< Powtórzonego 15 >
1 Po upływie [każdego] siódmego roku ustanowisz darowanie [długów].
From [the] end of seven years you will observe a remission.
2 A to jest sposób darowania: każdy wierzyciel daruje pożyczkę, jakiej udzielił swemu bliźniemu; nie będzie domagał się [zwrotu] od swego bliźniego lub od swego brata, ponieważ obwołano darowanie [długów] dla PANA.
And this [is] [the] manner of the remission he will remit every owner [the] loan of hand his which he will lend to neighbor his not he will press neighbor his and countryman his for someone has proclaimed a remission of Yahweh.
3 Od obcego możesz domagać się [zwrotu], lecz co będziesz miał u swego brata, twoja ręka daruje;
The foreigner you will press and [that] which it will belong to you with countryman your let it release hand your.
4 Do czasu, gdy nie będzie pośród was ubogich, ponieważ PAN będzie cię hojnie błogosławił w ziemi, którą PAN, twój Bóg, daje ci w dziedziczne posiadanie.
Nevertheless for not he will be among you a needy [person] for surely he will bless you Yahweh in the land which Yahweh God your [is] about to give to you an inheritance to take possession of it.
5 Jeśli tylko będziesz uważnie słuchał głosu PANA, swego Boga, byś pilnował wypełniania wszystkich przykazań, które dziś ci nakazuję;
Only certainly [if] you will listen to [the] voice of Yahweh God your to take care to observe all the commandment this which I [am] commanding you this day.
6 Gdyż PAN, twój Bóg, będzie cię błogosławić, tak jak ci obiecał; będziesz pożyczał wielu narodom, a sam [od nikogo] nie będziesz pożyczał; będziesz panował nad wieloma narodami, a [one] nad tobą nie zapanują.
For Yahweh God your he has blessed you just as he spoke to you and you will lend to nations many and you not you will borrow and you will rule over nations many and over you not they will rule.
7 Jeśli będzie u ciebie jakiś ubogi spośród twoich braci w którymkolwiek z twoich miast w ziemi, którą ci daje PAN, twój Bóg, nie zatwardzaj swego serca ani nie zamykaj swej ręki przed swoim ubogim bratem;
If he will be among you a needy [person] any one of countrymen your in one of gates your in land your which Yahweh God your [is] about to give to you not you will harden heart your and not you will shut hand your from countryman your needy.
8 Ale hojnie otworzysz mu swoją rękę i chętnie pożyczysz mu tyle, ile będzie potrzebował, czego mu będzie brakowało.
For certainly you will open hand your to him and certainly you will lend to him sufficiency of lack his which it will be lacking to him.
9 Strzeż się, by nie powstała w twoim sercu niegodziwa myśl, byś nie mówił: Zbliża się rok siódmy, rok darowania [długów] – i abyś nie patrzył surowo na swego ubogiego brata i [nic] mu nie dał; wtedy [on] wołałby do PANA przeciwko tobie i obciążyłbyś się grzechem;
Take heed to yourself lest it should be a word with heart your worthlessness saying it has drawn near [the] year of the seven [the] year of the remission and it will be evil eye your on countryman your needy and not you will give to him and he will call out against you to Yahweh and it will be on you sin.
10 Chętnie mu dasz i twoje serce nie będzie ubolewało, gdy mu dajesz, gdyż PAN, twój Bóg, będzie cię za to błogosławił w każdym twoim dziele i w każdym twoim przedsięwzięciu.
Certainly you will give to him and not it will sadden heart your when giving you to him for on account of - the thing this he will bless you Yahweh God your in all work your and in every undertaking of hand your.
11 Ubogich bowiem nie zabraknie w [waszej] ziemi. Dlatego nakazuję ci: Otworzysz hojnie swoją rękę swemu bratu, nędznemu i ubogiemu w twej ziemi.
For not he will cease [the] needy from [the] midst of the land there-fore I [am] commanding you saying certainly you will open hand your to countryman your to poor [person] your and to needy [person] your in land your.
12 Jeśli zaprzeda ci się twój brat, Hebrajczyk lub Hebrajka, a będzie ci służyć przez sześć lat, to w siódmym roku wypuścisz go od siebie na wolność.
If he will sell himself to you countryman your Hebrew [masc] or Hebrew [fem] and he will serve you six years and in the year seventh you will let go him a free [person] from with you.
13 A gdy wypuścisz go od siebie na wolność, nie wypuścisz go z pustymi rękami.
And if you will let go him a free [person] from with you not you will let go him emptily.
14 Hojnie go obdarujesz ze swego bydła, klepiska i tłoczni. Dasz mu [z tego], w czym pobłogosławił cię PAN, twój Bóg.
Certainly you will provide for him from flock your and from threshing floor your and from wine-press your [that] which he has blessed you Yahweh God your you will give to him.
15 I będziesz pamiętać, że sam byłeś niewolnikiem w ziemi Egiptu i że, PAN, twój Bóg, wykupił cię. Dlatego ja nakazuję ci to dziś.
And you will remember that a slave you were in [the] land of Egypt and he redeemed you Yahweh God your there-fore I [am] commanding you the matter this this day.
16 Ale jeśli on ci powie: Nie odejdę od ciebie – bo miłuje ciebie i twój dom i ponieważ jest mu u ciebie dobrze;
And it will be that he will say to you not I will go out from with you for he loves you and household your for it has been good for him with you.
17 Wtedy weźmiesz szydło i przekłujesz mu ucho, [przykładając je] o drzwi, i będzie twoim sługą na wieki. Tak samo postąpisz ze swoją służącą.
And you will take the awl and you will put [it] in ear his and in the door and he will be of you a slave of perpetuity and also to maidservant your you will do thus.
18 Niech nie będzie ci przykro, że wypuścisz go od siebie na wolność, gdyż służąc ci przez sześć lat, wysłużył podwójną zapłatę najemnika. A PAN, twój Bóg, będzie cię błogosławił we wszystkim, co uczynisz.
Not it will be hard in view your when letting go you him a free [person] from with you for double [the] hire of a hired laborer he has served you six years and he will bless you Yahweh God your in all that you will do.
19 Każdego pierworodnego samca ze swego bydła albo z owiec poświęcisz PANU, swemu Bogu. Nie będziesz używał do pracy pierworodnego z cielców ani nie będziesz strzygł pierworodnego ze swoich owiec.
Every firstborn which it will be born in herd your and in flock your the male you will consecrate to Yahweh God your not you will labor by [the] firstborn of ox[en] your and not you will shear [the] firstborn of sheep your.
20 Będziesz je spożywał każdego roku przed PANEM, swoim Bogiem, ty i twój dom, w miejscu, które wybierze PAN;
Before Yahweh God your you will eat it a year in a year in the place which he will choose Yahweh you and household your.
21 A gdyby miało jakąś wadę, [było] kulawe, ślepe [lub miało] jakąkolwiek inną wadę, nie złożysz go na ofiarę PANU, swemu Bogu.
And if it will be in it a blemish lame or blind any blemish bad not you will sacrifice it to Yahweh God your.
22 Zjesz je w swoich bramach. Zarówno nieczysty, jak i czysty może je jeść, tak jak sarnę i jelenia;
In gates your you will eat it the unclean and the clean alike like gazelle and like deer.
23 Tylko jego krwi nie będziesz spożywał; wylejesz ją na ziemię jak wodę.
Only blood its not you must eat on the ground you will pour out it like water.