Przysłów 1
1 Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
The parables of Solomon, son of David, king of Israel,
2 Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
in order to know wisdom and discipline,
3 Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
to understand words of prudence, and to accept the instruction of doctrine, justice and judgment, and equity,
4 Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
so as to give discernment to little ones, knowledge and understanding to adolescents.
5 Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
By listening, the wise shall become wiser and the intelligent shall possess governments.
6 Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
He shall turn his soul to a parable and to its interpretation, to the words of the wise and their enigmas.
7 Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
The fear of the Lord is the beginning of wisdom. The foolish despise wisdom as well as doctrine.
8 Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
Listen, my son, to the discipline of your father, and forsake not the law of your mother,
9 Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
so that grace may be added to your head and a collar to your neck.
10 Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
My son, if sinners should entice you, do not consent to them.
11 Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
If they should say: “Come with us. We will lie in wait for blood. We will lay traps against the innocent, without cause.
Let us swallow him alive, like Hell, and whole, like one descending into the pit. (Sheol h7585)
13 Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
We will discover every precious substance. We will fill our houses with spoils.
14 Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
Cast your lot with us. One purse will be for us all.”
15 Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
My son, do not walk with them. Preclude your feet from their paths.
16 Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
For their feet rush to evil, and they hurry to shed blood.
17 Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
But a net is thrown in vain before the eyes of those who have wings.
18 Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
Likewise, they lie in ambush against their own blood, and they undertake deceits against their own souls.
19 Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
Thus, the ways of all those who are greedy seize the souls of those who possess.
20 Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
Wisdom forewarns far and wide; she bestows her voice in the streets.
21 W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
She cries out at the head of crowds; at the entrance of the gates of the city, she offers her words, saying:
22 Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
“Little ones, how long will you choose to be childish, and how long will the foolish desire what is harmful to themselves, and how long will the imprudent hate knowledge?
23 Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
Be converted by my correction. Lo, I will offer my spirit to you, and I will reveal my words to you.
24 Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
For I called, and you refused. I extended my hand, and there was no one who watched.
25 Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
You have despised all my counsels, and you have neglected my rebukes.
26 Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
Similarly, I will ridicule you at your demise, and I will mock you, when that which you feared shall overcome you.
27 Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
When sudden calamity rushes upon you, and your demise advances like a tempest, when tribulation and anguish overcome you,
28 Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
then they will call to me, and I will not heed, they will arise in the morning, and not find me.
29 Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
For they held hatred for discipline, and they would not accept the fear of the Lord;
30 Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
they would not consent to my counsel, but they detracted from all of my corrections.
31 Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
Therefore, they shall eat the fruit of their way, and they shall have their fill of their own counsels.
32 Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
The loathing of the little ones shall destroy them, and the prosperity of the foolish shall perish them.
33 Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
But whoever will listen to me shall rest without terror, and shall have full enjoyment of abundance, without fear of evils.”
