Daniela 1
1 W trzecim roku panowania Joakima, króla Judy, do Jerozolimy nadciągnął Nabuchodonozor, król Babilonu, i obległ ją.
In the third year of the reign of Jehoiakim king of Judah, Nebuchadnezzar king of Babylon came to Jerusalem, and besieged it.
2 I Pan wydał w jego rękę Joakima, króla Judy, oraz część naczyń domu Bożego, a on je zabrał do ziemi Szinear, do domu swego boga, i wniósł [te] naczynia do skarbca swego boga.
And the Lord gave Jehoiakim king of Judah into his hand, with part of the vessels of the house of God. And he carried them into the land of Shinar to the house of his god, and he brought the vessels into the treasure-house of his god.
3 I król rozkazał Aszpenazowi, przełożonemu swoich eunuchów, aby przyprowadził [niektórych] spośród synów Izraela, z potomstwa króla i z książąt;
And the king spoke to Ashpenaz the master of his eunuchs, that he should bring in certain of the sons of Israel, even of the seed royal and of the ranking men,
4 Młodzieńców, w których by [nie było] żadnej skazy, o pięknym wyglądzie, biegłych we wszelkiej mądrości, posiadających wiedzę i pojętnych w nauce, którzy byliby zdatni stanąć w pałacu króla, i aby ich nauczać pisma i języka chaldejskiego.
youths in whom was no blemish, but well-favored, and skilful in all wisdom, and endued with knowledge, and understanding science, and such as had ability to stand in the king's palace. And that he should teach them the learning and the tongue of the Chaldeans.
5 I król wyznaczył im codzienną porcję potraw królewskich i wina, które on sam pił. Mieli być [tak] wychowywani, by po upływie trzech lat mogli stanąć przed królem.
And the king appointed for them a daily portion of the king's food, and of the wine which he drank. And that they should be nourished three years, that at the end of it they should stand before the king.
6 Wśród nich, spośród synów Judy, byli: Daniel, Chananiasz, Miszael i Azariasz.
Now among these were, of the sons of Judah: Daniel, Hananiah, Mishael, and Azariah.
7 I przełożony eunuchów nadał im imiona: Daniela nazwał Belteszassarem, Chananiasza – Szadrakiem, Miszaela – Meszakiem i Azariasza – Abed-Nego.
And the ruler of the eunuchs gave names to them. To Daniel he gave the name of Belteshazzar, and to Hananiah, of Shadrach, and to Mishael, of Meshach, and to Azariah, of Abednego.
8 Ale Daniel postanowił w swoim sercu, że nie splami się potrawami króla ani winem, które król pił. Poprosił więc przełożonego eunuchów, aby nie musiał się splamić.
But Daniel purposed in his heart that he would not defile himself with the king's food, nor with the wine which he drank. Therefore he requested of the ruler of the eunuchs that he might not defile himself.
9 I Bóg zjednał Danielowi łaskę i miłość przełożonego eunuchów.
Now God made Daniel find kindness and compassion in the sight of the ruler of the eunuchs.
10 Przełożony eunuchów powiedział do Daniela: Boję się króla, mojego pana, który wyznaczył wasz pokarm i wasz napój. Jeśli zobaczy, że wasze twarze są chudsze niż innych młodzieńców, którzy razem z wami mają być wychowani, wtedy narazicie u króla [na niebezpieczeństwo] moją głowę.
And the ruler of the eunuchs said to Daniel, I fear my lord the king, who has appointed your food and your drink. For why should he see your faces worse looking than the youths that are of your own age? So ye would endanger my head with the king.
11 Wtedy Daniel powiedział do sługi, którego przełożony eunuchów ustanowił nad Danielem, Chananiaszem, Miszaelem i Azariaszem;
Then Daniel said to the steward whom the ruler of the eunuchs had appointed over Daniel, Hananiah, Mishael, and Azariah,
12 Poddaj próbie, proszę, twoje sługi przez dziesięć dni. Niech nam dają jarzyny do jedzenia i wodę do picia.
Test thy servants, I beseech thee, ten days, and let them give us vegetables to eat, and water to drink.
13 Potem przypatrzysz się naszym twarzom oraz twarzom młodzieńców, którzy jadają pokarm z potraw królewskich, i według tego, co zobaczysz, [tak] postąpisz ze swoimi sługami.
Then let our countenances be looked upon before thee, and the countenance of the youths that eat of the king's food. And as thou see, deal with thy servants.
14 I posłuchał ich w tej sprawie, i poddał ich próbie przez dziesięć dni.
So he hearkened to them in this matter, and tested them ten days.
15 A po upływie dziesięciu dni okazało się, że ich twarze wyglądały lepiej i ich ciała były tęższe niż wszystkich młodzieńców, którzy jadali pokarm z potraw królewskich.
And at the end of ten days their countenances appeared finer, and they were fuller in flesh, than all the youths who ate of the king's dainties.
16 Sługa zabrał więc ich potrawy oraz wino, które mieli pić, a dał im jarzyny.
So the steward took away their food, and the wine that they should drink, and gave them vegetables.
17 Tym czterem młodzieńcom dał Bóg wiedzę i zrozumienie we wszelkim piśmie oraz mądrość. Ponadto Danielowi dał zrozumienie wszelkich widzeń i snów.
Now as for these four youths, God gave them knowledge and skill in all learning and wisdom. And Daniel had understanding in all visions and dreams.
18 Gdy minęły dni wyznaczone przez króla, by ich przyprowadzić, przełożony dworzan wprowadził ich przed Nabuchodonozora.
And at the end of the days which the king had appointed for bringing them in, the ruler of the eunuchs brought them in before Nebuchadnezzar.
19 I król rozmawiał z nimi, ale nie znalazł się pośród nich wszystkich [nikt taki], jak Daniel, Chananiasz, Miszael i Azariasz. I stanęli przed królem.
And the king conversed with them. And among them all none was found like Daniel, Hananiah, Mishael, and Azariah. Therefore they stood before the king.
20 We wszystkich sprawach mądrości i rozumu, o które pytał ich król, stwierdzał, że są dziesięciokrotnie bieglejsi od wszystkich magów i astrologów, którzy [byli] w całym jego królestwie.
And in every matter of wisdom and understanding, concerning which the king inquired of them, he found them ten times better than all the magicians and enchanters who were in all his realm.
21 I Daniel był [tam] aż do pierwszego roku króla Cyrusa.
And Daniel continued even to the first year of king Cyrus.
