Daniela 11

1 W pierwszym roku Dariusza Meda stanąłem, aby go pokrzepić i wzmocnić.

I, therefore, in the first year of Darius the Mede, was at my station to strengthen and embolden him;

2 A teraz oznajmię ci prawdę: Oto jeszcze trzej królowie będą panować w Persji, potem czwarty wzbogaci się o wiele bardziej niż wszyscy, a gdy się umocni w swoich bogactwach, podburzy wszystkich przeciw królestwu Grecji.

and, now, the truth, I will tell thee: —Lo! there are, yet three kings, to arise—belonging to Persia, and, the fourth, will amass greater riches than they all, and, when he hath strengthened himself in his riches, the whole, will stir up, the kingdom of Greece.

3 I powstanie potężny król, który będzie sprawował wielką władzę, i będzie czynił według swojej woli.

And so a hero king, will arise, —and wield great authority, and do according to his own pleasure;

4 A gdy on się umocni, jego królestwo zostanie pokruszone i rozdzielone na cztery strony świata, ale nie między jego potomków i nie według władzy, jaką sprawował. Jego królestwo bowiem zostanie wykorzenione, a [dostanie się] innym, ale nie tym.

but, when he hath arisen, his kingdom, shall be broken in pieces, and be divided, toward the four winds of the heavens, —but not to his own posterity, nor according to his own authority which he wielded, for his kingdom, shall be uprooted, even for others besides these.

5 Wtedy umocni się król południa oraz jeden z jego książąt. Ten będzie mocniejszy od niego i będzie panować, a jego władza będzie władzą rozległą.

But a king of the south, will become strong, even from among his rulers, —and will prevail against him, and have authority, a great authority, shall his authority be.

6 Lecz po upływie kilku lat połączą się, bo córka króla południa przybędzie do króla północy, aby zawrzeć przymierze. Ona jednak nie otrzyma siły ramienia ani on nie ostoi się ze swoim ramieniem. Ale zostanie ona wydana, a [z nią] ci, którzy ją sprowadzili, jej syn oraz ten, co ją umacniał w tych czasach.

And, at the end of years, they will league together, yea, the daughter of the king of the south, will go in unto the king of the north, to make peace, but she shall not retain strength of arm, neither shall he stand, nor his arm, but she shall be delivered up—she herself, and they who brought her in, and he who begat her, and he that strengthened her in the times.

7 Potem z latorośli jej korzenia powstanie [ktoś] na jego miejsce, kto nadciągnie ze swoim wojskiem, wkroczy do twierdzy króla północy, będzie rządził nimi i zwycięży.

But one will stand up from the sprout of her roots, [in] his stead, —and he will enter the army, and enter into a fortress of the king of the north, and deal with them and shew himself strong;

8 Także ich bogów wraz z ich książętami i drogimi naczyniami ze srebra i złota uprowadzi do niewoli [do] Egiptu; i będzie bezpieczny [przez wiele] lat od króla północy.

yea, even their gods, with their molten images, with their delightful vessels of silver and gold, with a host of captives, will he bring into Egypt, —and, he, will stand more, years, than the king of the north;

9 A król południa wtargnie do królestwa i wróci do swojej ziemi.

so will the king of the south, enter into the kingdom, and then return unto his own soil.

10 Ale jego synowie będą walczyć i zgromadzą mnóstwo wielkich wojsk. [Jeden z nich] nadciągnie z siłą jak powódź i przejdzie. Potem wróci i wojskiem będzie nacierać aż do jego twierdzy.

But, his sons, will rouse themselves to war, and gather together a multitude of large armies, but he will come on and on, and overflow and pass through, —and will return and wage war, up to his fortress.

11 Wtedy król południa, będąc rozjuszony, wyruszy i będzie walczył z nim, [to jest] z królem północy. Uszykuje wielkie mnóstwo, ale to mnóstwo zostanie wydane w jego rękę.

Then will the king of the south, be enraged, and go forth and fight with him, with the king of the north, —and will raise a great multitude, but the multitude, will be delivered, into his hand.

12 A gdy to mnóstwo zostanie rozbite, jego serce się wywyższy, a choć powali dziesiątki tysięcy, nie umocni się.

And, when he hath taken away the multitude, his heart, will be uplifted, —and he will cause tens of thousands to fall, but will not conquer.

13 Wróci bowiem król północy i uszykuje większe mnóstwo niż poprzednie, i po upływie kilku lat przyjdzie na pewno z wielkim wojskiem i mnóstwem bogactw.

Then will the king of the north again raise a multitude, greater than the first, —and, at the end of the times—some years, he will come on and on with a great army, and with great substance.

14 W tych czasach wielu powstanie przeciwko królowi południa. Synowie zbójców spośród twego ludu powstaną, aby utwierdzić widzenie, ale upadną.

And, in those times, many, will rise against the king of the south, —and, the sons of the oppressors of thy people, will exalt themselves to confirm the vision, but will be overthrown.

15 Nadciągnie więc król północy, usypie wały i zdobędzie miasta warowne, a nie oprą się ramiona południa ani jego lud wybrany, i nie będą mieć siły, by stawić opór.

