Dzieje 18

1 Potem Paweł opuścił Ateny i przybył do Koryntu.

After these things, Paul departed from Athens and came to Corinth;

2 Spotkał tam pewnego Żyda, imieniem Akwila, rodem z Pontu, który niedawno przybył z Italii razem ze swoją żoną Pryscyllą (ponieważ Klaudiusz zarządził, żeby wszyscy Żydzi opuścili Rzym), i poszedł do nich;

and finding a certain Jews, named Aquila, a native of Pontus, lately come from Italy, with Priscilla, his wife, (because Claudius Cesar had commanded all the Jews to depart from Rome, ) he went to them.

3 A ponieważ znał to samo rzemiosło, zamieszkał u nich i pracował. Zajmowali się bowiem wyrobem namiotów.

And as he was of the same trade, he continued with them, and wrought; for by trade they were tent-makers.

4 W każdy szabat rozprawiał w synagodze i przekonywał i Żydów, i Greków.

But he reasoned in the synagogue every Sabbath day, and persuaded the Jews and the Greeks.

5 A gdy przyszli z Macedonii Sylas i Tymoteusz, Paweł był napierany w duchu i świadczył Żydom, że Jezus jest Chrystusem.

And as soon as Silas and Timothy came from Macedonia, Paul was impelled by the Spirit, and testified to the Jews that Jesus was the Messiah.

6 Lecz gdy się sprzeciwiali i bluźnili, otrząsnął szaty i powiedział do nich: Krew wasza na waszą głowę, ja jestem czysty. Od tej chwili pójdę do pogan.

But when they set themselves in opposition, and reviled, he shook his garment, and said to them, Let your blood be upon your own head! I am pure. From henceforth I will go to the Gentiles.

7 Odszedł stamtąd i wszedł do domu pewnego [człowieka], imieniem Justus, który czcił Boga, a którego dom przylegał do synagogi.

And going out thence, he went into the house of one called Justus, a worshiper of God, whose house was adjoining the synagogue.

8 A przełożony synagogi, Kryspus, uwierzył w Pana wraz z całym swoim domem. Także wielu Koryntian, którzy słuchali, uwierzyło i zostało ochrzczonych.

Now, Crispus, the ruler of the synagogue, believed in the Lord, with all his house; and many of the Corinthians, hearing, believed; and were immersed.

9 Wtedy w nocy Pan powiedział do Pawła w widzeniu: Nie bój się, lecz mów i nie milcz;

But the Lord said to Paul, in a vision by night, Fear not, but speak, and do not keep silence;

10 Bo ja jestem z tobą i nikt się na ciebie nie targnie, aby cię skrzywdzić. Mam bowiem liczny lud w tym mieście.

for I am with you, and no man shall fall on you, to injure you; for I have much people in this city.

11 I mieszkał tam przez rok i sześć miesięcy, nauczając u nich słowa Bożego.

And he continued there a year and six months, teaching the word of God among them.

12 A gdy Gallio był prokonsulem w Achai, Żydzi jednomyślnie powstali przeciw Pawłowi i przyprowadzili go przed sąd;

But when Gallio was proconsul of Achaia, the Jews made an assault upon Paul, with one consent, and brought him before the tribunal,

13 Mówiąc: On namawia ludzi, aby niezgodnie z prawem czcili Boga.

saying, This fellow persuades men to worship God contrary to the law.

14 Kiedy Paweł miał już otworzyć usta, Gallio powiedział do Żydów: O Żydzi, gdyby się działo bezprawie albo jakaś niegodziwość, znosiłbym was, jak należy;

And when Paul would have opened his mouth, Gallio said to the the Jews, If it were an act of injustice, or mischievous licentiousness, O Jews! it were reasonable I should bear with you.

15 Lecz jeśli spór dotyczy słów, imion i waszego prawa, sami [to] rozpatrzcie. Ja bowiem nie chcę być sędzią w tych [sprawach].

But if it be a question concerning words, and names, and the law which is among you, you see to it yourselves; for I will be no judge of these matters.

16 I wypędził ich z sądu.

And he drove them away from the tribunal.

17 Wtedy wszyscy Grecy schwytali Sostenesa, przełożonego synagogi, i bili go przed sądem, lecz Gallio na to nie zważał.

And all the Greeks laid hold on Sosthenes, the ruler of the synagogue, and beat him before the tribunal; but Gallio did not concern himself at all about the matter.

18 A Paweł mieszkał tam jeszcze przez wiele dni, potem pożegnał się z braćmi i popłynął do Syrii, a z nim Pryscylla i Akwila. W Kenchrach ostrzygł głowę, bo złożył ślub.

And Paul still continued there for a considerable time, and then taking leave of the brethren, sailed thence for Syria, and with him Priscilla and Aquila; having shaved his head at Cenchrea, for he had a vow.

19 Potem przybył do Efezu i tam ich zostawił. Sam zaś wszedł do synagogi i rozprawiał z Żydami.

And he arrived at Ephesus, and there he left them; but he himself entered into the synagogue, and reasoned with the Jews.

20 A gdy go prosili, żeby u nich pozostał dłużej, nie zgodził się;

And though they entreated him to have staid longer with them, he did not consent:

21 Ale żegnając się z nimi, powiedział: Nadchodzące święto muszę koniecznie obchodzić w Jerozolimie, lecz jeśli taka będzie wola Boga, wrócę do was. I odpłynął z Efezu.

but he took his leave of them, saying, It is necessary for me, all means, to celebrate the approaching feast at Jerusalem; but I will return to you again, God willing. And he set sail from Ephesus.

22 Po przybyciu do Cezarei udał się [do Jerozolimy], gdzie pozdrowił kościół, a potem odszedł do Antiochii.

And landing at Cesarea, he went up; and having saluted the congregation, he went down to Antioch.

23 Mieszkał [tam] przez pewien czas i wyruszył, przemierzając krainę galacką i Frygię i umacniając wszystkich uczniów.

and having saluted the congregation, he went down to Antioch. And having spent some time there, he departed, going through the country of Galatia and Phrygia, in a regular manner confirming all the disciples.

24 A do Efezu przybył pewien Żyd, imieniem Apollos, rodem z Aleksandrii, człowiek wymowny i biegły w Piśmie.

Now, a certain Jew, whose name was Apollos, a native of Alexandria, an eloquent man, and powerful in the scriptures, came to Ephesus.

25 Był on obeznany z drogą Pana, a pałając duchem, mówił i nauczał starannie o Panu, wiedząc tylko o chrzcie Jana.

This person was instructed in the way of the Lord, and being fervent in spirit, he spoke and taught them things of the Lord with great accuracy, being only acquainted with the immersion of John.

26 Zaczął on odważnie mówić w synagodze. Gdy go usłyszeli Akwila i Pryscylla, przyjęli go do siebie i dokładniej wytłumaczyli drogę Boga.

And he began to speak boldly in the synagogue. And Aquila and Priscilla hearing him, took him aside, and explained to him the way of God in a more perfect manner.

27 Kiedy chciał udać się do Achai, bracia go zachęcili i napisali do uczniów, aby go przyjęli. Gdy [tam] przybył, bardzo pomagał tym, którzy uwierzyli dzięki łasce [Bożej].

And when he intended to go over to Achaia, the brethren wrote to the disciples, exhorting them to receive him. And being arrived there, by his gift he greatly helped those who had believed.

28 Dzielnie bowiem przekonywał Żydów, publicznie dowodząc z Pisma, że Jezus jest Chrystusem.

For he strenuously debated with the Jews in public, showing by the scriptures, that Jesus is the Messiah.