Powtórzonego 31
1 Potem Mojżesz poszedł i powiedział te słowa całemu Izraelowi.
Moses [Drawn out] went and spoke these words to all Israel [God prevails].
2 Powiedział do nich: Mam dziś sto dwadzieścia lat, nie mogę już wychodzić i wchodzić. A PAN powiedział mi też: Nie przejdziesz przez Jordan.
He said to them, “I am one hundred twenty years old today. I can no more go out and come in. Adonai has said to me, ‘You shall not go over this Jordan [Descender].’
3 Sam PAN, twój Bóg, przejdzie przed tobą i on wytępi te narody przed tobą, a ty je posiądziesz. A Jozue przejdzie przed tobą, jak PAN powiedział.
Adonai your God himself will go over before you. He will destroy these nations from before you, and you shall dispossess them. Joshua [Yah Salvation] will go over before you, as Adonai has spoken.
4 I PAN uczyni im tak, jak uczynił Sichonowi i Ogowi, królom Amorytów, i ich ziemi, gdy ich zniszczył.
Adonai will do to them as he did to Sihon and to Og, the kings of the Amorites [Descendants of Talkers], and to their land; whom he destroyed.
5 PAN wyda ich wam, a wy uczynicie im zgodnie ze wszystkimi przykazaniami, które wam nakazałem.
Adonai will deliver them up before you, and you shall do to them according to all the mitzvot ·instructions· I have enjoined you.
6 Wzmocnijcie się i bądźcie mężni, nie bójcie się ani się nie lękajcie ich, gdyż PAN, twój Bóg, on sam pójdzie z tobą, nie porzuci cię ani cię nie opuści.
Be strong and courageous. Don’t be afraid or scared of them; for Adonai your God himself is who goes with you. He will not fail you nor forsake you.”
7 Następnie Mojżesz przywołał Jozuego i powiedział do niego przed całym Izraelem: Wzmocnij się i bądź mężny, bo ty wejdziesz z tym ludem do ziemi, którą PAN poprzysiągł dać ich ojcom, a ty im ją dasz w dziedzictwo.
Moses [Drawn out] called to Joshua [Yah Salvation], and said to him in the sight of all Israel [God prevails], “Be strong and courageous, for you shall go with this people into the land which Adonai has sworn to their fathers to give them; and you shall cause them to inherit it.
8 A sam PAN pójdzie przed tobą, on będzie z tobą, nie porzuci cię ani cię nie opuści. Nie bój się ani się nie lękaj.
Adonai himself is who goes before you. He will be with you. He will not fail you nor forsake you. Don’t be afraid. Don’t be discouraged.”
9 Wtedy Mojżesz zapisał to prawo i oddał je kapłanom, synom Lewiego, którzy nosili arkę przymierza PANA, i wszystkim starszym Izraela.
Moses [Drawn out] wrote this Torah ·Teaching·, and delivered it to the priests the sons of Levi [United with], who bore the ark of Adonai’s covenant, and to all the elders of Israel [God prevails].
10 Mojżesz nakazał im też: Po upływie [każdego] siódmego roku, w wyznaczonej porze roku darowania [długów], w Święto Namiotów;
Moses [Drawn out] enjoined them, saying, “At the end of every seven years, in the set time of the year of release, in the festival of Sukkot ·Booths·,
11 Gdy cały Izrael przybędzie, aby się stawić przed PANEM, twoim Bogiem, na miejscu, które wybierze, odczytasz to prawo do uszu całego Izraela.
when all Israel [God prevails] has come to appear before Adonai your God in the place which he will choose, you shall read this Torah ·Teaching· before all Israel [God prevails] in their hearing.
12 Zgromadzisz lud: mężczyzn, kobiety, dzieci i obcych, którzy są w [obrębie] twoich bram, aby słuchali i uczyli się, aby się bali PANA, swojego Boga, i pilnowali wypełnienia wszystkich słów tego prawa.
Assemble the people, the men and the women and the little ones, and the foreigners who are within your gates, that they may sh'ma ·hear obey·, and that they may learn, and fear Adonai your God, and observe to do all the words of this Torah ·Teaching·;
13 Ich synowie, którzy [jeszcze] nie znają, niech też słuchają i uczą się bać PANA, waszego Boga, po wszystkie dni waszego życia na ziemi, do której przeprawiacie się przez Jordan, aby ją posiąść.
and that their children, who have not known, may sh'ma ·hear obey·, and learn to fear Adonai your God, as long as you live in the land where you go over the Jordan [Descender] to possess it.”
14 Potem PAN powiedział do Mojżesza: Oto zbliżają się dni twojej śmierci. Przywołaj Jozuego i stawcie się w Namiocie Zgromadzenia, a ja mu wydam polecenie. Poszedł więc Mojżesz i Jozue i stawili się w Namiocie Zgromadzenia.
Adonai said to Moses [Drawn out], “Behold, your days approach that you must die. Call Joshua [Yah Salvation], and present yourselves in the Tent of Meeting, that I may enjoin him.” Moses [Drawn out] and Joshua [Yah Salvation] went, and presented themselves in the Tent of Meeting.
15 I PAN ukazał się w namiocie w słupie obłoku. A słup obłoku stanął nad wejściem do namiotu.
Adonai appeared in the Tent in a pillar of cloud, and the pillar of cloud stood over the Tent’s door.
