Powtórzonego 31
1 Potem Mojżesz poszedł i powiedział te słowa całemu Izraelowi.
Once Moses had finished giving these instructions to all the Israelites,
2 Powiedział do nich: Mam dziś sto dwadzieścia lat, nie mogę już wychodzić i wchodzić. A PAN powiedział mi też: Nie przejdziesz przez Jordan.
he told them, I'm now a hundred and twenty years old. I can't get around like I used to, and the Lord has told me, “You are not to cross the Jordan.”
3 Sam PAN, twój Bóg, przejdzie przed tobą i on wytępi te narody przed tobą, a ty je posiądziesz. A Jozue przejdzie przed tobą, jak PAN powiedział.
The Lord your God himself is going to lead you across. He will destroy these nations as you advance, and you will take over their land. Joshua will cross ahead of you, as the Lord said.
4 I PAN uczyni im tak, jak uczynił Sichonowi i Ogowi, królom Amorytów, i ich ziemi, gdy ich zniszczył.
The Lord will do to them what he did to Sihon and Og, the kings of the Amorites, and their land when he destroyed them.
5 PAN wyda ich wam, a wy uczynicie im zgodnie ze wszystkimi przykazaniami, które wam nakazałem.
The Lord will hand them over to you, and you will deal with them exactly as I've told you.
6 Wzmocnijcie się i bądźcie mężni, nie bójcie się ani się nie lękajcie ich, gdyż PAN, twój Bóg, on sam pójdzie z tobą, nie porzuci cię ani cię nie opuści.
Be strong! Be brave! Don't be frightened or terrified of them, because the Lord your God will go with you. He won't ever leave you or abandon you.
7 Następnie Mojżesz przywołał Jozuego i powiedział do niego przed całym Izraelem: Wzmocnij się i bądź mężny, bo ty wejdziesz z tym ludem do ziemi, którą PAN poprzysiągł dać ich ojcom, a ty im ją dasz w dziedzictwo.
Moses called for Joshua and told him in front of all the Israelites, “Be strong! Be brave! You will accompany this people into the country that the Lord promised to give their forefathers, and you are to allocate it for them to own.
8 A sam PAN pójdzie przed tobą, on będzie z tobą, nie porzuci cię ani cię nie opuści. Nie bój się ani się nie lękaj.
The Lord himself goes ahead of you. He will be with you. He won't ever leave you or abandon you. Don't be afraid and don't be discouraged.”
9 Wtedy Mojżesz zapisał to prawo i oddał je kapłanom, synom Lewiego, którzy nosili arkę przymierza PANA, i wszystkim starszym Izraela.
Moses wrote this law down and gave it to the priests, the sons of Levi, who carried the Ark of the covenant of the Lord, and to all the Israelite elders.
10 Mojżesz nakazał im też: Po upływie [każdego] siódmego roku, w wyznaczonej porze roku darowania [długów], w Święto Namiotów;
Moses gave them these orders, At the end of every seven years, the year when debts are canceled during the Festival of Shelters,
11 Gdy cały Izrael przybędzie, aby się stawić przed PANEM, twoim Bogiem, na miejscu, które wybierze, odczytasz to prawo do uszu całego Izraela.
and when all the Israelites comes before the Lord your God at the place he will choose, you must read this law in the for everyone to hear.
12 Zgromadzisz lud: mężczyzn, kobiety, dzieci i obcych, którzy są w [obrębie] twoich bram, aby słuchali i uczyli się, aby się bali PANA, swojego Boga, i pilnowali wypełnienia wszystkich słów tego prawa.
Have the people gather together—the men, women, children, and the foreigners living with you—so that they can listen and learn to respect the Lord your God and to carefully observe all the instructions of this law.
13 Ich synowie, którzy [jeszcze] nie znają, niech też słuchają i uczą się bać PANA, waszego Boga, po wszystkie dni waszego życia na ziemi, do której przeprawiacie się przez Jordan, aby ją posiąść.
Then their children who don't know the law will listen and learn to respect the Lord your God as the whole time you live in the country that you are going to take over after you cross the Jordan.
14 Potem PAN powiedział do Mojżesza: Oto zbliżają się dni twojej śmierci. Przywołaj Jozuego i stawcie się w Namiocie Zgromadzenia, a ja mu wydam polecenie. Poszedł więc Mojżesz i Jozue i stawili się w Namiocie Zgromadzenia.
Then the Lord told Moses, “Listen, you are soon going to die. Tell Joshua to meet you, and then both of you are to come and stand before me at the Tent of Meeting, so that I may appoint him as leader.” Moses and Joshua went to stand before the Lord at the Tent of Meeting.
15 I PAN ukazał się w namiocie w słupie obłoku. A słup obłoku stanął nad wejściem do namiotu.
The Lord appeared there at the tent in a pillar of cloud. The cloud stood at the entrance to the tent.
