Dzieje 14
1 W Ikonium również weszli do synagogi żydowskiej i mówili tak, że uwierzyła wielka liczba Żydów i Greków.
It came about in Iconium that Paul and Barnabas entered together into the synagogue of the Jews and spoke in such a way that a great multitude both of Jews and of Greeks believed.
2 Lecz Żydzi, którzy nie uwierzyli, podburzyli i rozjątrzyli serca pogan przeciwko braciom.
But the Jews who were disobedient stirred up the minds of the Gentiles and made them bitter against the brothers.
3 I byli tam przez długi czas, odważnie mówiąc w Panu, który dawał świadectwo słowu swojej łaski, sprawiając, że przez ich ręce dokonywały się znaki i cuda.
So they stayed there for a long time, speaking boldly with the Lord's power, while he gave evidence about the message of his grace. He did this by granting signs and wonders to be done by the hands of Paul and Barnabas.
4 I mieszkańcy miasta podzielili się: jedni byli z Żydami, a drudzy z apostołami.
But the majority of the city was divided: some people sided with the Jews, and some with the apostles.
5 Kiedy jednak wszczął się rozruch zarówno wśród pogan, jak i Żydów wraz z przełożonymi, i chcieli ich znieważyć, i ukamienować;
When both Gentiles and Jews attempted to persuade their leaders to mistreat and stone Paul and Barnabas,
6 Dowiedzieli się o tym i uciekli do miast Likaonii: do Listry i Derbe oraz w ich okolice;
they became aware of it and fled to the cities of Lycaonia, Lystra and Derbe, and the surrounding region,
7 I tam głosili ewangelię.
and there they were proclaiming the gospel.
8 A w Listrze był pewien człowiek o bezwładnych nogach, chromy już w łonie swojej matki i nigdy nie chodził.
At Lystra a certain man sat, powerless in his feet, a cripple from his mother's womb, who never had walked.
9 Słuchał on przemawiającego Pawła, który przyglądając mu się uważnie i widząc, że ma wiarę, aby zostać uzdrowionym;
This man heard Paul speaking. Paul fixed his eyes on him and saw that he had faith to be made well.
10 Powiedział donośnym głosem: Stań prosto na nogach! A on zerwał się i zaczął chodzić.
So he said to him in a loud voice, “Stand up on your feet.” Then the man jumped up and walked around.
11 A ludzie, widząc, co uczynił Paweł, zaczęli wołać po likaońsku: Bogowie przybrali postać ludzi i zstąpili do nas!
When the multitude saw what Paul had done, they raised their voice, saying in the dialect of Lycaonia, “The gods have come down to us in the form of men.”
12 I nazwali Barnabę Jowiszem, a Pawła Merkurym, ponieważ on był głównym mówcą.
They called Barnabas “Zeus,” and Paul, “Hermes,” because he was the main speaker.
13 Wtedy kapłan [ze świątyni] Jowisza, która była przed miastem, przyprowadził do wrót woły i wieńce i razem z ludem chciał złożyć ofiarę.
The priest of Zeus, whose temple was just outside the city, brought oxen and wreaths to the gates; he and the multitudes wanted to offer sacrifice.
14 Gdy usłyszeli o tym apostołowie Barnaba i Paweł, rozdarli swoje szaty i wpadli między tłum, wołając;
But when the apostles, Barnabas and Paul, heard of it, they tore their clothing and quickly went out into the crowd, crying out
15 Ludzie, co robicie? My też jesteśmy ludźmi, podlegamy tym samym doznaniom co wy. Głosimy wam, abyście się odwrócili od tych marności do Boga żywego, który stworzył niebo, ziemię, morze i wszystko, co się w nich znajduje.
and saying, “Men, why are you doing these things? We also are human beings with the same feelings as you. We bring you good news, that you should turn from these useless things to a living God, who made the heavens, the earth, and the sea and everything that is in them.
16 Za czasów minionych pozwalał on, aby wszystkie narody chodziły własnymi drogami.
In the past ages, he allowed all the nations to walk in their own ways.
17 Nie przestawał jednak dawać o sobie świadectwa, czyniąc dobrze. Zsyłał nam z nieba deszcz i urodzajne lata, karmił nas i napełniał radością nasze serca.
But still, he did not leave himself without witness, in that he did good and gave you the rains from heaven and fruitful seasons, filling your hearts with food and gladness.”
18 Tymi słowami ledwie powstrzymali lud od złożenia im ofiary.
Even with these words, Paul and Barnabas barely kept the multitudes from sacrificing to them.
19 Tymczasem z Antiochii i Ikonium nadeszli Żydzi, którzy namówiwszy lud, ukamienowali Pawła i wywlekli go za miasto, myśląc, że umarł.
But some Jews from Antioch and Iconium came and persuaded the crowds. They stoned Paul and dragged him out of the city, thinking that he was dead.
20 Lecz gdy otoczyli go uczniowie, podniósł się i wrócił do miasta, a nazajutrz udał się z Barnabą do Derbe.
Yet as the disciples were standing around him, he got up and entered the city. The next day, he went to Derbe with Barnabas.
21 Kiedy głosili ewangelię temu miastu i pozyskali wielu uczniów, wrócili do Listry, Ikonium i do Antiochii;
After they had proclaimed the gospel in that city and made many disciples, they returned to Lystra, to Iconium, and to Antioch.
22 Umacniając dusze uczniów i zachęcając do trwania w wierze, [mówili], że przez wiele utrapień musimy wejść do królestwa Bożego.
They kept strengthening the souls of the disciples and encouraging them to continue in the faith, saying, “We must enter into the kingdom of God through many sufferings.”
23 A gdy w każdym kościele ustanowili starszych, modląc się i poszcząc, powierzyli ich Panu, w którego uwierzyli.
When they had appointed for them elders in every church, and had prayed with fasting, they entrusted them to the Lord, in whom they had believed.
24 Potem przeszli przez Pizydię i przybyli do Pamfilii.
Then they passed through Pisidia and came to Pamphylia.
25 I opowiedziawszy słowo Boże w Perge, zeszli do Attalii.
When they had spoken the word in Perga, they went down to Attalia.
26 Stamtąd popłynęli do Antiochii, gdzie [przedtem] zostali poruczeni łasce Boga do dzieła, które wykonali.
From there they sailed to Antioch, where they had been committed to the grace of God for the work which they had now completed.
27 A gdy tam przyszli i zebrali kościół, opowiedzieli, co Bóg przez nich uczynił i jak otworzył poganom drzwi wiary.
When they arrived in Antioch and gathered the church together, they reported all the things that God had done with them, and how he had opened a door of faith for the Gentiles.
28 I mieszkali tam dość długo z uczniami.
They stayed for a long time with the disciples.
