Kaznodziei 10
1 Zdechłe muchy zasmradzają i psują olejek aptekarza. Tak samo odrobina głupstwa psuje [człowieka] poważanego z powodu jego mądrości i sławy.
Pestilent flies will corrupt a preparation of sweet ointment: [and] a little wisdom is more precious than great glory of folly.
2 Serce mądrego jest po jego prawicy, ale serce głupca po jego lewicy.
A wise man's heart is at his right hand; but a fool's heart at his left.
3 Nawet gdy głupiec idzie drogą, brakuje mu rozumu, i mówi wszystkim, że jest głupcem.
Yes, and whenever a fool walks by the way, his heart will fail him, and all that he thinks of is folly.
4 Jeśli duch władcy powstaje przeciwko tobie, nie opuszczaj swego miejsca, gdyż pokora zapobiega wielkim wykroczeniom.
If the spirit of the ruler rise up against you, leave not your place; for soothing will put an end to great offenses.
5 Jest zło, które widziałem pod słońcem, to błąd, który pochodzi od władcy:
There is an evil which I have seen under the sun, wherein an error has proceeded from the ruler.
6 Głupota jest wywyższona do wielkiej godności, a bogaci [w mądrość] siedzą nisko.
The fool has been set in very high places, while rich men would sit in a low one.
7 Widziałem sługi na koniach, a książąt idących pieszo jak słudzy.
I have seen servants upon horses, and princes walking as servants on the earth.
8 Kto kopie dół, [sam] w niego wpadnie, kto rozwala płot, tego ukąsi wąż.
He that digs a pit shall fall into it; and him that breaks down a hedge a serpent shall bite.
9 Kto przenosi kamienie, porani się nimi, kto rąbie drwa, naraża się na niebezpieczeństwo.
He that removes stones shall be troubled thereby; he that cleaves wood shall be endangered thereby.
10 Jeśli stępi się żelazo, a nie naostrzy się jego ostrza, wtedy trzeba wytężyć siły. Ale lepiej skutkuje mądrość.
If the axe-head should fall off, then the man troubles his countenance, and he must put forth more strength: and [in that case] skill is of no advantage to a man.
11 Wąż ukąsi bez zaklęcia, a gaduła nie jest niczym lepszym.
If a serpent bite when there is no [charmer's] whisper, then there is no advantage to the charmer.
12 Słowa z ust mądrego są łaskawe, ale wargi głupca pożerają jego samego.
The words of a wise mouth are gracious: but the lips of a fool will swallow him up.
13 Początek słów jego ust to głupota, a koniec jego mowy to wielkie szaleństwo.
The beginning of the words of his mouth is folly: and the end of his talk mischievous madness.
14 Głupiec wiele mówi, [choć] człowiek nie wie, co nastąpi. Któż mu oznajmi, co po nim nastanie?
A fool moreover multiplies words: man knows not what has been, nor what will be: who shall tell him what will come after him?
15 Głupi męczą się trudem, a nie wiedzą nawet, jak dojść do miasta.
The labor of fools will afflict them, [as that of one] who knows not to go to the city.
16 Biada tobie, ziemio, gdy twoim królem dziecko, a twoi książęta z rana biesiadują.
Woe to you, O city, whose king is young, and your princes eat in the morning!
17 Błogosławiona jesteś, ziemio, gdy twój król pochodzi ze szlachetnego rodu, a twoi książęta we właściwym czasie jadają, by się posilić, a nie dla pijaństwa.
Blessed are you, O land, whose king is a son of nobles, and whose princes shall eat seasonably, for strength, and shall not be ashamed.
18 Z powodu lenistwa chyli się dach, a wskutek opieszałości rąk przecieka dom.
By slothful neglect a building will be brought low: and by idleness of the hands the house will fall to pieces.
19 Dla uciechy wyprawia się ucztę i wino rozwesela życie, ale pieniądze umożliwiają wszystko.
Men prepare bread for laughter, and wine and oil that the living should rejoice: but to money all things will humbly yield obedience.
20 Nawet w swoich myślach nie złorzecz królowi ani w swojej sypialni nie przeklinaj bogatego, bo ptak niebieski zaniesie ten głos, a to, co skrzydlate, rozgłosi sprawę.
Even in your conscience, curse not the king; and curse not the rich in your bedchamber: for a bird of the air shall carry your voice, and that which has wings shall report your speech.
