Rzymian 2

1 Przetoż jesteś bez wymówki, o człowiecze! który osądzasz; bo w czem drugiego osądzasz, samego siebie osądzasz, ponieważ toż czynisz, który drugiego osądzasz.

You are therefore without excuse, O man, whoever you are who sit in judgement upon others. For when you pass judgement on your fellow man, you condemn yourself; for you who sit in judgement upon others are guilty of the same misdeeds;

2 Lecz wiemy, iż sąd Boży jest według prawdy przeciwko tym, którzy takowe rzeczy czynią.

and we know that God's judgement against those who commit such sins is in accordance with the truth.

3 Czy mniemasz, o człowiecze! który osądzasz tych, co takowe rzeczy czynią, a sam je czynisz, że ty ujdziesz sądu Bożego?

And you who pronounce judgement upon those who do such things although your own conduct is the same as theirs--do you imagine that you yourself will escape unpunished when God judges?

4 Czy bogactwy dobrotliwości jego i cierpliwości, i nieskwapliwości pogardzasz, nie wiedząc, iż cię dobrotliwość Boża do pokuty prowadzi?

Or is it that you think slightingly of His infinite goodness, forbearance and patience, unaware that the goodness of God is gently drawing you to repentance?

5 Ale podług zatwardziałości twojej i serca niepokutującego skarbisz sobie samemu gniew na dzień gniewu i objawienia sprawiedliwego sądu Bożego.

The fact is that in the stubbornness of your impenitent heart you are treasuring up against yourself anger on the day of Anger--the day when the righteousness of God's judgements will stand revealed.

6 Który odda każdemu podług uczynków jego;

To each man He will make an award corresponding to his actions;

7 Tym, którzy przez wytrwanie w uczynku dobrym szukają sławy i czci i nieskazitelności, odda żywot wieczny; (aiōnios g166)

to those on the one hand who, by lives of persistent right-doing, are striving for glory, honour and immortality, the Life of the Ages; (aiōnios g166)

8 A zaś swarliwym i prawdzie nieposłusznym, lecz posłusznym niesprawiedliwości, odda zapalczywość i gniew;

while on the other hand upon the self-willed who disobey the truth and obey unrighteousness will fall anger and fury, affliction and awful distress,

9 Utrapienie i ucisk duszy każdego człowieka, który złość popełnia, Żyda najprzód, potem i Greka;

coming upon the soul of every man and woman who deliberately does wrong--upon the Jew first, and then upon the Gentile;

10 A chwałę i cześć, i pokój wszelkiemu czyniącemu dobre, Żydowi najprzód, potem i Grekowi.

whereas glory, honour and peace will be given to every one who does what is good and right--to the Jew first and then to the Gentile.

11 Albowiem nie masz względu na osoby u Boga.

For God pays no attention to this world's distinctions.

12 A którzykolwiek bez zakonu zgrzeszyli, bez zakonu też poginą; a którzykolwiek w zakonie zgrzeszyli, przez zakon sądzeni będą.

For all who have sinned apart from the Law will also perish apart from the Law, and all who have sinned whilst living under the Law, will be judged by the Law.

13 (Gdyż nie słuchacze zakonu sprawiedliwymi są u Boga; ale czyniciele zakonu usprawiedliwieni będą.)

It is not those that merely hear the Law read who are righteous in the sight of God, but it is those that obey the Law who will be pronounced righteous.

14 Bo ponieważ poganie nie mający zakonu, z przyrodzenia czynią, co jest w zakonie, ci, zakonu nie mając, sami sobie są zakonem;

For when Gentiles who have no Law obey by natural instinct the commands of the Law, they, without having a Law, are a Law to themselves;

15 Którzy ukazują skutek zakonu, napisany na sercach swych, z poświadczaniem sumienia ich i myśli wespół siebie oskarżających albo też wymawiających,

since they exhibit proof that a knowledge of the conduct which the Law requires is engraven on their hearts, while their consciences also bear witness to the Law, and their thoughts, as if in mutual discussion, accuse them or perhaps maintain their innocence--

16 W dzień, gdy sądzić będzie Bóg skryte rzeczy ludzkie według Ewangielii mojej przez Jezusa Chrystusa.

on the day when God will judge the secrets of men's lives by Jesus Christ, as declared in the Good News as I have taught it.

17 Oto się ty nazywasz Żydem i polegasz na zakonie, a chlubisz się Bogiem.

And since you claim the name of Jew, and find rest and satisfaction in the Law, and make your boast in God,

18 I znasz wolę jego i rozeznajesz rzeczy różne od niej, wyćwiczony będąc z zakonu;

and know the supreme will, and can test things that differ--being a man who receives instruction from the Law--

19 I masz za to, żeś jest wodzem ślepych, światłością tych, którzy są w ciemności;

and have persuaded yourself that, as for you, you are a guide to the blind, a light to those who are in darkness,

20 Mistrzem bezrozumnych, nauczycielem niemowlątek, mając kształt znajomości i prawdy w zakonie.

a schoolmaster for the dull and ignorant, a teacher of the young, because in the Law you possess an outline of real knowledge and an outline of the truth:

21 Który tedy uczysz drugiego, siebie samego nie uczysz? Który opowiadasz, żeby nie kradziono, kradniesz?

you then who teach your fellow man, do you refuse to teach yourself? You who cry out against stealing, are you yourself a thief?

22 Który mówisz, żeby nie cudzołożono, cudzołożysz? który się brzydzisz bałwany, święte rzeczy kradniesz?

You who forbid adultery, do you commit adultery? You who loathe idols, do you plunder their temples?

23 Który się chlubisz zakonem, przez przestępstwo zakonu Boga lżysz?

You who make your boast in the Law, do you offend against its commands and so dishonour God?

24 Albowiem imię Boże dla was bluźnione bywa między pogany, jako napisano.

For the name of God is blasphemed among the Gentile nations because of you, as Holy Writ declares.

25 Boć obrzezanie jest pożyteczne, jeźlibyś pełnił zakon; ale jeźlibyś był przestępcą zakonu, twoje obrzezanie stało się nieobrzezką.

Circumcision does indeed profit, if you obey the Law; but if you are a Law-breaker, the fact that you have been circumcised counts for nothing.

26 Jeźliby tedy nieobrzezka przestrzegała praw zakonnych, azaż jego nieobrzezka nie będzie przyczyną za obrzezkę?

In the same way if an uncircumcised man pays attention to the just requirements of the Law, shall not his lack of circumcision be overlooked, and,

27 I osądzi nieobrzezka z przyrodzenia zakon pełniąca ciebie, który przez literę i obrzezkę jesteś przestępcą zakonu.

although he is a Gentile by birth, if he scrupulously obeys the Law, shall he not sit in judgement upon you who, possessing, as you do, a written Law and circumcision, are yet a Law-breaker?

28 Albowiem nie ten jest Żydem, który jest Żydem na jawie, ani to jest obrzezka, która jest na jawie na ciele;

For the true Jew is not the man who is simply a Jew outwardly, and true circumcision is not that which is outward and bodily.

29 Ale który jest w skrytości Żydem i obrzezka serca, która jest w duchu, nie w literze, której chwała nie jest z ludzi, ale z Boga.

But the true Jew is one inwardly, and true circumcision is heart-circumcision--not literal, but spiritual; and such people receive praise not from men, but from God.