Przysłów 1
1 Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
THE PROVERBS of Solomon the son of David, king of Israel;
2 Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
To know wisdom and instruction; to comprehend the words of understanding;
3 Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
To receive the discipline of wisdom, justice, and right, and equity;
4 Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
To give prudence to the simple, to the young man knowledge and discretion;
5 Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
That the wise man may hear, and increase in learning, and the man of understanding may attain unto wise counsels;
6 Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
To understand a proverb, and a figure; the words of the wise, and their dark sayings.
7 Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
The fear of the LORD is the beginning of knowledge; but the foolish despise wisdom and discipline.
8 Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
Hear, my son, the instruction of thy father, and forsake not the teaching of thy mother;
9 Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
For they shall be a chaplet of grace unto thy head, and chains about thy neck.
10 Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
My son, if sinners entice thee, consent thou not.
11 Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
If they say: 'Come with us, let us lie in wait for blood, let us lurk for the innocent without cause;
Let us swallow them up alive as the grave, and whole, as those that go down into the pit; (Sheol h7585)
13 Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
We shall find all precious substance, we shall fill our houses with spoil;
14 Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
Cast in thy lot among us; let us all have one purse' —
15 Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
My son, walk not thou in the way with them, restrain thy foot from their path;
16 Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
For their feet run to evil, and they make haste to shed blood.
17 Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
For in vain the net is spread in the eyes of any bird;
18 Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
And these lie in wait for their own blood, they lurk for their own lives.
19 Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
So are the ways of every one that is greedy of gain; it taketh away the life of the owners thereof.
20 Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
Wisdom crieth aloud in the streets, she uttereth her voice in the broad places;
21 W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
She calleth at the head of the noisy streets, at the entrances of the gates, in the city, she uttereth her words:
22 Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
'How long, ye thoughtless, will ye love thoughtlessness? And how long will scorners delight them in scorning, and fools hate knowledge?
23 Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
Turn you at my reproof; behold, I will pour out my spirit unto you, I will make known my words unto you.
24 Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
Because I have called, and ye refused, I have stretched out my hand, and no man attended,
25 Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
But ye have set at nought all my counsel, and would none of my reproof;
26 Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
I also, in your calamity, will laugh, I will mock when your dread cometh;
27 Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
When your dread cometh as a storm, and your calamity cometh on as a whirlwind; when trouble and distress come upon you.
28 Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
Then will they call me, but I will not answer, they will seek me earnestly, but they shall not find me.
29 Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
For that they hated knowledge, and did not choose the fear of the LORD;
30 Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
They would none of my counsel, they despised all my reproof.
31 Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
Therefore shall they eat of the fruit of their own way, and be filled with their own devices.
32 Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
For the waywardness of the thoughtless shall slay them, and the confidence of fools shall destroy them.
33 Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
But whoso hearkeneth unto me shall dwell securely, and shall be quiet without fear of evil.'
