hand, —But, the sense of the dullard, on his left:
3 Nawet gdy głupiec idzie drogą, brakuje mu rozumu, i mówi wszystkim, że jest głupcem.
Yea, even by the way, as the foolish man walketh along, his sense faileth him—and he telleth everyone that, foolish, is he!
4 Jeśli duch władcy powstaje przeciwko tobie, nie opuszczaj swego miejsca, gdyż pokora zapobiega wielkim wykroczeniom.
If, the spirit of a ruler, riseth up against thee, thy place, do not leave, for gentleness, pacifieth such as have greatly erred.
5 Jest zło, które widziałem pod słońcem, to błąd, który pochodzi od władcy:
Here was a misfortune I had seen under the sun, —a veritable mistake that was going forth from the presence of one who had power:
6 Głupota jest wywyższona do wielkiej godności, a bogaci [w mądrość] siedzą nisko.
Folly placed in great dignity, —while, the rich, in a low place, took their seat:
7 Widziałem sługi na koniach, a książąt idących pieszo jak słudzy.
I had seen, servants, upon horses, —and, rulers, walking like servants, on the ground.
8 Kto kopie dół, [sam] w niego wpadnie, kto rozwala płot, tego ukąsi wąż.
He that diggeth a pit, thereinto, may fall, —and, he that breaketh through a hedge, there may bite him a serpent.
9 Kto przenosi kamienie, porani się nimi, kto rąbie drwa, naraża się na niebezpieczeństwo.
He that removeth stones, may be hurt therewith, —and he that cleaveth wood, may be endangered thereby.
10 Jeśli stępi się żelazo, a nie naostrzy się jego ostrza, wtedy trzeba wytężyć siły. Ale lepiej skutkuje mądrość.
If, blunt, be the iron, and, himself, hath not sharpened, the edge, then, much force, must he apply, —but, an advantage for giving success, is wisdom.
11 Wąż ukąsi bez zaklęcia, a gaduła nie jest niczym lepszym.
If a serpent will bite, unless he is charmed, then there is nothing better for him that owneth a tongue.
12 Słowa z ust mądrego są łaskawe, ale wargi głupca pożerają jego samego.
The words of a wise man’s mouth, are pleasant, —but, the lips of a dullard, will swallow him up:
13 Początek słów jego ust to głupota, a koniec jego mowy to wielkie szaleństwo.
The beginning of the words of his mouth, is folly, —but, the latter end of his speech, is mischievous madness.
14 Głupiec wiele mówi, [choć] człowiek nie wie, co nastąpi. Któż mu oznajmi, co po nim nastanie?
Yet, a foolish man, multiplieth words, —[though] no man knoweth that which hath been, and, that which shall be after him, who can tell him?
15 Głupi męczą się trudem, a nie wiedzą nawet, jak dojść do miasta.
The toil of dullards, shall weary a man, that he knoweth not how to go into the city.
16 Biada tobie, ziemio, gdy twoim królem dziecko, a twoi książęta z rana biesiadują.
Alas! for thee, O land, when thy king is a boy, —and, thy rulers, in the morning, do eat:
17 Błogosławiona jesteś, ziemio, gdy twój król pochodzi ze szlachetnego rodu, a twoi książęta we właściwym czasie jadają, by się posilić, a nie dla pijaństwa.
How happy art thou, O land, when thy king is a son of nobles, —and, thy rulers, in season, do eat, for strength, and not for debauchery.
18 Z powodu lenistwa chyli się dach, a wskutek opieszałości rąk przecieka dom.
By two lazy arms, the framework sinketh in, —and, by the hanging down of the hands, the house may leak.
19 Dla uciechy wyprawia się ucztę i wino rozwesela życie, ale pieniądze umożliwiają wszystko.
Merrily people make bread, and, wine, gladdeneth life, —but, money, answereth all things.
20 Nawet w swoich myślach nie złorzecz królowi ani w swojej sypialni nie przeklinaj bogatego, bo ptak niebieski zaniesie ten głos, a to, co skrzydlate, rozgłosi sprawę.
Even in thy thought, do not revile, the king, nor, within thy bed-chambers, revile thou the rich, —for, a bird of the heavens, might carry the voice, yea, an owner of wings, might tell the matter.