Then will come in the king of the north, and cast up a rampart, and capture a city of strongholds, —and, the arms of the south, will not rise, nor the people of his chosen ones, and there shall be no strength to rise.

16 [Ten], który nadciągnie przeciwko niemu, uczyni według swojej woli, i nie [będzie] nikogo, kto by mu się przeciwstawił; stanie też w pięknej ziemi, która zostanie zniszczona przez jego rękę.

So shall he that cometh against him do according to his own pleasure, and, none, shall stand before him, —therefore will he take his stand in the beautiful land, and it will languish and be exhausted in his hand.

17 Potem zwróci swoją twarz, aby przyjść z siłą całego swego królestwa, i będzie wyglądał, jakby [szukał zgody], i uczyni tak: da mu córkę piękną, aby doprowadził go przez nią do zguby. Ale ona nie [będzie] go wspierać ani nie będzie za nim.

Then will he set his face to enter, with the might of all his kingdom, and, equitable terms with him, will make, —and, a daughter of women, will he give him to corrupt her, but she will not remain, nor, his, shall she become.

18 Potem zwróci swoją twarz ku wyspom i zdobędzie [ich] wiele. Ale [pewien] wódz położy kres jego zniewadze, ponadto odpłaci mu za tę zniewagę.

Then will he turn his face to the Coastlands, and will capture many, —but a commander, will bring to an end, his reproach against himself, that, his reproach, return not unto him.

19 Dlatego zwróci swoją twarz ku twierdzom swojej ziemi, lecz potknie się i upadnie, i nie będzie [już] znaleziony.

Therefore will he turn his face towards the fortresses of his land, —but he shall stagger and fall, and shall not be found.

20 I powstanie na jego miejsce [taki], który roześle poborców w chwale królestwa. Ale po niewielu dniach zostanie zniszczony, lecz nie w gniewie ani nie w bitwie.

Then will rise up in his stead, one causing an exactor to pass through the ornament of the kingdom, —but, in a few days, shall he be broken in pieces, not with anger, nor in battle.

21 Potem powstanie na jego miejsce [człowiek] godny pogardy, któremu nie dadzą godności królestwa. Przyjdzie jednak w pokoju i zdobędzie królestwo pochlebstwem.

Then will rise up in his stead, one despised, and they will not lay upon him the dignity of the kingdom, —but he will come in unexpectedly, and strengthen the kingdom by flatteries;

22 A ramionami, [jakby] powodzią, zostaną porwani sprzed jego oblicza i skruszeni, a także książę przymierza.

and, the arms of an overflowing flood, will sweep all before him, and they shall be broken in pieces, —moreover also, the prince of a covenant;

23 Po zawarciu przymierza z nim będzie postępował zdradliwie. Nadciągnie bowiem i umocni się z niewielkim ludem.

and, by reason of the leaguing against him, he will work deceitfully, and will come up and become strong, with a small nation.

24 Nieoczekiwanie wkroczy nawet do najbogatszych miejsc prowincji i uczyni to, czego nie czynili jego ojcowie ani ojcowie jego ojców. Łup, zdobycz i bogactwo rozdzieli między nich. Uknuje plany przeciw warowniom, ale do czasu.

Unexpectedly, even into the rich places of the province, will he enter, and will do what neither his fathers nor his father’s fathers had done, prey and spoil and substance—among them, will he scatter, —and, against strongholds, will he devise plots even until a (convenient) time.

25 Potem pobudzi swoją moc i [swe] serce przeciw królowi południa z wielkim wojskiem. Król południa przygotuje się do walki z wielkim i potężnym wojskiem, ale się nie oprze, gdyż obmyślą przeciwko niemu zdradę.

Then will he stir up his strength and his heart, against the king of the south, with a great army, and, the king of the south, will wage war, with a great and exceedingly mighty army, —but will make no stand, for they will devise against him plots;

26 Ci, którzy jedzą jego chleb, zniszczą go, gdy jego wojsko najedzie jak powódź, i padnie wielu zabitych.

and, they who have been eating his delicacies, will break him in pieces, and, his army, will he overwhelm like a flood, —and many wounded, will fall.

27 Obaj królowie w swych sercach [będą mieli] złe zamiary i przy jednym stole będą mówić kłamstwa; ale to się [im] nie uda, gdyż koniec będzie w jeszcze [innym] wyznaczonym czasie.

Now, as for the two kings, their heart, will be set on acting wickedly, and, at one table, will they speak, falsehood, —but it shall not succeed, for yet is the end for an appointed time.

28 Potem powróci do swojej ziemi z wielkim bogactwem, a jego serce zwróci się przeciwko świętemu przymierzu; tak będzie działał i wróci do swojej ziemi.

So then he will return to his own land, with great substance, with, his heart, set upon a holy covenant; yea he will act with effect, and return to his own land.

29 W czasie wyznaczonym wróci i skieruje się na południe, ale nie powiedzie [mu] się tak [jak] za pierwszym i drugim [razem].

At the appointed time, will he again enter the south, —but it shall not be like the former, nor like the latter.

