Kaznodziei 10
1 Zdechłe muchy zasmradzają i psują olejek aptekarza. Tak samo odrobina głupstwa psuje [człowieka] poważanego z powodu jego mądrości i sławy.
Dead flies make the oil of the perfumer give out an evil smell; more valued is a little wisdom than the great glory of the foolish.
2 Serce mądrego jest po jego prawicy, ale serce głupca po jego lewicy.
The heart of the wise man goes in the right direction; but the heart of a foolish man in the wrong.
3 Nawet gdy głupiec idzie drogą, brakuje mu rozumu, i mówi wszystkim, że jest głupcem.
And when the foolish man is walking in the way, he has no sense and lets everyone see that he is foolish.
4 Jeśli duch władcy powstaje przeciwko tobie, nie opuszczaj swego miejsca, gdyż pokora zapobiega wielkim wykroczeniom.
If the wrath of the ruler is against you, keep in your place; in him who keeps quiet even great sins may be overlooked.
5 Jest zło, które widziałem pod słońcem, to błąd, który pochodzi od władcy:
There is an evil which I have seen under the sun, like an error which comes by chance from a ruler:
6 Głupota jest wywyższona do wielkiej godności, a bogaci [w mądrość] siedzą nisko.
The foolish are placed in high positions, but men of wealth are kept low.
7 Widziałem sługi na koniach, a książąt idących pieszo jak słudzy.
I have seen servants on horses, and rulers walking on the earth as servants.
8 Kto kopie dół, [sam] w niego wpadnie, kto rozwala płot, tego ukąsi wąż.
He who makes a hole for others will himself go into it, and for him who makes a hole through a wall the bite of a snake will be a punishment.
9 Kto przenosi kamienie, porani się nimi, kto rąbie drwa, naraża się na niebezpieczeństwo.
He who gets out stones from the earth will be damaged by them, and in the cutting of wood there is danger.
10 Jeśli stępi się żelazo, a nie naostrzy się jego ostrza, wtedy trzeba wytężyć siły. Ale lepiej skutkuje mądrość.
If the iron has no edge, and he does not make it sharp, then he has to put out more strength; but wisdom makes things go well.
11 Wąż ukąsi bez zaklęcia, a gaduła nie jest niczym lepszym.
If a snake gives a bite before the word of power is said, then there is no longer any use in the word of power.
12 Słowa z ust mądrego są łaskawe, ale wargi głupca pożerają jego samego.
The words of a wise man's mouth are sweet to all, but the lips of a foolish man are his destruction.
13 Początek słów jego ust to głupota, a koniec jego mowy to wielkie szaleństwo.
The first words of his mouth are foolish, and the end of his talk is evil crime.
14 Głupiec wiele mówi, [choć] człowiek nie wie, co nastąpi. Któż mu oznajmi, co po nim nastanie?
The foolish are full of words; man has no knowledge of what will be; and who is able to say what will be after him?
15 Głupi męczą się trudem, a nie wiedzą nawet, jak dojść do miasta.
The work of the foolish will be a weariness to him, because he has no knowledge of the way to the town.
16 Biada tobie, ziemio, gdy twoim królem dziecko, a twoi książęta z rana biesiadują.
Unhappy is the land whose king is a boy, and whose rulers are feasting in the morning.
17 Błogosławiona jesteś, ziemio, gdy twój król pochodzi ze szlachetnego rodu, a twoi książęta we właściwym czasie jadają, by się posilić, a nie dla pijaństwa.
Happy is the land whose ruler is of noble birth, and whose chiefs take food at the right time, for strength and not for feasting.
18 Z powodu lenistwa chyli się dach, a wskutek opieszałości rąk przecieka dom.
When no work is done the roof goes in, and when the hands do nothing water comes into the house.
19 Dla uciechy wyprawia się ucztę i wino rozwesela życie, ale pieniądze umożliwiają wszystko.
A feast is for laughing, and wine makes glad the heart; but by the one and the other money is wasted.
20 Nawet w swoich myślach nie złorzecz królowi ani w swojej sypialni nie przeklinaj bogatego, bo ptak niebieski zaniesie ten głos, a to, co skrzydlate, rozgłosi sprawę.
Say not a curse against the king, even in your thoughts; and even secretly say not a curse against the man of wealth; because a bird of the air will take the voice, and that which has wings will give news of it.