16 I PAN powiedział do Mojżesza: Oto zaśniesz ze swoimi ojcami, a ten lud powstanie i będzie uprawiał nierząd, idąc za bogami cudzoziemców tej ziemi, do której wchodzi, [by] wśród nich [zamieszkać], i opuści mnie, i złamie moje przymierze, które z nim zawarłem.
The Lord told Moses, “You will join your ancestors in death, and these people are going to prostitute themselves by worshiping the foreign gods of the country they are entering. They will abandon me and break the agreement I've made with them.
17 W tym dniu zapłonie mój gniew przeciwko nim, opuszczę ich i skryję swe oblicze przed nimi, a oni będą pożarci i spotka ich wiele nieszczęść i utrapień i powiedzą w tym dniu: Czy nie dlatego, że naszego Boga nie ma pośród nas, spotkały nas te nieszczęścia?
Then I will abandon them and turn away from them, so they will be destroyed, and they will experience many disasters and problems. At that time they'll say, ‘We're suffering these disasters because our God has abandoned us!’
18 Lecz ja zupełnie zakryję swe oblicze w tym dniu z powodu całego zła, które czynili, zwracając się ku innym bogom.
Then I will definitely ignore them because of all the evil they have done by worshiping other gods.
19 Teraz więc zapiszcie sobie tę pieśń i naucz jej synów Izraela. Włóż ją w ich usta, aby ta pieśń była dla mnie świadectwem przeciwko synom Izraela.
So write down this song and teach it to the Israelites. Help them learn to sing it, so it will provide evidence for me against them.
20 Gdy bowiem wprowadzę ich do ziemi, którą poprzysiągłem ich ojcom, [do ziemi] mlekiem i miodem płynącej, i będą jeść do syta, i utyją, [wtedy] zwrócą się ku innym bogom i będą im służyć, a mnie rozdrażnią i złamią moje przymierze;
Once I've led them into the country that I promised to give their forefathers, a land flowing with milk and honey, they will have plenty to eat and will do well. Then they will go and worship other gods, and they will abandon me and break my agreement.
21 I kiedy spotka ich wiele nieszczęść i utrapień, ta pieśń będzie świadkiem przeciwko nim, gdyż nie zostanie zapomniana w ustach ich potomstwa. Znam bowiem ich zamysł i to, co [jeszcze] dziś będą czynić, zanim wprowadzę ich do ziemi, którą [im] poprzysiągłem.
Once they've experienced plenty of trouble and suffering, this song will testify against them, because their descendants won't forget the words. I know what they're like, even before I lead them into the country that I promised to give them.”
22 I Mojżesz napisał tę pieśń tego dnia, i nauczył jej synów Izraela.
Right then Moses wrote down this song and taught it to the Israelites.
23 Potem nakazał Jozuemu, synowi Nuna: Wzmocnij się i bądź mężny, bo ty wprowadzisz synów Izraela do ziemi, którą im poprzysiągłem, a ja będę z tobą.
Then the Lord appointed Joshua son of Nun as leader, and told him, “Be strong! Be brave! For you are going to lead the Israelites into the country that I promised to give them, and I will be with you.”
24 I kiedy Mojżesz skończył zapisywać słowa tego prawa w księdze;
After Moses had finished writing down this Law in a book from start to finish,
25 Nakazał Mojżesz Lewitom, którzy nosili arkę przymierza PANA:
he ordered the Levites who carried the Ark of the Lord's Agreement:
26 Weźcie księgę tego Prawa i połóżcie ją obok arki przymierza PANA, waszego Boga, aby tam była świadkiem przeciwko tobie.
“Place this book of the Law beside the Ark of the Lord your God's Agreement, so that it will be kept there as a evidence against you.
27 Znam bowiem twój upór i twój twardy kark. Oto dziś, dopóki jeszcze żyję z wami, buntujecie się przeciwko PANU, a cóż dopiero po mojej śmierci?
I know how stubborn and rebellious you are. If you've already started rebelling against the Lord while I'm still alive, how much worse will you get after I die?
28 Zgromadźcie u mnie wszystkich starszych waszych pokoleń i waszych dowódców, żebym mówił do ich uszu te słowa i wezwał na świadków przeciwko nim niebo i ziemię.
Summon all the elders of your tribes and all your officers to gather here before me so that I can tell them this directly and call on heaven and earth as witnesses against them.
29 Wiem bowiem, że po mojej śmierci zepsujecie się całkowicie i zboczycie z drogi, którą wam nakazałem. I spotka was nieszczęście w ostateczne dni, gdyż będziecie czynić to, co złe w oczach PANA, drażniąc go dziełem swoich rąk.
I know that after my death you will become completely immoral, leaving the path I have ordered you to follow. In the future, evil things will happen to you because of the evil sins you commit in the sight of the Lord, making him angry by what you do.”
30 I Mojżesz przemówił do uszu całego zgromadzenia Izraela słowami tej pieśni aż do końca.
Then Moses recited all the words of this song as the Israelites listened.