30 Przeciwko niemu bowiem wyruszą okręty z Kittim, będzie przygnębiony, wróci i rozgniewa się na święte przymierze; tak będzie działał. I znowu wróci, i zawrze porozumienie z tymi, którzy opuścili święte przymierze.

Then will come in against him the ships of Cyprus, and he will be disheartened, and again have indignation against a holy covenant, and will act with effect, —and again gain intelligence, concerning them who are forsaking a holy covenant.

31 A powstaną przez niego wojska, które zbezczeszczą świątynię-twierdzę i [zniosą] codzienną [ofiarę], a postawią obrzydliwość spustoszenia.

And, arms, from him, will arise, —and will profane the sanctuary, the fortress, and will set aside the continual [ascending-sacrifice], and place the horrid abomination that astoundeth.

32 A tych, którzy będą postępować niegodziwie przeciwko przymierzu, splugawi pochlebstwem. Ale lud znający swego Boga umocni się i będzie działać.

And, them who are ready to deal lawlessly with a covenant, will he make impious by flatteries, —but, the people who know their God, will be strong and act with effect.

33 A rozumni wśród ludu będą nauczać wielu, ale będą padać od miecza, od ognia, od niewoli i od łupu przez wiele dni.

And, they who make the people wise, will impart understanding to the many, —yet shall they be brought low, by sword and by flame, by captivity and by prey, for some days;

34 Gdy padną, będą mieli niewielką pomoc i wielu przyłączy się do nich pochlebstwem.

but, when they are brought low, they shall be helped with a little help, —and many, will join themselves unto them, by flatteries;

35 Spośród tych rozumnych niektórzy padną, aby byli doświadczeni, oczyszczeni i wybieleni aż do czasu ostatecznego, bo to jeszcze potrwa aż do czasu wyznaczonego.

and, of them who make wise, some shall be brought low, to refine them, and to purify and make white, up to the time of the end, —for yet is it for an appointed time.

36 A król uczyni według swojej woli, wyniesie się i wywyższy się ponad każdego boga; będzie mówić dziwne rzeczy przeciwko Bogu bogów i poszczęści mu się, aż dokona się gniew. [To] bowiem, [co] zostało postanowione, dokona się.

And the king, will do according to his own pleasure, and will exalt himself, and magnify himself against every GOD, yea, against the GOD of GODS, will he speak wonderful things, —and will succeed, until exhausted is the indignation, for, what is decreed, must be done;

37 Nie będzie miał względu ani na boga swoich ojców, ani na pożądanie kobiet, ani na żadnego boga, gdyż wyniesie się ponad wszystko.

and, for the god of his fathers, will he have no regard, nor, for the delight of women, nor for any god, will he have regard, —for, against all, will he magnify himself.

38 Zamiast tego będzie czcił boga twierdz; boga, którego nie znali jego ojcowie, będzie czcił złotem, srebrem i drogocennymi kamieniami, i kosztownościami.

Howbeit, to the god of the fortresses, in his place, will he give honour, —even to a god whom his fathers, knew not, will he give honour, with gold and with silver and with precious stones and with articles of delight.

39 Tak postąpi w twierdzach obcego boga, a którego uzna i obdarzy sławą. I sprawi, że będą panowali nad wieloma, i rozdzieli [im] ziemię jako zapłatę.

And he will prepare, for the strongholds of the fortress of the sea, the people of an alien god, whom he will acknowledge—will greatly honour, —and will give them authority over the many, and, the soil, will he apportion for a price.

40 A pod koniec czasu będzie z nim walczył król południa; ale król północy uderzy na niego jak burza z rydwanami, jeźdźcami i licznymi okrętami, wtargnie do krajów, zaleje [je] i przejdzie.

And, in the time of the end, will the king of the south, push at him, and the king of the north, will rush against him, with chariots and with horsemen, and with many ships, —and he will enter the lands, and overwhelm and pass over;

41 Potem wkroczy do pięknej ziemi i wiele [krajów] padnie. Te jednak ujdą z jego rąk: Edom, Moab i pierwsi z synów Ammona.

yea he will enter the beautiful land, and, many [lands], shall be laid low, —but, these, shall be delivered out of his hand, Edom and Moab, and the first portion of the sons of Ammon;

42 Wyciągnie swą rękę po kraje, a ziemia Egiptu nie zdoła mu ujść.

yea he will thrust forth his hand against the lands, —and, the land of Egypt, shall have no deliverance;

43 Opanuje skarby złota i srebra oraz wszystkie kosztowności Egiptu, a Libijczycy i Etiopczycy pójdą za nim.

and he will have authority over the treasures of gold and silver, and over all the delightful things of Egypt, —with Libyans and Ethiopians among his followers;

44 Ale wieści ze wschodu i z północy przestraszą go. Dlatego wyruszy z wielkim gniewem, aby wielu wygubić i wytępić.

but, tidings, will terrify him, out of the east, and out of the north, —therefore will he go forth with great fury, to destroy and to devote many;

45 I rozbije namioty swego pałacu między morzami na pięknej górze świętej; ale jego koniec przyjdzie na niego i nikt mu nie pomoże.

and will plant his palace-home between the seas, towards the beautiful holy mountain, but shall come to his end, with none to help him.