16 I PAN powiedział do Mojżesza: Oto zaśniesz ze swoimi ojcami, a ten lud powstanie i będzie uprawiał nierząd, idąc za bogami cudzoziemców tej ziemi, do której wchodzi, [by] wśród nich [zamieszkać], i opuści mnie, i złamie moje przymierze, które z nim zawarłem.
Adonai said to Moses [Drawn out], “Behold, you shall sleep with your fathers. This people will rise up, and play the prostitute after the strange deities of the land, where they go to be among them, and will forsake me, and break my covenant ·binding contract between two or more parties· which I have made with them.
17 W tym dniu zapłonie mój gniew przeciwko nim, opuszczę ich i skryję swe oblicze przed nimi, a oni będą pożarci i spotka ich wiele nieszczęść i utrapień i powiedzą w tym dniu: Czy nie dlatego, że naszego Boga nie ma pośród nas, spotkały nas te nieszczęścia?
Then my anger shall be kindled against them in that day, and I will forsake them, and I will hide my face from them, and they shall be devoured, and many evils and troubles shall come on them; so that they will say in that day, ‘Haven’t these evils come on us because our God is not among us?’
18 Lecz ja zupełnie zakryję swe oblicze w tym dniu z powodu całego zła, które czynili, zwracając się ku innym bogom.
I will surely hide my face in that day for all the evil which they have done, in that they have turned to other deities.
19 Teraz więc zapiszcie sobie tę pieśń i naucz jej synów Izraela. Włóż ją w ich usta, aby ta pieśń była dla mnie świadectwem przeciwko synom Izraela.
“Now therefore write this song for yourselves, and teach it to the children of Israel [God prevails]. Put it in their mouths, that this song may be a witness for me against the children of Israel [God prevails].
20 Gdy bowiem wprowadzę ich do ziemi, którą poprzysiągłem ich ojcom, [do ziemi] mlekiem i miodem płynącej, i będą jeść do syta, i utyją, [wtedy] zwrócą się ku innym bogom i będą im służyć, a mnie rozdrażnią i złamią moje przymierze;
For when I have brought them into the land which I swore to their fathers, flowing with milk and honey, and they have eaten and filled themselves, and grown fat; then they will turn to other deities, and abad ·serve· them, and despise me, and break my covenant.
21 I kiedy spotka ich wiele nieszczęść i utrapień, ta pieśń będzie świadkiem przeciwko nim, gdyż nie zostanie zapomniana w ustach ich potomstwa. Znam bowiem ich zamysł i to, co [jeszcze] dziś będą czynić, zanim wprowadzę ich do ziemi, którą [im] poprzysiągłem.
It will happen, when many evils and troubles have come on them, that this song will testify before them as a witness; for it will not be forgotten out of the mouths of their descendants; for I know their ways and what they are doing today, before I have brought them into the land which I swore.”
22 I Mojżesz napisał tę pieśń tego dnia, i nauczył jej synów Izraela.
So Moses [Drawn out] wrote this song the same day, and taught it the children of Israel [God prevails].
23 Potem nakazał Jozuemu, synowi Nuna: Wzmocnij się i bądź mężny, bo ty wprowadzisz synów Izraela do ziemi, którą im poprzysiągłem, a ja będę z tobą.
He enjoined Joshua [Yah Salvation] the son of Nun, and said, “Be strong and courageous; for you shall bring the children of Israel [God prevails] into the land which I swore to them. I will be with you.”
24 I kiedy Mojżesz skończył zapisywać słowa tego prawa w księdze;
When Moses [Drawn out] had finished writing the words of this Torah ·Teaching· in a book, until they were finished,
25 Nakazał Mojżesz Lewitom, którzy nosili arkę przymierza PANA:
Moses [Drawn out] enjoined the Levites [Descendants of United with], who bore the ark of Adonai’s covenant, saying,
26 Weźcie księgę tego Prawa i połóżcie ją obok arki przymierza PANA, waszego Boga, aby tam była świadkiem przeciwko tobie.
“Take this book of the Torah ·Teaching·, and put it by the side of the ark of Adonai’s covenant your God, that it may be there for a witness against you.
27 Znam bowiem twój upór i twój twardy kark. Oto dziś, dopóki jeszcze żyję z wami, buntujecie się przeciwko PANU, a cóż dopiero po mojej śmierci?
For I know your rebellion, and your stiff neck. Behold, while I am yet alive with you today, you have been rebellious against Adonai. How much more after my death?
28 Zgromadźcie u mnie wszystkich starszych waszych pokoleń i waszych dowódców, żebym mówił do ich uszu te słowa i wezwał na świadków przeciwko nim niebo i ziemię.
Assemble to me all the elders of your tribes, and your officers, that I may speak these words in their ears, and call heaven and earth to witness against them.
29 Wiem bowiem, że po mojej śmierci zepsujecie się całkowicie i zboczycie z drogi, którą wam nakazałem. I spotka was nieszczęście w ostateczne dni, gdyż będziecie czynić to, co złe w oczach PANA, drażniąc go dziełem swoich rąk.
For I know that after my death you will utterly corrupt yourselves, and turn aside from the way which I have enjoined you; and evil will happen to you in the latter days; because you will do what Adonai sees as evil and provoke him to anger by your deeds.”
30 I Mojżesz przemówił do uszu całego zgromadzenia Izraela słowami tej pieśni aż do końca.
Moses [Drawn out] spoke in the ears of all the assembly of Israel [God prevails] the words of this song, until they were finished.
